Cải cách tiền lương, chuyển đổi mạnh mô hình tăng trưởng

Ngày 29-10, Quốc hội (QH) thảo luận để đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển KT-XH năm 2026. Kết quả thực hiện các nghị quyết của QH về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021 - 2025: phát triển KT-XH; cơ cấu lại nền kinh tế.

Chuẩn bị thật căn cơ

Tham gia thảo luận, đại biểu (ĐB) Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long) kiến nghị QH xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở từ ngày 1-1-2026, không chờ đến giữa năm như những năm trước. Theo ông, đây không chỉ là câu chuyện về tiền lương, mà là gửi gắm của lòng dân, là nhịp đập chung của bộ máy. "Cán bộ đủ sống thì mới yên tâm phục vụ, công chức không phải nặng gánh về cơm áo gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến" - ĐB Tuấn nhấn mạnh.

Sau gần 4 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, theo ĐB Tuấn, bộ máy hành chính "nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc". Cán bộ, công chức ở cơ sở phải đi làm xa hơn, đảm nhận thêm nhiều nhiệm vụ nhưng thu nhập chưa được cải thiện.

Theo vị ĐB đoàn Vĩnh Long, các báo cáo của Chính phủ đã cho thấy giá cả hàng hóa liên tục tăng, các chi phí sinh hoạt tăng, gây áp lực lớn lên đời sống người dân, trong khi mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh. Mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng áp dụng từ ngày 1-7-2024 đến nay, so với mặt bằng giá hiện nay, đã không còn phù hợp.

"Đời sống của một bộ phận cán bộ, công chức, người lao động trong khu vực nhà nước còn nhiều khó khăn, trong khi chi phí sinh hoạt tăng cao" - ông Tuấn băn khoăn.

Bên cạnh những kết quả to lớn của chính quyền địa phương 2 cấp sau 4 tháng vận hành, ĐB Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cũng đề nghị cần có đãi ngộ tiền lương cho cán bộ cấp xã sau sắp xếp bộ máy. Ông Hải đánh giá khối lượng công việc lớn sau sắp xếp đơn vị hành chính, song chế độ cho cán bộ, công chức, viên chức chưa được cải thiện.

Chiều cùng ngày, thông tin lại vấn đề ĐB nêu về tiền lương, Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà cho biết cải cách chính sách tiền lương đang được xây dựng theo một đề án tổng thể. Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương sẽ chủ trì đánh giá lại Nghị quyết 27, sau đó báo cáo Trung ương vào đầu năm 2026 để xây dựng kế hoạch cụ thể, thực hiện cải cách chính sách tiền lương.

Theo Phó Thủ tướng, việc này cần thực hiện trên cơ sở có lộ trình, bước đi phù hợp, nằm trong tổng thể cải cách nền hành chính Nhà nước, tổng thể tăng trưởng kinh tế cũng như khả năng chi trả chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức và viên chức. Tiền lương cải cách ngay thì chưa thể mà cần được tính toán rất kỹ lưỡng, thận trọng, chuẩn bị thật căn cơ.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) đề nghị ưu tiên phát triển dựa trên tiềm năng, lợi thế, vị trí địa chính trị của quốc giaẢnh: PHẠM THẮNG

Hành động mạnh mẽ, quyết liệt

Đồng tình với những điểm sáng kinh tế đã được nêu tại các báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, ĐB Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) đánh giá cao quyết tâm đủ lớn, hành động mạnh mẽ, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng, các bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương, đặc biệt là niềm tin, khát vọng, sự chung sức của người dân, cộng đồng doanh nghiệp để vượt qua các khó khăn, thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Ông Ngân nhấn mạnh thể chế và hạ tầng đã được cải thiện rõ nét, tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại, nhất là những vấn đề liên quan đến môi trường, ùn tắc giao thông, ngập úng đô thị. Vị đại biểu đoàn TP HCM đồng tình với mục tiêu năm 2026 phải tăng trưởng GDP trên 10%. Mặc dù đây là mục tiêu cao nhưng hoàn toàn có cơ sở với những nhiệm vụ, giải pháp mà Chính phủ đã đề ra.

ĐB Trần Hoàng Ngân cũng đề nghị ưu tiên phát triển dựa trên tiềm năng, lợi thế, vị trí địa chính trị của quốc gia. Ông cũng lưu ý cần gia tăng hàm lượng giá trị gia tăng trong hàng xuất khẩu của Việt Nam. Trong phát triển kinh tế cần đặc biệt lưu ý đến vấn đề môi trường. Trong những ngày qua, thật đau lòng khi thấy nhân dân phải chống chịu với ảnh hưởng của thiên tai, bão lụt. Chính phủ cần sớm trình QH gói tài chính khẩn cấp, tăng bội chi ngân sách, tăng chi ngân sách để hỗ trợ người dân, khắc phục hạ tầng bị hư hỏng do thiên tai ở các địa phương.

ĐB Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) đề xuất cần chuyển đổi mạnh mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, đặt năng suất, đổi mới sáng tạo và khoa học - công nghệ làm động lực trung tâm. Tăng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển lên ít nhất 1,5% GDP. Khuyến khích doanh nghiệp trích quỹ khoa học - công nghệ, miễn thuế cho doanh nghiệp nghiên cứu ứng dụng. Cần có quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo quốc gia để hỗ trợ cho doanh nghiệp, công nghệ, công nghiệp hỗ trợ và chuyển đổi số; thu hút đầu tư nước ngoài phải chuyển từ thu hút bằng số lượng sang chất lượng.

Văn Duẩn - Minh Chiến