Các trường đại học không đạt chuẩn sẽ phải sáp nhập hoặc giải thể

Phát biểu tại phiên thảo luận, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho rằng, hạn chế lớn tồn tại qua nhiều nhiệm kỳ là khoảng cách giữa chủ trương và triển khai thực tế. Dù định hướng đúng đắn, nhưng khâu tổ chức thực hiện còn chậm, thiếu quyết liệt, khiến nhiều chính sách không hoặc chậm đi vào cuộc sống. Lần này, Bộ Chính trị yêu cầu phải khắc phục triệt để tình trạng này.

Ngay sau khi ban hành hai nghị quyết quan trọng về lĩnh vực y tế và giáo dục, Chính phủ được giao xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia để trình Quốc hội, nhằm tập trung nguồn lực cho các vấn đề trọng tâm, các chương trình và dự án lớn, tạo chuyển biến thực chất.

Trong lĩnh vực giáo dục, Phó Thủ tướng Thường trực chỉ rõ những hạn chế tồn tại lâu nay, như nặng về hình thức, chất lượng đào tạo chưa cao, nội dung đào tạo chưa gắn với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động. Hệ quả là tỷ lệ người có trình độ cao phải làm trái ngành, trái nghề vẫn ở mức lớn.

Phó Thủ tướng Thường trực cho biết, Bộ Chính trị không đặt ra chuyện phải xây dựng 100 hay 200 trường đại học; trường không đủ chuẩn sẽ tự sáp nhập, giải thể. Ảnh: Như Ý

Ở lĩnh vực y tế, ông cho biết trước đây trọng tâm chủ yếu đặt vào điều trị kỹ thuật cao, tập trung vào các bệnh nan y, bệnh khó. Trong giai đoạn mới, bên cạnh việc tiếp tục nâng cao năng lực điều trị chuyên sâu, chính sách sẽ chuyển mạnh sang hướng phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, nâng cao thể trạng người dân, gắn với y tế cơ sở và y tế gia đình.

Với y tế chất lượng cao, nghị quyết đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành điểm đến trong khu vực và trên thế giới đối với một số loại hình điều trị, kết hợp phát triển du lịch y tế, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Theo Phó Thủ tướng Thường trực, nhiều lĩnh vực điều trị tại Việt Nam hiện đã tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Đối với giáo dục đại học, mục tiêu được đặt ra là xây dựng những cơ sở đào tạo có thể lọt vào nhóm hàng đầu thế giới. Song song với đó, tiếng Anh được xác định như kỹ năng phổ thông, đồng thời tăng cường đào tạo kỹ năng mềm, từng bước khắc phục tình trạng học lệch, học vẹt, thiếu tư duy thực hành.

Phó Thủ tướng Thường trực cũng chỉ ra thực trạng “chạy đua” thành lập trường đại học trong thời gian qua, coi số lượng trường như một tiêu chí thành tích địa phương. Nhiều nơi vội vàng “nâng cấp” các cơ sở cao đẳng, trung cấp thành đại học, dẫn tới việc “lắp ghép” tiêu chí, không bảo đảm chất lượng thực chất.

Ông khẳng định, Bộ Chính trị không đặt mục tiêu xây dựng 100 hay 200 trường đại học. Thay vào đó, trọng tâm lần này là hoàn thiện tiêu chí đánh giá trường đại học theo chuẩn quốc tế. Những cơ sở đào tạo không đáp ứng được yêu cầu sẽ buộc phải sáp nhập hoặc giải thể. Các tiêu chí sẽ quy định rõ về đội ngũ giáo sư, tiến sĩ cũng như năng lực đào tạo theo từng lĩnh vực.

Một nội dung đáng chú ý khác là chủ trương siết chặt phạm vi đào tạo. Theo đó, các trường không chuyên sẽ không được đào tạo các ngành đặc thù. Chẳng hạn, chỉ các trường y chuyên ngành mới được đào tạo bác sĩ. Hiện nay, Việt Nam có hơn 90 khoa luật tại các trường không chuyên, nhưng trong thời gian tới, các cơ sở này sẽ không được đào tạo cử nhân luật, mà chỉ được giảng dạy ở mức độ môn học bổ trợ.

Chất lượng đào tạo sau đại học cũng sẽ được chấn chỉnh nhằm khắc phục tình trạng hình thức, như việc một số giáo sư đứng tên giảng dạy ở nhiều trường nhưng không tham gia thực chất vào hoạt động đào tạo, khiến chất lượng không bảo đảm.

Dù một số trường lớn như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP.HCM, Đại học Bách khoa đã lọt vào nhóm 200 trường hàng đầu thế giới, nhưng mục tiêu mới được đặt ra là tiến tới nhóm 100 và mở rộng số lượng trường đạt chuẩn quốc tế.

Nhấn mạnh định hướng xuyên suốt, Phó Thủ tướng Thường trực khẳng định, điều quan trọng nhất không chỉ là xây dựng một vài trường top đầu, mà còn phải nâng cao chất lượng đồng đều của toàn hệ thống để sinh viên tốt nghiệp thực sự đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.

Sơn Nguyễn