Bước đi mạnh mẽ nhất của một quốc gia thành viên EU đối với Israel
Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez ngày 8/9 công bố loạt biện pháp cứng rắn, trong đó có lệnh cấm vĩnh viễn xuất khẩu vũ khí và đạn dược sang Israel, nhằm phản đối chiến dịch quân sự của Tel Aviv tại Dải Gaza.

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Politico, ngoài lệnh cấm bán vũ khí, Tây Ban Nha sẽ ngăn chặn các tàu chở nhiên liệu phục vụ quân đội Israel cập cảng nước này, đồng thời cấm máy bay vận chuyển thiết bị quân sự tới Israel đi vào không phận Tây Ban Nha.
Phát biểu trước báo giới, Thủ tướng Pedro Sanchez cho rằng ông thừa nhận tính chính danh và quyền tự vệ của Israel, song nhấn mạnh điều đó không đồng nghĩa với việc sử dụng biện pháp quân sự gây tổn hại cho dân thường. Ông cũng cho rằng cộng đồng quốc tế chưa có hành động đủ mạnh nhằm ngăn chặn thương vong lớn tại Gaza.
Ông Sanchez cho rằng việc bảo vệ đất nước và xã hội là điều chính đáng, nhưng nhấn mạnh việc tấn công bệnh viện hay để trẻ em thiếu lương thực là vấn đề khác. Ông khẳng định Tây Ban Nha có trách nhiệm hành động trong khả năng của mình nhằm ngăn chặn điều mà một số báo cáo viên Liên hợp quốc và chuyên gia coi là hành vi vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế.
Gói biện pháp mới của Tây Ban Nha cũng cấm nhập cảnh đối với những người bị cáo buộc liên quan trực tiếp đến các hành vi vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo, vi phạm nhân quyền và tội ác chiến tranh tại Gaza. Tuy nhiên, chính phủ chưa đưa ra chi tiết về cách thức xác định hay đánh giá các trường hợp này.
Ngoài ra, Tây Ban Nha sẽ hạn chế các dịch vụ lãnh sự đối với công dân nước này sinh sống trong các khu định cư bị coi là bất hợp pháp ở Bờ Tây, đồng thời ban hành lệnh cấm nhập khẩu hoàn toàn các sản phẩm có nguồn gốc từ các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.
Trong Liên minh châu Âu (EU), Tây Ban Nha vốn là một trong những quốc gia chỉ trích gay gắt nhất chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza. Năm ngoái, Madrid đã chính thức công nhận Nhà nước Palestine, động thái khiến Israel nhiều lần bày tỏ bất bình. Tuy nhiên, chính phủ thiểu số của ông Sanchez cũng chịu áp lực lớn từ đảng cánh tả Sumar - đối tác trong liên minh cầm quyền - yêu cầu có thêm biện pháp cứng rắn hơn để ủng hộ Palestine.
Ngay sau khi các biện pháp được công bố, Phó Thủ tướng kiêm lãnh đạo đảng Sumar, bà Yolanda Díaz, hoan nghênh quyết định của ông Sanchez, nhưng vẫn kêu gọi chính phủ đi xa hơn, bao gồm việc triệu hồi Đại sứ Tây Ban Nha tại Tel Aviv.
Phản ứng từ phía Israel diễn ra nhanh chóng. Ngoại trưởng Israel Gideon Sa’ar cáo buộc chính phủ Tây Ban Nha theo đuổi lập trường thù địch và cho rằng điều này nhằm che lấp các bê bối trong nước. Ông Sa’ar đồng thời tuyên bố cấm nhập cảnh đối với bà Yolanda Diaz và Bộ trưởng Thanh niên Cira Rego với lý do bị cho là ủng hộ các hành vi bạo lực chống lại Israel.
Những động thái mới nhất phản ánh sự căng thẳng leo thang trong quan hệ song phương. Trong khi Tây Ban Nha nhấn mạnh lập trường nhân quyền và kêu gọi chấm dứt xung đột ở Gaza, Israel coi các biện pháp này là mang tính chính trị và gây phương hại tới quan hệ ngoại giao.
Lệnh cấm vũ khí vĩnh viễn của Tây Ban Nha đánh dấu bước đi mạnh mẽ nhất của một quốc gia thành viên EU đối với Israel kể từ khi xung đột ở Gaza bùng phát, đồng thời dự báo sẽ tạo ra những tranh luận gay gắt trong khối về cách tiếp cận với cuộc khủng hoảng tại Trung Đông.