Các 'ông trùm' dầu mỏ cảnh báo hậu quả nghiêm trọng do xung đột Israel-Iran leo thang

Mối quan ngại về an ninh

Các giám đốc điều hành (CEO) của TotalEnergies, Shell và EnQuest phát biểu trên đài CNBC hôm 17/6 rằng các cuộc tấn công tiếp theo giữa Israel và Iran vào cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nguồn cung dầu mỏ và giá cả toàn cầu.

Tàu chở dầu đi qua Eo biển Hormuz - tuyến vận tải chiến lược, ngăn cách Iran, Oman và UAE. Ảnh: AFP

Cuộc tấn công bất ngờ của Israel vào cơ sở hạ tầng quân sự và hạt nhân của Iran vào ngày 13/6 đã châm ngòi cho 4 ngày không kích liên tiếp sau đó giữa hai quốc gia Trung Đông.

Một số cơ sở dầu khí ở cả hai quốc gia đã bị tấn công trong những ngày gần đây, mặc dù cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng và dòng chảy dầu thô cho đến nay vẫn được bảo toàn.

Tuy nhiên, khả năng gián đoạn nguồn cung lớn vẫn là mối lo lớn, đặc biệt là khả năng xảy ra kịch bản xấu nhất khi Iran chặn Eo biển Hormuz - một cửa ngõ quan trọng đối với dòng chảy năng lượng toàn cầu vì khoảng 20% nguồn cung khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và 25% hoạt động thương mại dầu mỏ lưu thông qua đây.

"96 giờ qua thực sự đáng lo ngại… đối với cả khu vực, nhưng hệ thống năng lượng toàn cầu nói chung đang hoạt động trong bất ổn và bối cảnh chúng ta đang chứng kiến hiện nay cùng với sự biến động địa chính trị", Giám đốc điều hành Shell Wael Sawan trả lời phỏng vấn của đài CNBC.

Phát biểu tại hội nghị Energy Asia ở Kuala Lumpur, Malaysia, ông Sawan cho biết Shell có “dấu ấn đáng kể” ở Trung Đông, xét về cả tài sản hoạt động và lô hàng.

"Cách chúng tôi điều hướng trong những ngày và tuần tới, tình hình là điều đặc biệt quan trọng đối với tôi và nhóm lãnh đạo", ông Sawan nói thêm.

Giá dầu tiếp tục tăng trong phiên giao dịch 17/6, kéo dài mức tăng từ phiên cuối tuần trước. Cụ thể, giá dầu thô Brent giao tháng 8 tăng khoảng 3% lên mức 75,41 USD/thùng vào lúc 4:16 chiều 17/6 (theo giờ London), trong khi đó giá dầu thô WTI giao tháng 7 của Mỹ tăng 2,7% lên 73,74 USD/thùng.

Các nhà giao dịch dầu mỏ đánh giá xung đột Israel - Iran là sự kiện địa chính trị quan trọng nhất kể từ khi Nga bắt đầu tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2/2022.

Giám đốc điều hành TotalEnergies Patrick Pouyanné cho biết mối lo chính của "gã khổng lồ" dầu mỏ Pháp trong bối cảnh căng thẳng giữa Israel và Iran là sự an toàn của các nhân viên đang làm việc ở khu vực này.

"Chúng tôi là công ty dầu mỏ quốc tế lớn nhất trong khu vực. Chúng tôi ra đời cách đây 100 năm tại Iraq và chúng tôi vẫn có hoạt động tại Iraq, Abu Dhabi, Qatar và Saudi Arabia", ông Pouyanné cho biết.

CEO của TotalEnergies cho biết ông hy vọng các cuộc tấn công tiếp theo sẽ không liên quan đến các cơ sở dầu mỏ "vì điều này có thể trở thành một đòn giáng thực sự có vấn đề, không chỉ về mặt an toàn, nguy hiểm và rủi ro, mà còn về mặt thị trường toàn cầu".

2025 là năm của biến động

Khi Israel và Iran tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công đáp trả lẫn nhau, một số chủ tàu đã bắt đầu điều hướng vận tải tránh xa Eo biển Hormuz - tuyến vận tải nối Vịnh Ba Tư với Biển Ả Rập và được coi là một trong những cửa ngõ vận chuyển dầu mỏ quan trọng nhất thế giới.

Việc các tàu chở dầu không thể đi qua Eo biển Hormuz, ngay cả tạm thời, có thể làm tăng giá năng lượng toàn cầu, tăng chi phí vận chuyển và gây ra sự chậm trễ đáng kể trong nguồn cung.

Tuy nhiên, giới quan sát vẫn hoài nghi khả năng Iran sẽ tìm cách chặn Eo biển Hormuz vì họ cho rằng điều đó là không thể.

Năm 2018, Iran từng đe dọa đóng cửa Eo biển Hormuz khi căng thẳng gia tăng sau khi chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và áp đặt lại lệnh trừng phạt đối với Tehran. Trước đó, một mối đe dọa lớn khác được cho là đã xảy ra vào năm 2011 và 2012, khi các quan chức Iran, bao gồm cả Phó tổng thống Mohammad-Reza Rahimi khi đó, đã cảnh báo về khả năng đóng cửa Eo biển Hormuz nếu phương Tây áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với hoạt động xuất khẩu dầu của nước này vì chương trình hạt nhân.

Theo bà Ellen Wald, Chủ tịch Công ty phân tích thị trường năng lượng Transversal Consulting, chẳng có "lợi ích thực sự" nào khi cản trở hoạt động vận chuyển dầu mỏ qua Eo biển Hormuz, đặc biệt là khi xét đến việc cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran không bị nhắm mục tiêu trực tiếp. Bà Wald cảnh báo, bất kỳ hành động nào như vậy thậm chí có thể sẽ làm gia tăng hành động trả đũa hơn nữa.

Chủ tịch Transversal Consulting cũng cho rằng bất kỳ mức tăng đột biến nào của giá dầu do lệnh đóng cửa Eo biển Hormuz đều có thể vấp phải phản ứng dữ dội từ Trung Quốc - khách hàng dầu mỏ lớn nhất của Iran.

"Trung Quốc không muốn dòng dầu chảy ra khỏi Vịnh Ba Tư bị gián đoạn theo bất kỳ cách nào và Trung Quốc không muốn giá dầu tăng. Vì vậy, họ sẽ dồn sức ép kinh tế lên Iran", bà Wald nhận định.

Trung Quốc là nước nhập khẩu dầu lớn nhất của Iran, được cho là chiếm hơn 3/4 lượng dầu xuất khẩu của nước này. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Iran.

"Đối tác của họ (Iran - BTV) sẽ phải chịu nhiều tác động hơn kẻ thù của họ… Vì vậy, rất khó thấy điều đó (đóng cửa Eo biển Hormuz - BTV) xảy ra", ông Anas Alhajji, quản lý cấp cao tại công ty tư vấn năng lượng Energy Outlook Advisors, đánh giá; đồng thời nói thêm rằng việc phá vỡ hoạt động vận tải qua Eo biển Hormuz có thể gây hại nhiều hơn là có lợi cho Iran, vì hầu hết hàng tiêu dùng hàng ngày của Iran đều đi qua tuyến vận tải này.

"Họ không muốn gây ra vấn đề vì họ sẽ phải chịu thiệt trước", ông Alhajji bình luận.

Năm 2025 là "năm của sự biến động", theo ông Amjad Bseisu, Giám đốc điều hành công ty dầu khí EnQuest có trụ sở tại Vương quốc Anh.

"Gần như mỗi ngày chúng ta đều thấy điều gì đó khác biệt nhưng rõ ràng cuộc chiến giữa Israel và Iran này là một bước leo thang", ông Bseisu nhận xét.

Đại diện EnQuest cho rằng: "Chúng ta có thể chấm dứt cuộc xung đột khủng khiếp này càng nhanh thì càng tốt cho thị trường nói chung, mặc dù tôi nghĩ rằng thị trường vẫn đảm bảo được nguồn cung trong ngắn hạn đến trung hạn".

Nguyễn Huyền