Cần bảo vệ các nhóm yếu thế khác trên không gian mạng

ĐBQH Nguyễn Duy Minh (Đà Nẵng) điều hành thảo luận Tổ 16. Ảnh: Phạm Thắng

Cần có cơ chế cảnh báo người dùng mạng thuộc nhóm yếu thế

Các ĐBQH tán thành với sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng trên cơ sở hợp nhất nội dung của Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015. Đồng thời ghi nhận, cơ quan soạn thảo đã quán triệt và thực hiện các chỉ đạo về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật; đồng thời, bổ sung nhiều quy định để đáp ứng được yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số; góp phần giảm bớt thủ tục hành chính.

Một điểm mới của dự thảo Luật An ninh mạng là đã bổ sung quy định về bảo đảm an ninh dữ liệu. Tán thành điều này, ĐBQH Trần Đình Chung (Đà Nẵng) cho rằng, dữ liệu hiện nay được xem là hạt nhân của quá trình chuyển đổi số. Không có dữ liệu thì không thể triển khai được Chính phủ điện tử, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, cũng như tiến hành xây dựng nền kinh tế số và xã hội số.

“Với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ, cùng với những đặc tính riêng có của dữ liệu điện tử, thì dữ liệu an ninh nhất thiết phải được quản lý và không thể tách rời an ninh mạng”, đại biểu nhấn mạnh.

ĐBQH Trần Đình Chung (TP. Đà Nẵng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu cũng đánh giá cao khi khoản 5, Điều 55 của dự thảo Luật đã bổ sung quy định “doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên không gian mạng có trách nhiệm định danh địa chỉ internet (địa chỉ IP) của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ internet để cung cấp cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng để quản lý phục vụ công tác bảo đảm an ninh mạng”.

Bởi, trong thực tiễn xuất hiện tình trạng một số nhà mạng cung cấp dịch vụ trên không gian mạng chưa phối hợp chặt chẽ, kịp thời với các cơ quan chức năng. Có những trường hợp phải yêu cầu nắm địa chỉ IP ngay, thực hiện trong 1, 2 ngày thôi, nhưng doanh nghiệp chậm phối hợp dẫn đến việc truy xét, truy tìm, xử lý rất khó khăn.

Bên cạnh đó, ĐBQH Đặng Thị Bảo Trinh (Đà Nẵng) cho rằng, quy định về quản lý gửi thông tin trên mạng tại Điều 28 của dự thảo Luật chưa làm rõ trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ. Thực tiễn cho thấy, nhiều doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội, thương mại điện tử đang gặp khó trong việc xác định “thông tin mang tính thương mại” là gì, và nghĩa vụ quản lý ra sao.

ĐBQH Đặng Thị Bảo Trinh (TP. Đà Nẵng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Lưu ý việc áp dụng song song nhiều luật có thể dẫn đến tình trạng “một hành vi – nhiều cơ quan quản lý”, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh đề nghị, phạm vi điều chỉnh của Điều 28 chỉ nên giới hạn đối với thông tin có nguy cơ xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và không điều chỉnh các hoạt động truyền thông thương mại thông thường. Đồng thời, bổ sung giải thích thuật ngữ “thông tin mang tính thương mại” để bảo đảm thống nhất trong áp dụng.

Các đại biểu cũng đánh giá cao khi dự thảo Luật An ninh mạng đã chú trọng bảo vệ trẻ em (bổ sung Điều 20 quy định về phòng, chống xâm hại trẻ em trên không gian mạng).

Tuy nhiên, theo ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang), nếu như chỉ dừng lại ở đối tượng là trẻ em là chưa đủ. Trong bối cảnh tội phạm mạng, lừa đảo công nghệ cao ngày càng tinh vi, thì nhiều nhóm đối tượng yếu thế khác cũng đang bị xâm hại nghiêm trọng trên môi trường mạng.

“Thực tế cho thấy, người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ, người dân tộc thiểu số, hay những người có hoàn cảnh khó khăn, hạn chế kỹ năng số đều là đối tượng dễ bị lợi dụng, lừa đảo hoặc bị xâm phạm dữ liệu cá nhân. Những hành vi như giả danh, chiếm đoạt tài khoản, lừa đảo qua mạng xã hội, qua ví điện tử hay tin nhắn… đang diễn ra rất phổ biến, gây thiệt hại cả về vật chất lẫn tinh thần”.

ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Nhấn mạnh thực tế này, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị, bên cạnh bảo vệ trẻ em, tại Chương III của dự thảo Luật cần mở rộng phạm vi bảo vệ sang các nhóm yếu thế khác trong xã hội. Theo đó, quy định rõ Nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân có trách nhiệm bảo vệ trẻ em và các nhóm đối tượng yếu thế khác như người cao tuổi, người khuyết tật, phụ nữ, người dân tộc thiểu số, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khỏi các hành vi xâm hại, lừa đảo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, hoặc xâm phạm dữ liệu cá nhân trên không gian mạng.

Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định đòi hỏi các doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội phải xây dựng cơ chế nhận diện, cảnh báo và hỗ trợ kịp thời đối với người dùng thuộc nhóm yếu thế khi bị tấn công, xâm hại hoặc bị đe dọa trên mạng.

“Việc bổ sung nội dung này không chỉ giúp Luật bao quát, nhân văn và thực tiễn hơn, mà còn phù hợp với chủ trương “không ai bị bỏ lại phía sau” trong chuyển đổi số, bảo đảm an toàn cho mọi người dân trong không gian mạng”, đại biểu Ma Thị Thúy nhấn mạnh.

Để bảo đảm tính đồng bộ trong công tác quản lý triển khai thực hiện nhiệm vụ an toàn an ninh mạng trong giai đoạn khoa học công nghệ phát triển nhanh, phức tạp như hiện nay, ĐBQH Bế Minh Đức (Cao Bằng) cũng đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, bổ sung vai trò trách nhiệm của Bộ Quốc phòng trong công tác quản lý thông tin mạng và an ninh quốc gia. Cụ thể, tại Khoản 2, Khoản 3 của Điều 15, đề nghị thay thế, bổ sung cụm từ "hệ thống thông tin quân sự" bằng cụm từ là "hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia thuộc phạm vi quản lý của Bộ Quốc phòng". Đồng thời, điều chỉnh các Khoản 5 Điều 18, Khoản 4 Điều 22, Khoản 5 Điều 23, Điều 24 cho phù hợp với vai trò trách nhiệm quản lý của Bộ Quốc phòng.

Thanh Hải