Căn bệnh 'lạm phát chi tiêu' vét sạch ví người trẻ thế nào?
Chúng ta đi ăn ngoài nhiều hơn, mua sắm những bộ quần áo đẹp hơn, thường xuyên bắt xe taxi hơn, chọn mua sản phẩm tạp hóa có thương hiệu - và một cách từ từ nhưng chắc chắn, chi tiêu của chúng ta cũng sẽ bắt đầu ngang ngửa với thu nhập.
Lối sống leo thang
Ở một thời điểm nào đó trong lứa tuổi 20, chúng ta sẽ được trải nghiệm việc tăng lương, nhận thưởng hoặc lên một chức danh mới đầy hấp dẫn với mức lương tăng đáng kể. Khi ấy, tất cả những năm tháng đã từng phải tính toán chi li và tiếc rẻ về cốc cà phê 5 đôla dường như đều sẽ lùi sâu vào quá khứ, đồng thời chúng ta bắt đầu nhận thấy sự thay đổi trong lối sống của mình.
Chúng ta đi ăn ngoài nhiều hơn, mua sắm những bộ quần áo đẹp hơn, thường xuyên bắt xe taxi hơn, chọn mua sản phẩm tạp hóa có thương hiệu - và một cách từ từ nhưng chắc chắn, chi tiêu của chúng ta cũng sẽ bắt đầu ngang ngửa với thu nhập. Khi ta gặt hái được thành quả từ công sức lao động chăm chỉ của bản thân, thì có một điều vẫn sẽ không tăng lên, chính là số tiền mà ta tiết kiệm được!
Thông thường, chúng ta sẽ có xu hướng tận hưởng sự tự do tài chính mới có được thông qua việc chi tiêu, vì đột nhiên ta đã có thể chi trả cho những món đồ xa xỉ hơn, mà chẳng mảy may chú ý tới việc các thói quen tài chính khác cũng đang leo thang như thế nào.
Thiên kiến này đặc biệt phổ biến ở lứa tuổi 20, vì đây là giai đoạn chúng ta sẽ có được một bước nhảy vọt từ mức lương tối thiểu lên mức đủ sống, rồi dần đạt tới mức có thể tiêu xài cho vài thứ xa xỉ. Hơn nữa, khi cuối cùng cũng được giải phóng khỏi tư duy thiếu thốn để bước vào tư duy dư dả, chúng ta sẽ dễ dàng thích nghi mọi lúc mà không cần phải chờ có đủ sự tự chủ tài chính.
Khi chứng kiến thu nhập của bạn bè cũng đang tăng dần, ta lại càng cảm thấy áp lực muốn theo kịp và đủ sức nhập cuộc cùng với họ, ngay cả khi điều đó có thể vượt ngoài tầm với. Việc này sẽ gây trở ngại cho hành trình đạt đến mục tiêu tài chính dài hạn và ngắn hạn của chúng ta (bất kể là mục tiêu gì).
Nhu cầu chi tiêu thường leo thang khi người trẻ được tăng lương. Ảnh: NEO Financial.
Để tránh rơi vào kiểu lạm phát lối sống này, hãy lưu ý đến sự cám dỗ của cảm xúc trong việc muốn nâng cấp lối sống lên vượt quá khả năng chi trả của bản thân, đồng thời tiếp tục phân biệt rõ giữa nhu cầu và mong muốn của bạn. Hãy điều chỉnh ngân sách dựa theo thu nhập và đảm bảo rằng mình sẽ không bị cuốn vào thói quen chi tiêu của người khác.
Sẽ có những lúc bạn không đủ khả năng để chi trả cho những bữa ăn, những chuyến đi, những cửa hàng hay những khoản chi phí giống như bạn bè. Giải pháp khắc phục cho sự chênh lệch này không đòi hỏi bạn phải tiết lộ mức thu nhập cá nhân, mà thay vào đó, hãy thiết lập ranh giới tài chính với những người xung quanh, giống như cách bạn thiết lập ranh giới cảm xúc: “Xin lỗi nhé, dạo này tớ không thể tiêu nhiều tiền như thế được, đang phải tập trung tiết kiệm mà”. “Bọn mình có thể đi chỗ nào rẻ hơn được không?”.
Việc đưa ra các lựa chọn thay thế cũng có thể giúp bầu không khí trở nên dễ chịu hơn - theo cách đó, bạn sẽ không còn phải cảm thấy như mình đang từ chối một cơ hội dành thời gian ở bên bạn bè vì chuyện tiền nong nữa, mà đang tìm kiếm một điều gì đấy phù hợp với mình hơn.
Hãy nhớ rằng, mỗi người trong chúng ta đều có một mối quan hệ khác nhau với tiền bạc - một mối quan hệ mang tính cảm xúc và tâm lý sâu sắc, bắt nguồn từ thời thơ ấu và những trải nghiệm đầu đời rất riêng của chúng ta. Tiền bạc có thể là một chủ đề rất căng thẳng đối với bất kỳ ai.
Và việc né tránh vấn đề đó có lẽ luôn dễ dàng hơn phải đối đầu trực diện, nhất là trong những năm tháng lứa tuổi 20 này, khi mà chúng ta vẫn còn được châm chước về vấn đề tiền bạc. Nhưng khi nắm bắt được cơ hội tìm hiểu kịch bản tiền bạc của chính mình, cũng như những thói quen và nhận thức gây ra cảm giác tội lỗi và lo âu tài chính, chúng ta sẽ cảm thấy tiền bạc không còn chi phối cuộc sống của mình nhiều như trước.
Tiền bạc không chỉ là vấn đề về vật chất, mà còn là vấn đề về tâm lý. Nó có thể ảnh hưởng rất lớn tới trạng thái cảm xúc hằng ngày và sức khỏe tâm thần của bạn.
Cách bạn nhìn thấy bố mẹ chi tiêu tiền bạc thường sẽ hình thành nên câu chuyện riêng của bạn đối với chủ đề này. Có thể bạn cứ tưởng nó là bất biến, nhưng bạn hoàn toàn có thể quên nó đi.
Giải quyết các mối lo ngại tài chính của bạn ngay từ đầu luôn là chiến lược khôn ngoan nhất.
Hãy tiêu tiền theo các giá trị bạn theo đuổi, thay vì hùa theo cảm xúc của bản thân hay những điều mà người khác đang làm! Bạn có quyền lựa chọn điều gì là quan trọng trong cuộc sống và tài chính của mình.
