Cần bổ sung các nội dung về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu vào dự thảo Luật Đường bộ

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường về dự án luật vào sáng ngày 24/11

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, bổ sung các nội dung về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu vào dự thảo Luật Đường bộ để góp phần thực hiện thành công mục tiêu của Việt Nam về phát triển bền vững, giảm phát thải khí nhà kính trong thời gian tới.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phát biểu tại phiên thảo luận

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, dự thảo Luật Đường bộ còn thiếu các quy định liên quan đến lĩnh vực môi trường và biến đổi khí hậu trong ngành Giao thông Vận tải. Điều này sẽ dẫn đến sự không đồng bộ với pháp luật Bảo vệ môi trường cũng như không bảo đảm thực hiện được cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Công ước khung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu và Quyết định số 876/QĐ-TTg, ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Những vấn đề này cần được nghiên cứu, bổ sung đồng bộ vào các quy định cụ thể của dự thảo Luật.

Thứ nhất, về chính sách phát triển đường bộ, đại biểu Tuấn Anh đề nghị, bổ sung nội dung “Ưu tiên thu hút các nguồn lực cho đầu tư sản xuất, lắp ráp phương tiện giao thông đường bộ, trang thiết bị, hệ thống hạ tầng cung cấp năng lượng xanh cho phương tiện giao thông đường bộ sử dụng điện, năng lượng xanh phù hợp với lộ trình giảm phát thải khí nhà kính và chuyển đổi năng lượng của quốc gia” vào Điều 5 của dự thảo Luật.

Vì theo đại biểu Tuấn Anh, tại Điều 5 có 3 khoản, quy định về chính sách phát triển kết cấu hạ tầng đường bộ, giao thông thông minh, ưu tiên phát triển vận tải hành khách công cộng,…Tuy nhiên, chưa đề cập đến các chính sách phát triển phương tiện giao thông và hạ tầng giao thông đường bộ phù hợp với định hướng giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành Giao thông Vận tải. Chẳng hạn như chính sách khuyến khích, ưu tiên sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và chuyển đổi sử dụng các loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; hạ tầng đường bộ cung cấp, sử dụng năng lượng xanh hoặc các quy định về xây dựng chính sách áp dụng các tiêu chuẩn tiêu hao nhiên liệu và định mức phát thải trong ngành Giao thông Vận tải.

Tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết hướng tới mục tiêu phát thải ròng khí nhà kính về “0” vào năm 2050, theo đó các chính sách về chuyển đổi năng lượng nói chung và trong lĩnh vực giao thông vận tải nói riêng đã được ban hành. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 876/QĐ-TTg, ngày 22/7/2022 phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành Giao thông Vận tải, trong đó đã đặt ra một số mục tiêu cụ thể cần đạt được đến năm 2030.

Đồng thời, bổ sung, sửa đổi khoản 2 Điều 5 theo hướng: Phát triển hợp lý các loại hình kinh doanh vận tải, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các loại hình kinh doanh vận tải bằng xe ô tô; phát triển giao thông thông minh; quy định giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu cho các phương tiện giao thông đường bộ; ưu tiên chuyển đổi và phát triển phương thức vận tải hành khách từ sử dụng phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng.

Thứ hai, khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong xây dựng hạ tầng đường bộ. Đại biểu Tuấn Anh cho rằng, hiện nay, nước ta đang có nhu cầu rất lớn về vật liệu xây dựng phục vụ đắp nền đường các dự án cao tốc và dự án giao thông trọng điểm quốc gia. Chỉ tính riêng nhu cầu về vật liệu đất đắp nền đường tại Dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2017-2020 ước khoảng 72 triệu m3, giai đoạn 2 (2021-2025) ước tính khoảng 59,5 triệu m3. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức cát, sỏi, đất đắp,… cũng gây ảnh hưởng lớn như sạt lở bờ sông, hạ thấp đáy sông, gây nhiều hệ lụy, đặc biệt đối với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đây cũng là nội dung mà Đoàn đại biểu Quốc hội Long An đã kiến nghị tại kỳ họp.

Trong khi đó, có rất nhiều nguồn vật liệu, phế liệu từ các ngành công nghiệp, nông nghiệp,… có khả năng thay thế các nguồn nguyên liệu làm vật liệu xây dựng truyền thống, góp phần sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các loại tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 64 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định: “Nhà nước khuyến khích việc tái sử dụng chất thải từ hoạt động xây dựng, sử dụng vật liệu không nung và vật liệu thân thiện môi trường trong xây dựng”.

Từ những phân tích trện, đại biểu Tuấn Anh đề nghị cần thiết phải bổ sung vào Điều 48, 49 của dự thảo Luật nội dung:“Khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng các loại vật liệu mới, thân thiện với môi trường nhằm thay thế các loại vật liệu truyền thống như cát, sỏi, đá,… bảo đảm việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các loại tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, sạt lở bờ sông, hạ thấp đáy sông đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững”.

Thứ ba, về đầu tư, xây dựng, bảo trì, vận hành khai thác công trình đường bộ tại Mục 4, Chương II dự thảo Luật, đại biểu Tuấn Anh đề nghị bổ sung nội dung: “Chất thải phát sinh trong quá trình đầu tư, xây dựng, cải tạo công trình đường bộ phải được phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường; việc quy hoạch địa điểm đổ chất thải từ hoạt động xây dựng phù hợp với quy định tại Luật Bảo vệ môi trường”, nhằm tạo cơ sở pháp lý để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường phát sinh trong hoạt động đầu tư, xây dựng, khai thác và vận hành công trình đường bộ, như lượng đất đá, vật liệu đổ thải lớn, nước thải của các công trình,… Những vấn đề trên nếu không được quan tâm sẽ ảnh hưởng lớn đến môi trường trong thời gian tới, gây bức xúc cho cử tri và nhân dân.

Đại biểu Tuấn Anh cho rằng, việc xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất là rất quan trọng nhằm thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ môi trườn nói chung và giảm phát thải khí nhà kính nói riêng.

Cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát quy định của pháp luật có liên quan và lồng ghép các nội dung về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu vào dự thảo Luật Đường bộ để góp phần thực hiện thành công mục tiêu của Việt Nam về phát triển bền vững, giảm phát thải khí nhà kính trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải - Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu

Dự án Luật Đường bộ được trình tại kỳ họp này cho ý kiến gồm 6 Chương, 92 Điều, nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước trong việc phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đường bộ, phát triển vận tải đường bộ nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đảm bảo giao thông thông suốt, an toàn tại Nghị quyết số 13-NQ/TW, ngày 16/01/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; tạo cơ chế đột phá xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại hóa; ưu tiên phát triển một số công trình trọng điểm quốc gia về giao thông, thích ứng với biến đổi khí hậu theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; xây dựng cơ chế, chính sách huy động, sử dụng các nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng giao thông. Dự án luật này sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7 vào giữa năm 2024./.

Kiến Quốc