Cà phê Đắk Lắk – từ hạt thô đến giá trị toàn cầu

Đây không chỉ là định hướng phát triển kinh tế, mà còn là khát vọng khẳng định vị thế của vùng đất bazan trù phú trên bản đồ cà phê toàn cầu. Từ chủ trương ấy, hành trình “từ hạt thô đến giá trị toàn cầu” của cà phê Đắk Lắk đang được hiện thực hóa bằng những bước chuyển mình mạnh mẽ – từ sản xuất đến trên nương rẫy đến chế biến sâu tại nhà máy và xây dựng thương hiệu.

Nông dân Đắk Lắk đã chuyển đổi từ duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp

Trên vùng đất đỏ bazan Cư M’gar, nắng sớm trải dài trên những vườn cà phê xanh tốt, ông Nguyễn Văn Bình cẩn thận lựa từng quả chín sớm để thu hoạch. Ông cho biết, vài năm nay ông rất quan tâm phân loại sản phẩm ngay từ khi thu hái, đóng riêng từng bao để bán cho hợp tác xã thu mua cà phê chất lượng cao:

“Giờ tôi không bán cà phê tươi hay nhân xô nữa mà liên kết với hợp tác xã, doanh nghiệp để sản xuất cà phê chất lượng cao. Họ yêu cầu kỹ hơn, nhưng bù lại giá cao và ổn định".

Cà phê đặc sản ngày càng được nhiều nông dân, doanh nghiệp tham gia sản xuất

Từ những mảnh vườn của nông dân như ông Bình, dòng chảy giá trị cà phê tiếp nối tại các nhà máy chế biến. Ở Buôn Ma Thuột, Công ty Cổ phần Cà phê An Thái đã hình thành được một hệ sinh thái cà phê tuần hoàn. Từ khâu rang xay đến chiết xuất cà phê hòa tan, xây dựng chuỗi quán, chế biến bã cà phê thành phân bón sinh học cao cấp, cung cấp trở lại cho các vườn cây.

Ông Nguyễn Xuân Lợi, Tổng Giám đốc cho biết, đây là xu thế mà cả cộng đồng cà phê ở Đắk Lắk đang hướng tới. “Chúng tôi chú trọng đến các giải pháp chế biến sâu và trong đó cũng nhấn mạnh vai trò ý nghĩa của liên kết chuỗi, bởi vì có sự liên kết chuỗi một cách chặt chẽ hợp lý thì phát huy được vai trò để tạo nên một giá trị của sản phẩm chung”.

Sau nhiều năm nỗ lực, tình trạng “hạt thô - nhân xô - trừ lùi”, bị định giá thấp hơn thị trường chung cả trăm đô la mỗi tấn của cà phê Đắk Lắk, đã được khắc phục. Không những thế, Đắk Lắk còn trở thành sân chơi chính của cộng đồng cà phê đặc sản Việt Nam, loại cà phê chất lượng đặc biệt. TNHH MTV Minudo Farm – Care, phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk, từ một farm nhỏ gian nan tìm hướng đi, đã trở thành một tên tuổi trong giới cà phê đặc sản, sản phẩm đã có mặt tại thị trường Nhật Bản – một trong những thị trường khó tính nhất.

Khách quốc tế tham quan tìm hiểu cà phê chất lượng cao của Đắk Lắk

Ông Lê Đình Tư, Giám đốc công ty chia sẻ: “Hiện tại chúng tôi quảng bá cà phê chất lượng cao của Buôn Ma Thuột nói riêng và Việt Nam nói chung. Đó là một trong những yếu tố mấu chốt để các chuyên gia, các nhà rang, người uống cà phê ưa chuộng cà phê chất lượng cao tiếp cận được, từ đó chúng ta sẽ quảng bá được những sản phẩm tinh túy của cà phê Việt Nam ra thế giới”.

Trong 7 năm tìm hướng vươn đỉnh chất lượng, nâng cao giá trị, có 3 năm cà phê Đắk Lắk bị cản trở bởi đại dịch Covid-19 và những ảnh hưởng của nó, nhưng cả nông dân, doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng vẫn tiến được một bước dài. Không ít doanh nghiệp từ khởi nghiệp nhỏ yếu đã xuất khẩu thành công cà phê chế biến sâu sang các thị trường khó tính. Ông Hoàng Danh Hữu, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần nông trại Miss Êđe chia sẻ, ở Đắk Lắk có sẵn vùng nguyên liệu, chỉ cần đảm bảo chất lượng và kiên định xây dựng thương hiệu, doanh nghiệp sẽ làm chủ được giá trị.

“Khi chất lượng đã ổn định, vùng trồng bền vững đã được xác nhận và giá trị thương hiệu đã thuyết phục được người tiêu dùng. Thì khách hàng sẵn sàng trả trước toàn bộ tiền nhập hàng, thay vì phải đặt vào rủi ro phải nhập hàng trước và chờ khách hàng trả tiền sau. Khi chúng ta có những lợi thế đó thì sẽ không quá phụ thuộc vào vốn”.

Phát triển công nghiệp chế biến sâu được Đắk Lắk đặt ra trong nhiệm kỳ 2025-2030

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk, tổng sản lượng cà phê năm 2024 của tỉnh đạt hơn 535.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu trên 915 triệu USD, chiếm hơn nửa tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của tỉnh và khoảng 17,9% kim ngạch xuất khẩu cà phê của cả nước. Toàn tỉnh hiện có hơn 240 cơ sở chế biến cà phê, trong đó 25% đã đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại. Đắk Lắk cũng là địa phương đi đầu trong phát triển cà phê đặc sản, giá xuất khẩu có thể đạt từ 7.000–9.000 USD/tấn, gấp đôi cà phê thương mại.

Định hướng trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025–2030 nhấn mạnh: “Xây dựng thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột, phát triển công nghiệp chế biến sâu, đưa Đắk Lắk trở thành điểm đến của cà phê thế giới.” Việc phát triển ngành cà phê theo hướng bền vững, giá trị cao đã được tỉnh đặt làm chương trình hành động trọng tâm.

Ông Nguyễn Thiên Văn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết: “Các ngành, các cấp tham gia vào xây dựng những vùng cà phê đạt tiêu chuẩn phù hợp với thông lệ của quốc tế. Cái thứ hai, trong cái chuỗi giá trị ngành hàng của nó thì gắn liền với chế biến sâu. Ngành hàng đối với cà phê nó phải kết hợp hết sức phong phú và có những yếu tố mới, tích cực để thích ứng đối với cái nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng. Nhưng mà trong đó phải giữ được cái chất của cà phê vùng trồng bởi vì nó có hương vị, sự khác biệt”.

Cà phê Đắk Lắk xuất khẩu đến hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ

Từ vùng nguyên liệu đến xưởng rang xay, từ người nông dân đến doanh nghiệp ở Đắk Lắk, đều đang góp sức vào hành trình chuyển cà phê từ “sản lượng lớn” sang “giá trị lớn”. Mỗi hạt cà phê hôm nay là minh chứng cho tư duy đổi mới, tất cả đang góp phần định danh cho thương hiệu cà phê Việt – mạnh về chất lượng, vững vàng bằng giá trị.

Hương Lý/VOV - Tây Nguyên