Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp cần nhất quán để đạt mục tiêu tăng trưởng

Chia sẻ tại tọa đàm, bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký của Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết, ngành đồ uống đóng góp ngân sách nhà nước khoảng trên 60.000 tỷ đồng/năm và có nhiều doanh nghiệp đóng góp ngân sách nhất nhì địa phương, tạo hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trong các cơ sở nhà máy sản xuất và trong chuỗi cung ứng, dịch vụ từ các đơn vị cung cấp nguyên liệu, đóng gói, kho vận, phân phối, các ngành dịch vụ, du lịch, nhà hàng, logictics...

Tuy nhiên, tăng trưởng toàn ngành đã có dấu hiệu suy giảm, thậm chí là tăng trưởng âm. Cụ thể, tăng trưởng toàn ngành giai đoạn 2019 - 2022 tỉ lệ đạt 3,2% nhưng đến giai đoạn 2022 - 2024, tăng trưởng chậm lại còn 1%, phản ánh sự suy yếu rõ rệt của sức mua và nhu cầu tiêu dùng. Đáng nói, tới tháng 7/2025, ngành này đã tăng trưởng âm, ở mức -7,8% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu sự chuyển dịch từ tăng trưởng chậm sang suy giảm thực sự.

Quang cảnh tọa đàm.

Thêm vào đó, các cú sốc kéo dài từ đại dịch COVID-19, thiên tai và bất ổn kinh tế - chính trị toàn cầu đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời đẩy chi phí nguyên vật liệu, vận chuyển và kho bãi lên cao. Ngoài ra, khung pháp lý cũng có nhiều thay đổi đáng kể, đặc biệt trong các lĩnh vực bảo vệ môi trường, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), và việc tăng thuế giá trị gia tăng đối với đường từ 5% lên 10%, đã tạo thêm gánh nặng về chi phí tài chính lớn cho cộng đồng doanh nghiệp. Thách thức khó khăn lại càng thêm chồng chất hơn khi từ 1/1/2027, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường sẽ chính thức được áp dụng với thuế suất 8% và tăng lên 10% từ 1/1/2028.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký của Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam kiến nghị,
để có thể khoan thư sức doanh nghiệp ngành đồ uống, hỗ trợ doanh nghiệp và người tiêu dùng thúc đẩy kích cầu tiêu dùng nội địa là xem xét nhắc mở rộng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% cho các mặt hàng đồ uống đến hết năm 2027; Giảm, hoãn, miễn một số phí và lệ phí; Giãn lùi thực hiện thuế tiêu thụ đặc biệt; Phối hợp, giải quyết vấn nạn rượu thủ công, bia giả, nhái, kém chất lượng; Cắt giảm điều kiện kinh doanh; giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp.

“Hiệp hội mong muốn có thể quy định rõ để các mặt hàng nước giải khát có đường trên 5g/100ml, được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% đến hết năm 2026, trước thềm bắt đầu là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027 để đảm bảo tính nhất quán của các văn bản pháp luật và đồng thời không ảnh hưởng tới lợi ích hợp pháp của các doanh nghiệp”, bà Chu Thị Vân Anh nhấn mạnh.

TS. Nguyễn Anh Tuấn (Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài VAFIE) cho biết, thuế tiêu thụ đặc biệt đã được Quốc hội rất cân nhắc lùi thời điểm áp dụng từ tháng 1/12027 để đảm bảo có thời gian đầu tư chuyển đổi sản phẩm, doanh nghiệp vượt qua khó khăn, phục hồi trước khi thực hiện thuế tiêu thụ đặc biệt…

“Vì vậy, vướng mắc của ngành nước giải khát nêu trong Phụ lục 2 của Nghị định 174 có thể quá trình rà soát Phụ lục chưa kỹ, tạo ra cách hiểu gây bất lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện. Do vậy, cần được điều chỉnh Phụ lục này theo hướng loại bỏ mặt hàng này ra khỏi Phụ lục 2 để các sản phẩm đồ uống có đường tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% trong năm 2026”, ông Nguyễn Anh Tuấn cho hay.

Đồng quan điểm, chuyên gia thuế Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam chia sẻ, tại Luật số 66/2025/QH15 của Quốc hội về Thuế tiêu thụ đặc biệt đã cân nhắc rất kỹ lưỡng khi lùi thời gian thực hiện cho ngành đồ uống (rượu bia) từ 1/1/2027, đối tượng mới là nước giải khát có đường trên 5g/100ml từ 1/1/2027 thuế suất 8% sau đó lên 10% từ 1/1/2028 để giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp mặc dù Luật thuế tiêu thụ đặc biệt có hiệu lực từ 1/1/2026. Quốc hội tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng 2% cho các nhóm mặt hàng đến hết năm 2026.

Tuy nhiên riêng năm 2026, sẽ vướng mắc nước giải khát có đường từ 5g/100ml trở xuống thì vẫn được hưởng giảm giá trị gia tăng 2% trong khi trên 5g/100ml thì lại không được hưởng mặc dù chưa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Như vậy, có tính không thống nhất về cách hiểu ở đây.

“Các doanh nghiệp thì mong muốn được tiếp tục được hưởng theo cách lập luận của họ để họ có thêm thời gian chuẩn bị trước thềm áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2027 và đồng thời, người tiêu dùng cũng không bị thắc mắc khi mua nước giải khát mặt hàng thì tính thuế giá trị gia tăng 8%, mặt hàng thì tính thuế 10%. Vậy cần xem xét cho hợp lý để không ảnh hưởng tới lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Theo quan điểm cá nhân tôi, cần xem xét cho phép mặt hàng “nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml” tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026 đảm bảo quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp và tính nhất quán, đồng bộ của các chính sách thuế”, bà Nguyễn Thị Cúc đề xuất.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, thời gian gần đây, ghi nhận một số vướng mắc có thể ảnh hưởng tới việc kích cầu tiêu dùng là chính sách liên quan tới các hộ kinh doanh và vướng mắc về chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% đối với mặt hàng nước giải khát có đường trên 5g/100ml trong năm 2026. Theo các doanh nghiệp, chính sách này cho thấy sự không đồng bộ nhất quán với chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt trong bối cảnh các mặt hàng này bắt đầu phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027.

Ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, kích cầu từ các chính sách tài khóa là giải pháp quan trọng, do đó, giải pháp nào có thể thực hiện được ngay thì quan tâm giải quyết như cho phép mặt hàng “nước giải khát theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml” tiếp tục được hưởng chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026, tạo đà tăng trưởng và phục hồi cho ngành nước giải khát trước giai đoạn trước khi bắt đầu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1/1/2027.

Thu Trang/Báo Tin tức và Dân tộc