Các nhà hàng Trung Quốc lao vào cuộc đua giảm giá

Nhà hàng đua nhau hạ giá

Trong một nhà kho cũ kỹ ở ngoại ô thủ đô Trung Quốc, doanh nhân An Dawei kiểm tra hàng loạt tủ lạnh khổng lồ, bếp công nghiệp và lò nướng bánh mì thương mại đang chờ được bán lại cho các cơ sở ăn uống.

Các nhân viên trong công ty của An Dawei đang thu gom thiết bị nhà bếp đã qua sử dụng tại một nhà hàng lẩu đã đóng cửa ở Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 22/2/2025.

"Đối với người bình thường, mở một nhà hàng gần như chắc chắn sẽ thất bại," người đàn ông 38 tuổi chuyên bán thiết bị nhà bếp đã qua sử dụng nói.

Đằng sau mỗi thiết bị là câu chuyện về một nhà hàng thất bại ở Bắc Kinh, thường được lập nên bởi những người đặt cược toàn bộ số tiền tiết kiệm cả đời vào sự phục hồi kinh tế hình chữ V sau đại dịch Covid-19, nhưng rồi chứng kiến người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu ăn uống khi nền kinh tế Trung Quốc chậm lại.

Điều đó đã châm ngòi cho một cuộc chiến giá cả, trong đó các nhà cung cấp thực phẩm đưa ra mức giá cà phê chỉ 9,9 nhân dân tệ (1,4 USD) và bữa ăn định sẵn cho bốn người với giá 99 nhân dân tệ (14 USD).

Việc mở rộng nhu cầu nội địa là ưu tiên hàng đầu trong năm nay của các nhà lãnh đạo Trung Quốc, nhằm bù đắp tác động từ thuế quan của Mỹ và cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài. Tuy nhiên, lạm phát tiêu dùng đã giảm trong tháng hai với tốc độ nhanh nhất kể từ tháng 1/2024, làm dấy lên lo ngại về vòng xoáy giảm phát.

Năm ngoái, An Dawei và đội của anh đã tháo dỡ 200 nhà hàng mỗi tháng, tăng 270% so với năm trước, khi số lượng công ty dịch vụ ăn uống giải thể chạm mức cao lịch sử gần 3 triệu trên toàn quốc, theo dữ liệu từ cơ quan đăng ký doanh nghiệp Qichacha. "Tại các thành phố cấp một như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến, tỷ lệ đóng cửa nhà hàng hàng tháng vượt quá 10%, đôi khi thậm chí hơn 15%", An Dawei cho biết.

Tại các nhà hàng đóng cửa trên khắp thủ đô, đội ngũ công nhân của anh xếp chồng ghế, lò nướng, đơn vị lưu trữ và xe đẩy bánh, dùng xe nâng để chất một số lên phương tiện vận chuyển, trong khi tại một địa điểm, một người mua mang bàn đi.

Doanh thu của công ty giảm hơn 1/5 trong năm 2024, khi ngày càng nhiều cửa hàng nhỏ với chi phí thấp hơn mở ra, như các cửa hàng đồ uống và tiệm bánh, vốn cần ít vốn đầu tư vào thiết bị hơn.

Tại một trung tâm thương mại vắng vẻ gần Công viên Olympic Bắc Kinh, quản lý của một chuỗi tiệm bánh đổ lỗi cho tiền thuê cao 50.000 nhân dân tệ (6.900 USD) mỗi tháng và lượng khách thưa thớt đã khiến cửa hàng thất bại sau 14 tháng.

"Có những cửa hàng bên cạnh bán sản phẩm tương tự nhưng không ngon bằng, nhưng rẻ hơn 10 nhân dân tệ. Người bình thường cơ bản sẽ mua sản phẩm rẻ hơn. Mọi người giờ không có tiền. Hoặc nếu có, họ cũng không sẵn sàng chi tiêu như trước, vì kiếm tiền quá khó", một quản lý chia sẻ.

Vòng xoáy cạnh tranh khốc liệt

Các nhà phân tích cho biết, một nhà hàng ở Trung Quốc hiện chỉ duy trì được khoảng hơn một năm, giảm xuống còn thấp nhất là không đầy một năm ở Bắc Kinh, nơi dữ liệu thành phố cho thấy lợi nhuận ròng của các nhà hàng giảm 88% trong nửa đầu năm 2024.

Nhân viên thu gom bàn ghế tại một nhà hàng vừa đóng cửa ở Bắc Kinh.

"Các doanh nghiệp tầm trung dễ phá sản hơn... vì họ không hiệu quả về chi phí", nhà phân tích ngành thực phẩm Zhu Danpeng nói, đề cập đến các nhà hàng tính phí từ 100 đến 120 nhân dân tệ (13 đến 16 USD) mỗi người.

Cạnh tranh khốc liệt về giá và việc liên tục thay đổi thực đơn để thu hút khách hàng đã khiến nhiều cơ sở phải vật lộn để tồn tại. Nhiều nơi buộc phải cắt giảm chi phí xuống khoảng 70 - 80 nhân dân tệ (9 - 11 USD) mỗi khách.

Tại một phiên họp lập pháp quan trọng trong tháng này, các quan chức Trung Quốc cam kết nỗ lực mạnh mẽ hơn để kiểm soát "đà tuột dốc" - hay sự cạnh tranh quá mức - nhưng ngành nhà hàng là một trong những lĩnh vực mà vấn đề này rõ ràng nhất.

Nhiều nhà hàng đã phá sản trong năm 2024, khiến tốc độ tăng trưởng doanh thu trong ngành thực phẩm và đồ uống của Trung Quốc chậm lại còn 5,3%, so với con số 20,4% của năm 2023. Những người sống sót buộc phải cắt giảm biên lợi nhuận đáng kể để tiếp tục kinh doanh.

An Dawei lần theo cuộc chiến giá cả về năm 2023, sau khi Trung Quốc dỡ bỏ các hạn chế đại dịch, điều mà anh nói đã dẫn đến làn sóng người mới gia nhập ngành nhà hàng sau các đợt sa thải hàng loạt trong các lĩnh vực như bất động sản, giáo dục, tài chính và công nghệ.

"Vòng xoáy cạnh tranh khốc liệt cuối cùng sẽ khiến người tiêu dùng phải trả giá. Khi (các nhà hàng) không thể chịu lỗ thêm nữa, họ sẽ tìm cách kiếm lợi nhuận và họ chỉ có thể làm điều đó bằng cách giảm chất lượng nguyên liệu", An Dawei nhận định.

Đức Bình