Cảm nhận hai mươi bốn

Nguyễn Trọng Văn Thông điệp của cảm xúc

Tôi bước vào bước vào Art Space ở số 42 phố Yết Kiêu (Hà Nội), họa sĩ Nguyễn Tuấn Thịnh cho biết: “Triển lãm này chúng tôi mới chỉ quy tụ được tranh của 9 họa sĩ và 1 nhà điêu khắc. So với 21 sinh viên của K24 ra trường năm 1985, thì còn khiêm tốn”.

Ra trường vào năm 1985, trước thềm Đổi mới của đất nước, những họa sĩ lứa đầu tiên này dường như đã bắt nhập với thời cuộc để năm 1998 họ mở cuộc triển lãm đầu tiên sau 13 năm ra trường. Từ cuộc triển lãm đầu tiên đó, nghệ thuật đã chắp cánh cho lớp họa sĩ K24 đi xa hơn nữa. Năm 2001, họ đã mở triển lãm lần thứ hai, đánh dấu chặng đường làm mới mình sau 3 năm. Thời gian tuy ngắn nhưng cho thấy sự nỗ lực đáng ghi nhận. Cũng phải đợi thêm 24 năm (con số 24 năm sau dường như có ý muốn gắn với K24), tại cuộc triển lãm lần thứ 3 này tất cả như hòa thanh đồng điệu và là “món quà” kỷ niệm 100 năm Đại học Mỹ thuật Hà Nội. Ở triển lãm, các họa sĩ không mang đến nhiều tranh mà có sự chắt lọc để những bức trưng bày tại đây là minh chứng cho sự nỗ lực vươn mình vì nghệ thuật và đồng hành cùng thời đại.

Nữ họa sĩ Bùi Mai Hiên đem tới triển lãm này đa phần là những tranh trừu tượng. Xem và cảm nhận tranh trừu tượng rất khó. Ví dụ như bức “Thế giới này không cần chiến tranh” được chị vẽ sơn dầu, nữ họa sĩ quê gốc Thái Bình đã cho người xem những cảm nhận đa chiều, đúng với bản chất của tranh trừu tượng. Chị sử dụng gam màu xanh rất nhiều, cho thấy “không cần chiến tranh” là một thông điệp hòa bình. Hay như bức “Nhạc và hoa”, vẫn là chất liệu sơn mài với tông màu đỏ cho thấy “ngàn hoa” đang nở cùng rung lên bản nhạc tình người. Tranh trừu tượng của Bùi Miên Hiên tràn ngập cảm xúc, bung phá mạnh mẽ bất chấp khuôn thước đương thời.

Với nữ họa sĩ Trần Thị Bích Huệ, tranh của chị giàu nữ tính ở ngay nhân vật mà chị thể hiện. Đó là hình ảnh các thiếu nữ đang tạo dáng như ở bức “Bạch Hạ” hay “Lướt mạng” chẳng hạn. Cô gái đúng là đang lướt mạng thật đấy, nhưng vẻ “nữ tính” vẫn bộc lộ khi bờ vai để trần hút mắt và nghiêng nghiêng mái tóc.

Bức tranh khắc gỗ “Góc vườn quê” của họa sĩ Trần Thị Cải

“Người đẹp Kinh Bắc”, họa sĩ Trần Thị Cải vẫn chung thủy với dòng tranh khắc gỗ, thứ tranh liên tưởng đến bản mộc tranh Đông Hồ. Nữ họa sĩ của xứ Quan họ nghiêng nhiều về miêu tả chân quê. Bức “Góc vườn quê” của chị đã đưa người xem đến một góc nhìn vui vẻ với bầy em nhỏ chơi đùa cùng cây lá. Hay bức “Ấn tượng một miền quê” lại cho thấy hình ảnh con trâu được nhân lên ấm áp bởi gam màu đỏ trầu.

Tranh của Đinh Thị Nguyệt - người con gái Phú Xuyên (Hà Tây cũ) lại đậm chất hoài cổ. Chị luôn đặt niềm tin vào sơn dầu, nhưng bút pháp thoải mái hơn, ẩn chứa nỗi buồn sâu thẳm. Chị nói nhiều vào chủ đề “Thuyền và bến”. Chị đã sử dụng gam hồng, đỏ để miêu tả dòng sông. Có lẽ người con gái đất Phú Xuyên này còn nhiều duyên nợ với dòng sông Hồng chảy ngang làng mình? Hay dòng sông đem lại niềm an ủi với những người ngư dân cả cuộc đời gắn với con nước màu phù sa.

Bức tranh “Sông quê” của họa sĩ Đinh Thị Nguyệt

Trong hành trình 40 năm, những nghệ sĩ K24 không chỉ gắn bó với nhau bằng nghề mà còn bằng kỷ niệm đong đầy buồn vui. Nghệ thuật luôn giữ cho họ niềm tin mạnh mẽ. Họ đều thành danh trên con đường nghệ thuật hội họa vốn dài và đầy thử thách. Nói như PGS, NSND, họa sĩ Lê Anh Vân - nguyên Hiệu trưởng Đại học Mỹ thuật Hà Nội thì: “Quá trình sáng tạo chính là quá trình khám phá bản thân. Người nghệ sĩ phải khai thác chiều sâu của chính họ, tìm điểm mạnh, điểm yếu của chính họ. Tình yêu nghề nghiệp cộng với sự tự tin, không thỏa mãn với chính mình là chất xúc tác mạnh nhất để các bạn nắm bắt được chiều sâu của nghệ thuật”.

Dấu ấn tài hoa

Tranh của họa sĩ Lâm Thanh là những bức về người con gái mà ông đã gặp trong đời. Ngoài những miêu tả thiếu nữ chỉn chu hay e lệ với áo dài “kín cổng cao tường” thì Lâm Thanh cũng không ngần ngại vẽ… nuy. Những bức tranh khỏa thân giàu chất nữ, kín đáo và chân thật. Vẻ khỏa thân mộc mạc khiến người xem luôn có cảm giác yên tâm chứ không gợi nhục dục, đó là thành công của Lâm Thanh với thể loại tranh này. Anh vẽ với chất liệu lụa mềm mại như nước, gợi cảm, mong manh y như một giấc mơ vậy.

Bức tranh “ Tuyết phụng” của họa sĩ Lâm Thanh

Họa sĩ Nguyễn Tuấn Thịnh khá táo bạo và xúc cảm mạnh, lại hơi chút hoài cổ với những tạo hình đàn bà (chứ không phải là thiếu nữ) mang phong cách trừu tượng. Những bức tranh khỏa thân của Nguyễn Tuấn Thịnh có nhiều “gợi mở” trong tạo hình “phồn thực”. Tuy nhiên cái gọi là “phồn thực” của anh chỉ là sự táo bạo về nuy mà thôi. Bức “Trăng Lam” là một ví dụ. Ở ở bức tranh này gam màu lam làm chủ đạo. Không có ánh trăng hay vầng trăng soi chiếu, nhưng hình như ánh sáng nhè nhẹ nơi gò má, ánh sáng nhờ nhờ nơi bờ vai, ánh sáng thoang thoáng nơi bầu ngực và ánh sáng hiện thân nơi đôi chân thiếu nữ. Ánh trăng đang hiện lên trên thân thể người con gái ngủ mơ màng. Hình như nàng đang mơ thấy ánh trăng soi rạng cả trời đêm để ru yên giấc ngủ cho mình.

Sau 40 năm trưởng thành, ở ngưỡng tuổi 60, các họa sĩ, nhà điêu khắc có mặt trong triển lãm này đã là những người có chỗ đứng vững chắc trong đời sống mỹ thuật Việt Nam. Nhưng dường như họ còn rất trẻ, rất tinh khôi trong sáng tạo nghệ thuật của mình. K24 đã không chỉ là một khóa ghi dấu ấn trong những khóa tốt nghiệp từ Đại học Mỹ thuật Hà Nội, mà còn là một cảm xúc để người nghệ sĩ khi nhắc đến luôn tự hào trong niềm cảm xúc trào dâng.

Họa sĩ đồ họa Trần Văn Quân vẫn miệt mài với với phong cảnh, cây và hoa mềm mại. Từng là chiến sĩ đặc công nên Trần Văn Quân nói nhiều về cây và hoa. Cây xanh đã che chở những người lính thời bom đạn, hoa đã cho những chiến sĩ từng cận kề cái chết một niềm tin vào ngày mai tất thắng. Bởi vậy tranh của ông giống như những “bức ảnh đen trắng” vậy.

Bức tranh “Vũ điệu vùng cao” của họa sĩ Lê Hải

Họa sĩ Lê Hải nghiêng nhiều về thể hiện phong cảnh và sinh hoạt đậm sắc màu Tây Bắc. Tranh của ông thiên về gam màu tím với đường nét bạo dạn. Bức “Vũ điệu vùng cao” là một ví dụ. Những chàng trai Mông vui vẻ múa khèn, giai điệu của tiếng khèn trầm như dáng núi và vọng như tiếng suối chảy làm các cô gái như bừng lên mà đan tay xòe váy.

Họa sĩ Nguyễn Quốc Hưng cũng giống như họa sĩ Lê Hải. Ông dành tâm huyết cho “qua miền Tây Bắc”. Những bức tranh phong cảnh vùng cao phên dậu phía Tây toát lên vẻ đẹp thân gần, vẻ đẹp gắn bó. Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường đem đến triển lãm những bức tượng chất liệu gỗ tuy ít nhưng rất độc đáo. Các bức tượng xinh xinh miêu tả người con gái rất hút ánh nhìn của người đến triển lãm bởi “sự lạ” của tượng gỗ khỏa thân.

Nguyễn Trọng Văn