Cải cách thể chế cần đem lại không chỉ lợi ích mà cả niềm tự hào dân tộc

Giáo sư Vũ Minh Khương trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN. (Ảnh: Tất Đạt/TTXVN)

Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật là một bước đột phá chiến lược về xây dựng và thực thi pháp luật, khẳng định nỗ lực cải cách quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Giáo sư Vũ Minh Khương thuộc Trường Chính sách công Lý Quang Diệu nhấn mạnh đòn bẩy chiến lược này có thể giúp Việt Nam tiến “rất xa, rất mạnh” trong thời gian tới.

Theo Giáo sư Vũ Minh Khương, cải cách thể chế rõ ràng là một đòn bẩy chiến lược, thể hiện ở 3 nội hàm quan trọng.

Thứ nhất, Việt Nam đã qua giai đoạn cải cách mang tính chất cởi trói, phá rào, giờ thực sự đến lúc phải vươn mình. Cởi trói và phá rào là để tập trung nguồn lực, còn muốn nâng tầm dân tộc thì phải cải cách thể chế.

Thứ hai là cơ hội của thời đại hiện nay rất lớn khi công nghệ trí tuệ thông minh (AI) và công nghệ số có thể cho phép một dân tộc tiến rất nhanh và kỳ diệu. Thể chế phải thực sự là nền tảng để cho Việt Nam nắm bắt được thời đại công nghệ này.

Thứ ba, địa chính trị thế giới rất phức tạp nên nếu thể chế không tốt, Việt Nam có thể trở thành nạn nhân của những xung đột. Chính vì vậy, cải cách thể chế là rất quan trọng và Việt Nam có tiềm năng rất lớn để cải cách thể chế, đáp ứng yêu cầu của thời đại.

Đề cập tới rào cản trong đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, tháo gỡ điểm nghẽn mà Việt Nam cần phải quyết tâm vượt qua, Giáo sư Vũ Minh Khương cho rằng rào cản lớn nhất là Việt Nam cần tìm ra cách tiếp cận thực sự khoa học, mang tầm thời đại và có tính tổng lực. Trong nghiên cứu của ông về cải cách thể chế của các nước, có 3 chữ H. Một là Heart (tâm), tức là lo đến quyền lợi, lợi ích của người dân và của doanh nghiệp.

Hai là Head (tầm), tức là phải biết làm gì để đột phá và tạo sức phát triển nhanh. Thứ ba là Hand (hành), tức là phải làm được điều mình đã nói.

Giáo sư Vũ Minh Khương nhấn mạnh 3 điểm này sẽ tạo ra sự chuyển động rất mạnh mẽ, lâu dài và bền vững cho Việt Nam.

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế mà Việt Nam có thể tham khảo, Giáo sư Vũ Minh Khương dẫn ra các trường hợp của Singapore, Hàn Quốc và Trung Quốc khi các nước này sử dụng AI và công nghệ số để cải cách rất nhanh và rất mạnh, có thể đánh giá được ngay.

Đơn cử, Việt Nam có thể dùng AI để đánh giá về các bộ luật và chính sách của mình xem hiện đang ở mức nào trong thang điểm từ 1-5 (với 5 là xuất sắc, 4 là tốt, 3 là trung bình, 2 là yếu, 1 là rất yếu).

Việc đánh giá được tiến hành dựa trên những tiêu chí như đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, có sự tham gia tích cực của người dân, hay tăng lòng tin của người dân đối với hệ thống.

Kết quả đánh giá có thể được đem so sánh với các chính sách tương đồng của các nước khác nhằm có những bước đi phù hợp sau đó.

Giáo sư Vũ Minh Khương nêu ví dụ thành phố Thượng Hải của Trung Quốc có phương thức quản trị thông minh rất hiệu quả, rất tiến bộ và được lòng dân. Cải cách thể chế, theo ông, cần đem lại không chỉ lợi ích mà cả niềm tự hào dân tộc. Đó là điều cực kỳ quan trọng./.

(TTXVN/Vietnam+)