Các hãng xe đua nhau thiết kế cần số ô tô hiện đại, người dùng lại thấy bất tiện

Đầu tháng 3/2025, Volkswagen cuối cùng đã thừa nhận những bất cập của việc nhồi nhét toàn bộ chức năng vào màn hình cảm ứng. Động thái này diễn ra sau khi tổ chức đánh giá xe mới Euro NCAP lên tiếng cảnh báo về nguy cơ mất an toàn khi các nút điều khiển quan trọng bị "ẩn mình" trong màn hình cảm ứng.

Cần số truyền thống đang dần bị thay thế bằng những kiểu thiết kế mới. Ảnh: Nissan

Trên những mẫu xe ô tô hiện đại, việc loại bỏ nút bấm vật lý và gia tăng kích thước màn hình giải trí trung tâm không phải là những thay đổi duy nhất gây tranh cãi. Nhiều giới từ nhà báo, kỹ sư đến lãnh đạo của hãng xe cũng đã chỉ trích sự phức tạp hóa không cần thiết của cần số ô tô.

Hiện nay, các nhà sản xuất ô tô thi nhau sáng tạo những cơ chế chuyển số phi truyền thống: từ núm xoay, cần điều khiển dạng joystick, màn hình cảm ứng, đến những thiết kế cầu kỳ như "quả cầu pha lê" xoay 180 độ. Tuy nhiên, những "đổi mới" này không phải lúc nào cũng được khách hàng đón nhận.

Câu chuyện của cô Linda Hoff, một du khách bị "mắc kẹt" trên chiếc Nissan Rogue đi thuê vì không tìm ra cần số ẩn dưới dạng cần điều khiển là một minh chứng điển hình. Cô chia sẻ: "Tôi thậm chí không biết lái cái xe này thế nào". Sau đó, cô đã buộc phải quay lại đại lý để nhờ sự trợ giúp.

Cần số núm xoay trên xe Chrysler khiến nhiều tài xế bị nhầm lẫn với nút điều chỉnh âm lượng. Ảnh: Chrysler

Có thể thấy, sự chuyển đổi từ cơ khí sang điều khiển điện tử cho phép các hãng xe tự do thử nghiệm các thiết kế sáng tạo, nhưng không ít ý tưởng đã vấp phải làn sóng phản đối. Điển hình là cần số dạng núm xoay của Chrysler, đặt cạnh núm chỉnh âm lượng khiến người lái dễ nhầm lẫn giữa chuyển số và điều chỉnh âm lượng, gây ra những lo ngại rủi ro an toàn.

Cục Quản lý An toàn giao thông đường bộ quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA) cảnh báo thiết kế này là "thiếu trực quan, cung cấp phản hồi xúc giác và thị giác kém, làm tăng khả năng vô tình chọn nhầm số". Điều này đã dẫn đến hàng loạt sự cố tai nạn lật xe hoặc tử vong.

Các thương hiệu cao cấp cũng không ngừng đẩy ranh giới sáng tạo lên tầm cao mới. Chẳng hạn như thương hiệu Genesis đã giới thiệu Crystal Sphere, một quả cầu pha lê phát sáng, xoay 180 độ để lộ núm chuyển số trên mẫu xe điện GV60 EV.

Cần số quả cầu pha lê trên Genesis GV60 EV được đánh giá là ấn tượng nhưng thiếu tính thực tế. Ảnh: Genesis

Dù thiết kế này có vẻ ngoài ấn tượng nhưng lại bị một số chủ sở hữu cho rằng nó thiếu thực tế. Thậm chí, một người dùng còn gặp sự cố khi làm rơi tờ giấy nhớ vào bên trong cơ chế xoay của quả cầu.

Trong khi đó, Tesla, một hãng xe điện nổi tiếng với việc phá vỡ các giới hạn, đã quyết định loại bỏ hoàn toàn cần số truyền thống, tích hợp chức năng chuyển số vào giao diện màn hình cảm ứng. Jeff Tropeano, một người dùng Tesla ở Colorado, Mỹ, chia sẻ với Wall Street Journal rằng dù anh đã thích nghi với thiết kế này nhưng vợ anh vẫn gặp khó khăn khi lái xe.

Nguy hiểm tiềm tàng từ những sai sót khi chuyển số đã khiến nhiều hãng phải điều chỉnh, Rivian là một ví dụ. Một sự cố đáng chú ý đã xảy ra khi nhóm thử nghiệm của Consumer Reports (tổ chức chuyên đánh giá sản phẩm của Mỹ) vô tình chuyển xe sang số lùi khi cố gắng tắt kiểm soát hành trình của chiếc Rivian R1S. Để khắc phục vấn đề này, Rivian đã buộc phải phát hành bản cập nhật phần mềm để khắc phục sự cố kể trên.

Tesla là hãng xe đầu tiên loại bỏ cần số ô tô truyền thống để đưa lên màn hình cảm ứng. Ảnh: Tesla

Dù vậy, các chuyên gia ô tô nhận định sự quen thuộc vẫn là yếu tố then chốt. Khi người lái đã dùng quen với các nút điều khiển chuyển số độc đáo, sự bối rối này có thể sẽ dần biến mất. Tuy nhiên, cuộc tranh luận về các nút chuyển số giữa sự đổi mới và tính trực quan vẫn chưa hồi kết. Trong bối cảnh này, việc nghiên cứu kỹ sách hướng dẫn trở thành điều bắt buộc để người dùng làm chủ công nghệ.

Ngô Minh