Cách làm mới trong quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm

Nhân viên y tế khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm cho người dân tại Trạm Y tế phường 9 (TP Tuy Hòa). Ảnh: YÊN LAN

Khám tầm soát vào một ngày cố định

Sáng 21/11, cầm giấy mời do khu phố đưa tới tận nhà, ông N.G đến Trạm Y tế phường 9 (TP Tuy Hòa) để được khám tầm soát bệnh không lây nhiễm. Người đàn ông 68 tuổi này bị tăng huyết áp nên hằng ngày phải uống thuốc. Biết mình có bệnh mạn tính nhưng ông G vẫn không bỏ được một thói quen cực kỳ có hại đối với sức khỏe của bản thân và gia đình: hút thuốc lá.

Tại trạm y tế, ông G được kiểm tra huyết áp, cân nặng, xét nghiệm máu để sàng lọc bệnh không lây nhiễm. Ông thở phào khi nhân viên y tế cho biết chỉ số đường huyết bình thường.

Ông N.G là một trong hàng trăm người được khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm vào sáng 21/11. Theo kế hoạch của Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa, hoạt động này được thực hiện đồng loạt tại tất cả các trạm y tế trên địa bàn thành phố, dành cho những người trên 40 tuổi và có yếu tố nguy cơ.

Sau khi khám sàng lọc, nếu nghi ngờ mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường…, trạm y tế sẽ hướng dẫn người dân đến Phòng khám đa khoa khu vực thuộc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa (số 66-68 Phan Đình Phùng, phường 1) hoặc đến tại trung tâm (số 273 Nguyễn Văn Linh, phường Phú Lâm) để khám và thực hiện một số xét nghiệm cần thiết.

Trong trường hợp bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh không lây nhiễm, người bệnh được kê đơn thuốc điều trị và theo dõi trong vòng 3 tháng, tại một trong hai cơ sở trên. Nếu có đáp ứng điều trị thì bệnh nhân được hướng dẫn trở lại các trạm y tế để trạm tiếp tục quản lý, điều trị, theo dõi hằng tháng. Sau 3-6 tháng, người bệnh đến Phòng khám đa khoa khu vực hoặc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa để làm xét nghiệm, kiểm tra.

Trong trường hợp phát hiện bệnh ở mức độ nặng, trung tâm sẽ giới thiệu đến Bệnh viện Đa khoa Phú Yên để điều trị, sau đó người bệnh tiếp tục được theo dõi và quản lý tại địa phương.

Ứng phó với những “sát thủ thầm lặng”

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh không lây nhiễm (còn được gọi là bệnh mạn tính) không lây từ người sang người, bao gồm rất nhiều bệnh nhưng đáng chú ý nhất là 4 loại bệnh chính: tim mạch (như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ), đái tháo đường, bệnh hô hấp mạn tính (như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản), ung thư.

Thông tin từ Bộ Y tế cho thấy, các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân của khoảng 80% số ca tử vong và chiếm 74% tổng gánh nặng bệnh tật. Ước tính cả nước có hơn 27 triệu trường hợp mắc bệnh không lây nhiễm (tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, ung thư, rối loạn tâm thần...); 70% gánh nặng chi phí điều trị, dịch vụ y tế đều bắt nguồn từ các bệnh không lây nhiễm. Điều đáng lo ngại nữa là tỉ lệ tử vong do bệnh mạch vành và đột quỵ có xu hướng gia tăng, trở thành nguyên nhân chính gây tử vong trong các bệnh không lây nhiễm.

Đặc điểm chính của bệnh không lây nhiễm là có nguyên nhân phức hợp, nhiều yếu tố nguy cơ, không có nguồn gốc nhiễm trùng, khởi phát từ từ, tiến trình bệnh kéo dài, điều trị dai dẳng, để lại hậu quả nặng nề đối với bệnh nhân và xã hội.

Nhằm ứng phó với bệnh không lây nhiễm, bên cạnh việc người dân chủ động đi khám hoặc cơ sở y tế phát hiện bệnh khi bà con đến khám một bệnh khác, Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa cũng đã nhiều lần triển khai khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm. Tuy nhiên, hoạt động này không diễn ra vào một ngày cố định; công tác tổ chức chưa đồng bộ nên khó khăn trong việc quản lý, theo dõi số người có nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm. Y sĩ Nguyễn Đức Vũ, Phó Trưởng trạm Y tế phường 4 (TP Tuy Hòa), cho hay: “Trước đây, trạm y tế vẫn khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm nhưng không có lịch cố định. Đây là lần đầu tiên các trạm y tế tổ chức khám sàng lọc bệnh trong cùng một ngày”.

BSCKI Lê Huỳnh Linh, Giám đốc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa, cho biết: “Hoạt động khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm sẽ được tiến hành vào ngày 21 hằng tháng, nhằm kịp thời phát hiện những trường hợp mắc bệnh không lây nhiễm, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh được theo dõi, quản lý thường xuyên và liên tục trong quá trình điều trị, đồng thời tư vấn cho họ về lối sống để cải thiện tình trạng bệnh”.

Đây là một cách làm mới của Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa trong việc ứng phó với bệnh không lây nhiễm, từ đó người dân sẽ chủ động đến trạm y tế để được khám sàng lọc.

Hoạt động khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm sẽ được tiến hành vào ngày 21 hằng tháng, nhằm kịp thời phát hiện những trường hợp mắc bệnh không lây nhiễm, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh được theo dõi, quản lý thường xuyên và liên tục trong quá trình điều trị, đồng thời tư vấn cho họ về lối sống để cải thiện tình trạng bệnh.

BSCKI Lê Huỳnh Linh, Giám đốc Trung tâm Y tế TP Tuy Hòa

Theo bác sĩ Trần Quốc Hiệp, Trưởng trạm Y tế phường 9, qua khám sàng lọc, cơ sở y tế phát hiện sớm các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp, điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng, đồng thời quản lý và chăm sóc sức khỏe cho người dân một cách hiệu quả, đặc biệt là những người cao tuổi.

Để bảo vệ sức khỏe của chính mình, người dân hãy chủ động đến cơ sở y tế để được khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm. Đồng thời, mỗi người thường xuyên theo dõi chỉ số khối cơ thể BMI nhằm hạn chế các nguy cơ gây béo phì; đo huyết áp, xét nghiệm đường huyết ít nhất 6 tháng/lần; làm việc - nghỉ ngơi hợp lý; thường xuyên vận động thể lực; có chế độ dinh dưỡng lành mạnh: ăn nhiều rau xanh, cá...; không ăn mặn, hạn chế sử dụng thức ăn ăn liền, hạn chế uống nước ngọt và hạn chế tối đa các yếu tố nguy cơ: rượu bia, thuốc lá, ô nhiễm môi trường...

YÊN LAN