Cách Không quân Nga đã trưởng thành từ chiến trường Syria

Năm 2008, các nhà quan sát quân sự trong và ngoài nước Nga đã ghi nhận thành tích kém cỏi của Lực lượng Không quân Nga (VVS) trong cuộc Chiến tranh kéo dài 5 với Gruzia. Sau cuộc xung đột, Moscow đã buộc phải tiến hành cải cách và hiện đại hóa quân đội.

Kết quả của công cuộc hiện đại hóa Quân đội Nga đã được chứng minh và thử nghiệm tại chiến trường Syria từ tháng 9/2015, bằng các hoạt động hỗ trợ Quân đội của Tổng thống Bashar-al Assad ở Syria. Sự giúp đỡ của Quân đội Nga, nhất là VVS, đã làm nghiêng cán cân có lợi cho Tổng thống Bashar-al Assad.

Cuộc xung đột tại Syria cũng là cơ hội để Nga và nhất là VVS thử nghiệm các loại vũ khí hiện có trong biên chế và vũ khí mới, bao gồm từ máy bay ném bom chiến lược, chưa từng thả vũ khí trong hơn 60 năm và các nguyên mẫu máy bay chiến đấu tàng hình.

Không chỉ kiểm tra thử nghiệm về vũ khí và máy bay, chiến trường Syria cũng là nơi VVS kiểm tra về các học thuyết chiến tranh. Vào năm 2018, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố, 80% phi hành đoàn của VVS đã tham gia chiến đấu ở Syria.

Mặc dù trong kho vũ khí của Không quân Vũ trụ Nga có nhiều vũ khí chính xác, nhưng 97% các cuộc tấn công của VVS, được thực hiện bằng cách sử dụng bom không điều khiển rẻ tiền, được tăng mức chính xác khi sử dụng bằng hệ thống ngắm SVP-24 Legend.

Với sự trợ giúp của hệ thống SVP-24 Legend, sau khi các mục tiêu được lập trình vào hệ thống, nó sử dụng định vị vệ tinh GLONASS, để tự động phóng các loại đạn không điều khiển ở độ cao lớn, ngoài tầm bắn của tên lửa phòng không vác vai (MANPADS).

Với thiết bị SVP-24 Legend, giúp hạn chế rủi ro cho máy bay và phi công và chi phí cho một cuộc ném bom không quá lớn, khi số bom thông thường của Nga vẫn còn tồn nhiều trong kho. Tuy nhiên SVP-24 Legend cũng chỉ giúp tăng mức độ chính xác vừa phải, với sai số lệch mục tiêu đến 50 mét.

Một biện pháp khác để bù đắp cho độ chính xác thấp, là ném nhiều bom vào mục tiêu và sử dụng nhiều bom chùm với đạn gây cháy. Bên cạnh đó, do thiếu hụt về tin tức tình báo/ giám sát/trinh sát, VVS chủ yếu thực hiện các cuộc tấn công được lên kế hoạch trước vào các mục tiêu tĩnh, do quân đội Syria xác định.

Số máy bay không người lái của Nga trong thời gian đầu của chiến dịch tại Syria là các mẫu tầm ngắn, nhằm mục đích hiệu chỉnh phần tử cho pháo binh, vì vậy VVS đã phải chuyển sang sử dụng máy bay không người lái Heron do Israel chế tạo, để có khả năng hoạt động dài hơn.

Máy bay cường kích Su-24M Fencer, một máy bay ném bom chiến thuật "cánh cụp, cánh xòe" từ thời Chiến tranh Lạnh, giống như chiếc F-111 Aardvark đã loại biên của Mỹ; đây là phương tiện chủ yếu thực hiện các vụ không kích bom tại chiến trường Syria.

Đã có từ 6-18 chiếc Su-24 đã được triển khai vào nhiều thời điểm khác nhau ở Syria. Vũ khí chủ yếu là 4 quả bom phá nặng 250 hoặc 500 kg, hoặc bom chùm RBK-500 và bom xuyên bê tông BETAB-500, để đánh sập các boongke dưới lòng đất, hoặc phá sập các tòa nhà chung cư nhiều tầng.

Su-24 dần được thay thế bởi Su-34 Fullback hiện đại hơn, về cơ bản là phiên bản chuyên tiến công mặt đất, được phát triển từ mẫu máy bay chiến đấu Su-27 Flanker. Ban đầu có từ 6-8 chiếc được triển khai, con số đã tăng lên 12 vào cuối năm 2017.

Ngoài tầm bay, tốc độ và trọng tải vượt trội, Su-34 còn tích hợp máy đo mục tiêu laser Platan, nên nó trở thành một trong số ít máy bay chiến đấu của Nga, có thể tự ngắm mục tiêu để ném bom chính xác và một radar PESA đa chế độ phát hiện mục tiêu mặt đất.

Những chiếc Su-34 có khả năng hoạt động tầm xa, mà không cần phải di chuyển đến những căn cứ tiền phương với nhiều mối đe dọa; ví dụ nó có khả năng tấn công các mục tiêu như Raqqa, mà không cần phải sử dụng các căn ở miền trung Syria. Thời kỳ cao điểm, VVS sử dụng 12 chiếc Su-34 tại Syria.

Su-34 thường sử dụng vũ khí là tên lửa không đối không R-27R và R-73 để tự vệ; vũ khí tiến công mặt đất gồm bom chùm RBK-500, bom cháy ZAB-2.5S/ M. Trong suốt mùa xuân năm 2017, bom nhiệt áp ODAB-500 được biết là tạo ra một vùng sóng xung kích chân không, có sức hủy diệt chí sau vũ khí hạt nhân.

Việc thiếu các tin tức tình báo cả mặt đất và trên không đã khiến VVS bỏ lỡ nhiều cơ hội tiêu diệt mục tiêu. Để nâng cao hiệu quả, VVS đã tăng cường sử dụng tin tức từ các lực lượng mặt đất. Các mục tiêu quan trọng, được xác định từ mặt đất và truyền tọa độ qua hệ thống Metronome trên máy bay Su-24M, giúp nhanh chóng tiêu diệt mục tiêu.

Về các hoạt động yểm trợ tầm gần “thấp và chậm”, từ năm 2016 VVS bằng cách sử dụng bộ ba trực thăng tấn công hiện đại của Nga là Mi-35M, Mi-28N và Ka-52, cùng cường kích Su-25SM Frogfoot.

Các máy bay Su-25SM ban đầu được triển khai yểm trợ các lực lượng chiến đấu mặt đất của Quân đội chính phủ Syria; sau đó được điều động trong các nhiệm vụ ngăn chặn "săn tìm tự do", tập trung vào các tuyến tiếp tế quan trọng của phiến quân.

Năm 2016, theo yêu cầu của các lực lượng Iran, các máy bay Su-25 của VVS bắt đầu tấn công hành lang tiếp tế Azaz, chạy từ biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đến thành phố Aleppo, một đòn hiểm mà từ đó quân nổi dậy Syria không bao giờ phục hồi được.

Thay vì sử dụng vũ khí chính xác kiểu phương Tây với giá thành đắt đỏ, Su-25 của Nga sử dụng bệ tên lửa không điều khiển B8M, với 20 quả rocket 80 mm, hoặc quả B13M mạnh hơn với tên lửa 130 mm, để tấn công các mục tiêu điểm.

Còn trực thăng vũ trang Mi-28N, ngoài pháo và tên lửa không điều khiển, Mi-28N còn trang bị tên lửa dẫn đường bằng vô tuyến Ataka, và Ka-52 đã thử nghiệm vũ khí chống tăng dẫn đường bằng laser Vikhr-M.

Các đoạn video đã ghi hình các phương tiện của IS, bao gồm cả xe tăng, xe đánh bom liều chết đang di chuyển, đã bị vũ khí chính xác của VVS tiêu diệt… Vào năm 2017, mẫu máy bay Su-25SM-3 cải tiến, được trang bị cảm biến điện quang SOLT-25 cải tiến ở mũi, có thể giúp tiêu diệt mục tiêu chính xác hơn.

Nhìn chung, Không quân Nga đã chứng minh sự cải tiến về kỹ thuật và chiến thuật qua cuộc chiến tại Syria. Tuy nhiên, các phương pháp ném bom không điều khiển ở độ cao lớn, dựa trên hệ thống SVP-24 sẽ có khả năng ứng dụng hạn chế trong cuộc xung đột chống lại đối phương có hệ thống phòng không mạnh và khả năng gây nhiễu và làm giả tín hiệu vệ tinh. Nguồn ảnh: Pinterest.

Chiến trường Israel là nơi những loại vũ khí tối tân của cả Mỹ và Nga được mang ra phô diễn. Nguồn: Itv.

Tiến Minh