Cá 'ma' khổng lồ xuất hiện trên sông Mekong sau 20 năm tuyệt chủng

Loài cá khổng lồ được mệnh danh là "cá ma sông Mekong". Ảnh: Chhut Chheana/Wonders of the Mekong/Xinhua.

Chheana Chhut, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu và Phát triển Thủy sản Nội địa ở Phnom Penh, Campuchia, cho biết: "Cá chép hồi (salmon carp) khổng lồ giống như biểu tượng của khu vực sông Mekong".

Loài cá săn mồi này có thể dài tới 1,2 m và có một cục u nổi bật ở đầu hàm dưới, một mảng màu vàng bao quanh đôi mắt to.

Chheana - đồng tác giả của nghiên cứu được công bố trực tuyến hôm 21/10 trên tạp chí Biological Conservation, ghi lại những lần nhìn thấy loài cá này gần đây - cho biết: "Với lần nhìn thấy cuối cùng được xác nhận vào năm 2005, loài cá này dường như đã biến mất khỏi khu vực sông Mekong trong nhiều thập kỷ".

Từ năm 2017, các nhà sinh vật học theo dõi những loài cá di cư ở Campuchia đã hợp tác với cộng đồng ngư dân địa phương, đề nghị họ cảnh báo bất kỳ phát hiện bất thường nào.

Đó là cách mà 3 con cá chép hồi khổng lồ được tìm thấy ở sông Mekong và một nhánh sông ở Campuchia trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến năm 2023. Điều này đã thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu.

Bunyeth Chan - đồng tác giả nghiên cứu và là nhà nghiên cứu tại Đại học Svay Rieng ở Campuchia - cho biết: "Tôi thực sự ngạc nhiên và phấn khích khi lần đầu tiên được tận mắt nhìn thấy những con cá này".

Các nhà nghiên cứu cho biết những lần nhìn thấy này mang lại cho họ hy vọng mới về số phận của loài cá tưởng như đã tuyệt chủng. Biệt danh của loài này là "cá ma sông Mekong".

Zeb Hogan - nhà sinh vật học chuyên nghiên cứu về cá tại Đại học Nevada, Reno, một thành viên của nhóm nghiên cứu - cho biết: "Phát hiện này thực sự là tin tức rất thú vị và tích cực".

Hoàn cảnh của loài cá này cũng làm nổi bật mối nguy hiểm mà tất cả loài di cư ở sông Mekong đang phải đối mặt vì sự ô nhiễm công nghiệp và tình trạng đánh bắt quá mức.

Brian Eyler - giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Stimson ở Washington (Mỹ), người không tham gia vào nghiên cứu - cho biết có hơn 700 con đập được xây dựng dọc theo con sông, các nhánh của sông và có rất ít "đường đi cho cá" có chức năng giúp các loài di chuyển qua các chướng ngại vật.

Các nhà sinh vật học hy vọng rằng việc hợp tác với cộng đồng địa phương ở Thái Lan và Lào sẽ giúp xác nhận được liệu loài cá này có còn bơi ở các đoạn khác của sông Mekong hay không.

Lê Vy