Cách nào để ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc HIV?
Đối với những người đang dùng thuốc điều trị HIV, nên thường xuyên làm xét nghiệm tải lượng virus. Xét nghiệm này sẽ cho biết liệu các loại thuốc hiện tại có hiệu quả trong việc kiểm soát HIV hay không?
Tùy thuộc vào mức tải lượng virus ban đầu, có thể mất vài tháng để thuốc ức chế hoàn toàn virus trong cơ thể.
Làm sao để biết tình trạng kháng thuốc HIV?
Sau một vài tháng dùng thuốc điều trị HIV, nếu tải lượng virus vẫn có thể phát hiện, không có nghĩa là phác đồ điều trị không hiệu quả. Điều đầu tiên cần biết (và bác sĩ sẽ hỏi) là bạn có đang dùng thuốc điều trị HIV hàng ngày theo chỉ định hay không. Nếu không hoặc có trở ngại nào đó ảnh hưởng tới việc uống thuốc (ví dụ tác dụng phụ, tương tác thuốc…), bác sĩ sẽ tư vấn hoặc tìm cách để khắc phục những vấn đề này.
Sau khi bạn bắt đầu dùng thuốc điều trị HIV, bác sĩ sẽ xem xét lượng virus HIV (tải lượng virus) trong máu của bạn để xem liệu pháp thuốc có hiệu quả như thế nào. Nếu thuốc có hiệu quả, tải lượng virus của bạn sẽ giảm xuống, bạn sẽ có ít virus hơn trong máu.
Thuốc trị HIV cần được sử dụng đều đặn hàng ngày để tránh kháng thuốc.
Một mục tiêu rất quan trọng của quá trình điều trị HIV là giảm tải lượng virus xuống dưới mức "không phát hiện được" và duy trì ở mức đó.
Những cách khác mà bạn và bác sĩ có thể sử dụng để kiểm tra xem thuốc có hiệu quả hay không là:
Đếm số lượng tế bào CD4: Số lượng này sẽ giữ nguyên hoặc tăng lên nếu thuốc của bạn có hiệu quả.
Kiểm tra sức khỏe: Việc điều trị sẽ giúp bạn khỏe mạnh và chống lại các bệnh nhiễm trùng và bệnh tật.
Nếu các xét nghiệm của bạn tiếp tục cho thấy kế hoạch điều trị của bạn không thành công, bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm kháng thuốc, bắt đầu bằng xét nghiệm kiểu gen. Có thể chọn thực hiện xét nghiệm kháng thuốc nếu:
Tải lượng virus của bạn tăng vọt lên trên 1.000 bản sao/ml.
Kế hoạch điều trị của bạn không làm giảm lượng virus như mong đợi.
Kết quả xét nghiệm kháng thuốc sẽ cho bạn biết liệu kháng thuốc có phải là lý do làm thất bại điều trị hay không. Nếu đúng như vậy, bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp điều trị phù hợp hơn.
Cách ngăn ngừa kháng thuốc HIV?
Nếu bạn bị nhiễm HIV, cần tuân thủ phác đồ điều trị và tiếp tục dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Điều này có thể giúp bạn tránh tình trạng kháng thuốc.
Để tuân thủ kế hoạch của mình, thông thường bạn sẽ uống thuốc một lần một ngày. Dựa trên kế hoạch điều trị cụ thể của mình, có thể cần uống thuốc HIV vào một thời điểm cụ thể trong ngày, cùng với thức ăn hoặc thậm chí khi bụng đói (tùy từng loại thuốc). Nếu dùng thuốc đúng cách, thuốc điều trị HIV sẽ có hiệu quả rất tốt.
Nếu bạn bỏ lỡ một liều, hãy uống thuốc ngay khi bạn nhớ ra (trừ khi có hướng dẫn khác của bác sĩ). Nhưng nếu thời điểm đó rất gần với thời điểm uống liều tiếp theo, hãy bỏ qua và tiếp tục uống theo lịch của liều kế tiếp (không được uống gấp đôi liều). Rất khó có khả năng bạn sẽ bị kháng thuốc vì quên uống một liều, nhưng cần phái tránh tối đa tình trạng này.
Nếu bạn tiếp tục quên liều, hãy trao đổi với bác sĩ. Mọi người có xu hướng bỏ liều do lịch trình bận rộn hoặc những căng thẳng trong cuộc sống... Giải thích với bác sĩ bạn đã quên bao nhiêu liều và lý do tại sao, bác sĩ sẽ giúp bạn cách khắc phục.
Để duy trì thói quen uống thuốc trị HIV của mình, hãy cân nhắc một số điều sau:
Đặt báo thức hoặc lời nhắc uống thuốc.
Dùng hộp chia thuốc.
Nhờ người thân hoặc bạn bè nhắc nhở bạn uống thuốc…
