Cải cách thuế thu nhập cá nhân để thúc đẩy tiêu dùng và giữ chân nhân tài

Một trong những nội dung đáng chú ý là kiến nghị bỏ mức thuế suất cao nhất 35%, đồng thời bổ sung các khoản thu nhập được miễn thuế để phù hợp hơn với thực tế và tạo thêm động lực cho người lao động.

Theo một số chuyên gia kinh tế, việc ngân sách nhà nước vừa chi trả lương, sau đó lại thu thuế thu nhập cá nhân từ chính nguồn chi này là chưa thực sự hiệu quả, gây phát sinh thêm thủ tục hành chính không cần thiết. Bởi vậy, đề xuất miễn thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lương, tiền công được chi từ ngân sách là hợp lý trong quá trình cải cách chính sách tài khóa.

Ngoài ra, các khoản chi có tính chất khoán như chi phí sử dụng xe công, văn phòng phẩm, điện thoại, internet hay công tác phí cũng được đề xuất miễn thuế. Các chuyên gia cho rằng, đây là những khoản thay vì tổ chức chi trực tiếp thì được khoán lại để tiết kiệm và minh bạch hóa tài chính, nên không nên xem đó là thu nhập chịu thuế của người lao động.

Trong bối cảnh các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu liên tục leo thang, chi phí sinh hoạt của người dân tăng cao, việc giảm thuế thu nhập cá nhân là cần thiết.

Một điểm quan trọng khác là kiến nghị mở rộng phạm vi miễn thuế với các khoản trợ cấp thôi việc và mất việc, kể cả phần vượt quy định trong Bộ luật Lao động, nếu chúng được quy định trong các văn bản nội bộ của doanh nghiệp. Đề xuất này được xem là phù hợp trong bối cảnh thị trường lao động có nhiều biến động, giúp người lao động bớt khó khăn khi bị cắt giảm nhân sự.

Về thuế suất, giới chuyên gia nhấn mạnh mức cao nhất 35% hiện nay là tương đối nặng so với mặt bằng khu vực. Trong khi Singapore chỉ áp dụng mức thuế cao nhất là 24%, Malaysia và Myanmar là 30%, thì Việt Nam cùng với Thái Lan, Philippines đang thuộc nhóm có thuế suất thu nhập cá nhân cao nhất Đông Nam Á.

Không chỉ vậy, mức thu nhập tính thuế của Việt Nam ở các bậc cũng thấp hơn so với nhiều quốc gia, khiến người lao động phải chịu gánh nặng thuế lớn hơn ngay ở các ngưỡng thu nhập trung bình - khá.

Việc giữ nguyên thuế suất 35% không chỉ làm giảm sức hấp dẫn của môi trường làm việc trong nước đối với các chuyên gia nước ngoài mà còn có thể khiến nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài. Do đó, nhiều ý kiến đồng thuận với phương án giảm số bậc thuế và hạ trần thuế suất cao nhất xuống 25%, vừa để khuyến khích làm giàu chính đáng, vừa hạn chế tình trạng trốn thuế, chuyển giá và thất thoát nguồn thu.

Không chỉ dừng ở điều chỉnh thuế suất, việc đề nghị tăng mức giảm trừ gia cảnh cũng được đặt ra để hỗ trợ người dân. Theo dự thảo, mức giảm trừ gia cảnh sẽ tăng từ 11 triệu lên 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và từ 4,4 triệu lên 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng con số này vẫn còn thấp nếu so với tốc độ trượt giá và lạm phát những năm gần đây.

Trong vài năm trở lại đây, giá hàng hóa thiết yếu như điện, thực phẩm, dịch vụ ăn uống đã liên tục tăng mạnh. Chỉ riêng giá điện đã tăng 17% kể từ năm 2023 và dự báo sẽ tiếp tục tăng cho đến hết năm 2025. Các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu cũng leo thang khiến chi phí sinh hoạt của người dân bị đội lên đáng kể. Trong khi đó, thu nhập của nhiều hộ gia đình lại bị ảnh hưởng bởi việc làm không ổn định hoặc giảm đơn hàng từ doanh nghiệp.

Chính vì vậy, các chuyên gia kinh tế cho rằng mức giảm trừ gia cảnh mới nên được áp dụng ngay từ kỳ tính thuế năm 2025 thay vì chờ đến năm 2026 như dự thảo. Việc chậm áp dụng sẽ khiến chính sách trở nên lạc hậu, làm tăng thêm gánh nặng tài chính cho người nộp thuế trong bối cảnh giá cả leo thang.

Đồng thời, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cũng sẽ có tác động tích cực đến tiêu dùng trong nước. Khi người dân được giảm gánh nặng thuế, thu nhập khả dụng tăng lên sẽ giúp thúc đẩy mua sắm, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp tăng trưởng sản xuất. Điều này không chỉ giúp nền kinh tế phục hồi nhanh hơn mà còn tạo thêm nguồn thu ổn định, lâu dài cho ngân sách nhà nước.

Trong bối cảnh Việt Nam cần cải thiện môi trường đầu tư và giữ chân nhân tài, việc cải cách thuế thu nhập cá nhân là một trong những chính sách quan trọng. Những đề xuất và điều chỉnh kịp thời không chỉ giúp giảm gánh nặng cho người lao động mà còn tạo ra cú hích tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Tuấn Linh/VOV.VN