Cá tra Việt Nam hóa 'ngôi sao mới' trong thế giới sushi Nhật Bản

Trong thế giới ẩm thực luôn có sự biến hóa đầy bất ngờ, cá tra loài thủy sản đặc trưng vùng sông nước Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam lại đang từng bước trở thành nguyên liệu “tân binh” đầy hứa hẹn trong thế giới sushi cao cấp tại Nhật Bản, quốc gia vốn nổi tiếng với sự khắt khe trong khẩu vị và chuẩn mực ẩm thực.

Từ lâu, cá tra Việt Nam đã là mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực, nhưng sẽ chủ yếu được xuất khẩu dưới dạng phi lê đông lạnh, tập trung vào thị trường Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, xu hướng tiêu dùng đang thay đổi: giới trẻ Nhật Bản, đối tượng vốn ưa chuộng sự tiện lợi và giá cả phải chăng ngày càng quan tâm đến những nguyên liệu mới mẻ nhưng vẫn đáp ứng chuẩn an toàn, giàu dinh dưỡng.

Nhật Bản đang nổi lên như thị trường tiềm năng cho cá tra sau giai đoạn suy giảm ở châu Âu. Một số doanh nghiệp Việt đã chủ động đầu tư công nghệ chế biến sashimi, cắt lát tiêu chuẩn sushi và kiểm soát chất lượng theo quy chuẩn khắt khe của Nhật.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản VASEP, cá tra của Việt Nam vừa chính thức góp mặt trong thực đơn tại chuỗi Kura Sushi. Đây là một chuỗi nhà hàng băng chuyền sushi Nhật Bản nổi tiếng, có trụ sở chính tại Nhật Bản và các chi nhánh quốc tế. Theo thông tin trên website, Kura Sushi, Inc. có hơn 550 địa điểm trên khắp Nhật Bản, Đài Loan và Hoa Kỳ. Đây được xem là bước tiến quan trọng, khẳng định vị thế mới của thủy sản Việt Nam tại một trong những thị trường khắt khe bậc nhất thế giới.

Khách hàng Nhật Bản đánh giá cao chất lượng cá tra Việt: thịt trắng mịn, hương vị nhẹ nhàng, hài hòa cùng wasabi và nước tương, mang lại trải nghiệm mới mẻ so với các loại cá truyền thống vốn quen thuộc trong sushi.

Cá tra Việt Nam phải đảm bảo những tiêu chuẩn nghiêm ngặt của ẩm thực Nhật Bản

Để hiện diện trong thực đơn Kura Sushi, cá tra Việt Nam đã vượt qua các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, quy trình nuôi trồng và chế biến. Sự kiện này không chỉ mở ra cơ hội gia tăng giá trị xuất khẩu, mà còn giúp ngành cá tra mở rộng thị trường sang châu Á, bên cạnh những thị trường truyền thống như châu Âu và Hoa Kỳ.

Ông Kazumasa Suzuki, Giám đốc Công ty Toyo Reizo (Tokyo), nhận định: “Nhu cầu cá tra tại Nhật sẽ còn tăng khi người tiêu dùng ngày càng tìm kiếm nguồn hải sản an toàn, ổn định và chất lượng cao.”

Các chuyên gia khuyến nghị ngành thủy sản Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện chuỗi cung ứng, minh bạch nguồn gốc và đẩy mạnh xây dựng thương hiệu “Cá tra Việt Nam” để tận dụng tối đa cơ hội khi sản phẩm đã được công nhận tại thị trường Nhật Bản.

Số liệu mới nhất của Hải quan Việt Nam cho thấy, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam tháng 8/2025 vẫn tiếp tục tăng trưởng, với 200 triệu USD, tăng 5% so với tháng 8/2024. Lũy kế xuất khẩu cá tra 8 tháng đầu năm nay sang các thị trường đạt hơn 1,4 tỷ USD, tăng trưởng dương 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó nhiều thị trường trọng điểm tiếp tục đón tin tích cực.

Về cơ cấu sản phẩm, phile cá tra đông lạnh vẫn là sản phẩm cá tra chủ lực xuất khẩu của Việt Nam. Giá trị xuất khẩu sản phẩm này trong 8 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 1,1 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, xuất khẩu các sản phẩm cá tra khô, và đông lạnh khác (thuộc mã HS03, trừ mã HS0304) đạt 246 triệu USD, tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, sản phẩm chế biến sâu mã HS16 dù chiếm tỷ trọng nhỏ cũng ghi nhận mức tăng vượt trội trong tháng, thể hiện sự thích ứng của doanh nghiệp với yêu cầu thị trường về tiện dụng và đa dạng hóa. Tính đến hết tháng 8/2025, xuất khẩu cá tra GTGT đạt 36 triệu USD, tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính đến hết tháng 8/2025, xuất khẩu cá tra sang Mỹ đạt 234 triệu USD, tăng 3,7% so với cùng kỳ và đang được đánh giá khá ổn định. Dù tốc độ tăng trưởng khiêm tốn, Mỹ vẫn là thị trường quan trọng bậc nhất bởi giá trị cao, yêu cầu khắt khe và ảnh hưởng lan tỏa toàn cầu. Việc duy trì được mức tăng trưởng trong bối cảnh thuế quan và rào cản kỹ thuật phức tạp cho thấy cá tra Việt Nam đang củng cố vị thế trong phân khúc trung – cao cấp. Đây cũng là động lực để doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh tiêu chuẩn hóa và xây dựng thương hiệu tại thị trường này.

Chuyên gia Thu Hằng của VASEP đánh giá, kết quả xuất khẩu cá tra 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy xuất khẩu cá tra đang duy trì đà phục hồi vững chắc, nhưng không đồng đều giữa các thị trường. Trong khi Trung Quốc & Hồng Kông chững lại, CPTPP, ASEAN và Brazil trở thành động lực mới, Mỹ và EU tiếp tục là trụ cột ổn định. Điều này phản ánh một xu hướng rõ ràng: cá tra Việt Nam đang từng bước tái định vị trong dòng chảy thương mại toàn cầu, bằng cách đa dạng hóa thị trường, gia tăng chế biến sâu và củng cố thương hiệu tại các phân khúc giá trị cao.

Hà Linh