Cận cảnh dịch vụ giao hàng bằng UAV tại Mỹ

Ngày 6-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành 3 sắc lệnh, trong đó có 2 sắc lệnh liên quan việc phát triển và sử dụng máy bay không người lái (UAV) tại Mỹ.

Đây được đánh giá là một bước tiến quan trọng và đáng chú ý, trong bối cảnh các công ty tại Mỹ đang chú trọng triển khai và phát triển các dịch vụ giao hàng bằng UAV ở nước này.

Phát triển từ sớm

UAV giao hàng đã được phát triển tại Mỹ từ khoảng một thập niên trước. Đến tháng 10-2017, Mỹ đã khởi động một chương trình thí điểm kéo dài 3 năm nhằm mở "khu vực đổi mới" cho việc thử nghiệm UAV trên khắp nước Mỹ, theo đài CNN. Chương trình mở rộng đường cho sự phát triển của ngành công nghiệp UAV dân sự tại Mỹ lúc bấy giờ.

Kể từ đó đến nay, các chuyên gia cho hay nhiều rào cản đối với UAV giao hàng, đặc biệt về công nghệ và quy định, đã dần được gỡ bỏ.

“Tôi nghĩ sau khoảng một thập niên khởi đầu chậm chạp, việc giao hàng bằng UAV dường như đang tăng tốc cả về năng lực công nghệ lẫn môi trường chính sách và quy định tại Mỹ” - ông Costa Samaras, Giám đốc Viện Đổi mới Năng lượng Scott thuộc ĐH Carnegie Mellon (Mỹ), nói với đài NBC.

Các chuyên gia đánh giá nhiều rào cản đối với UAV giao hàng đã dần được gỡ bỏ tại Mỹ. Ảnh: AFP

Kết quả là việc phát triển và sử dụng UAV giao hàng đang dần thịnh hành tại Mỹ. Theo số liệu từ Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), tổng số UAV đã đăng ký với cơ quan này tính đến ngày 1-4-2025 đã vượt qua con số 1 triệu chiếc, trong số đó có hơn 420.000 chiếc được sử dụng cho mục đích thương mại. Cơ quan này dự báo đến năm 2028, tổng số UAV được đăng ký có thể tăng lên trên 3 triệu.

Trong đó, cuộc đua mở rộng hoạt động giao hàng bằng UAV giữa những gã bán lẻ khổng lồ tại Mỹ như Walmart hay Amazon luôn là tâm điểm trong nhiều năm qua.

Mới đây nhất, Walmart ngày 5-6 cho biết có kế hoạch triển khai dịch vụ giao hàng nhanh bằng UAV cho hơn 100 cửa hàng ở một số các thành phố lớn trong vòng 1 năm tới, theo đài CNBC. Với việc mở rộng này, dịch vụ giao hàng bằng UAV của Walmart sẽ có mặt tại tổng cộng 5 bang: Arkansas, Florida, Georgia, North Carolina và Texas.

Gã khổng lồ thương mại điện tử Amazon cũng không kém cạnh khi đã đặt mục tiêu sẽ giao 500 triệu đơn hàng mỗi năm bằng UAV vào cuối thập niên này thông qua dịch vụ Prime Air.

Nhiều công ty chuyên về UAV giao hàng khác cũng xuất hiện và phát triển mạnh tại Mỹ. Zipline - công ty kinh doanh dịch vụ UAV giao hàng lớn nhất thế giới - có kế hoạch triển khai dịch vụ này trên toàn nước Mỹ vào năm 2026.

Ông Eric Watson - kỹ sư trưởng tại Zipline - cũng chia sẻ với NBC rằng công ty đang đặt hy vọng sẽ đạt được năng lực giao hàng bằng UAV lên tới con số hàng chục nghìn gói hàng mỗi ngày trong vài năm tới trên khắp nước Mỹ.

Tiềm năng trong tương lai

Dịch vụ giao hàng bằng UAV được cho là vẫn sẽ tiếp tục phát triển tại Mỹ nhờ vào những lợi ích thiết thực mà nó mang lại, trọng tâm là sự tiện lợi, nhanh chóng và tiết kiệm chi phí.

Ông Samaras cho biết thêm rằng UAV giao hàng chạy bằng điện chủ yếu sẽ được dùng để vận chuyển những món hàng nhẹ và cần giao nhanh. Do đó, nó còn giúp tiêu thụ ít năng lượng hơn tới 90% cho mỗi gói hàng so với xe tải dùng nhiên liệu hóa thạch.

“Nếu bạn quên mua thứ gì đó ở cửa hàng, hoặc cần gấp một món hàng, thì việc giao bằng UAV sẽ dễ và nhanh hơn nhiều so với việc tự lái xe đi lấy. Điều đó cũng tốt hơn nhiều cho môi trường” - ông Samaras nói.

Dịch vụ giao hàng bằng UAV được cho là vẫn sẽ tiếp tục phát triển tại Mỹ nhờ vào những lợi ích thiết thực mà nó mang lại. Ảnh: AMAZON

Ngoài ra, chính phủ Mỹ cũng đang có dự định nới lỏng các quy định nhằm thúc đẩy việc sử dụng UAV để giao hàng.

Bộ trưởng Giao thông Mỹ Sean Duffy ngày 14-3 cho biết FAA có kế hoạch đề xuất các quy định nhằm mở rộng việc sử dụng UAV để giao hàng và các dịch vụ khác, theo hãng tin Reuters.

“Nếu chúng ta không có những quy định rõ ràng cho phép các nhà đổi mới sáng tạo, phát triển và thử nghiệm sản phẩm, thì điều đó sẽ không xảy ra ở đây. Nó sẽ xảy ra ở nơi khác, rồi chúng ta sẽ phải nhập khẩu công nghệ của người khác vào đất nước này để phát triển, dù đó là trong lĩnh vực giao hàng hay thực phẩm” - ông Duffy nói.

Trước đó, tổ chức Liên minh Máy bay không người lái Thương mại (CDA) vào tháng 2-2025 cũng kêu gọi chính quyền Tổng thống Trump ban hành quy định cho phép các hệ thống UAV thương mại được hoạt động vượt ngoài tầm nhìn trực tiếp của người điều khiển "để ngành công nghiệp này có thể phát triển thành công”.

Còn nhiều thách thức

Tuy vậy, việc phát triển dịch vụ giao hàng bằng UAV tại Mỹ cũng đang gặp không ít khó khăn.

Năm 2022, Walmart từng công bố kế hoạch mở rộng giao hàng bằng UAV thông qua hợp tác với DroneUp - một công ty chuyên phát triển công nghệ UAV tại Mỹ - với mục tiêu tiếp cận 4 triệu hộ gia đình tại 6 bang Arizona, Arkansas, Florida, Texas, Utah và Virginia. Tuy nhiên, kế hoạch triển khai đã không đạt được như kỳ vọng.

Cho đến nay, số lượng đơn hàng được giao bằng UAV của Walmart vẫn còn khiêm tốn, chỉ hơn 150.000 lượt giao hàng bằng UAV kể từ năm 2021 đến nay.

Việc phát triển dịch vụ giao hàng bằng UAV tại Mỹ đang gặp không ít khó khăn. Ảnh: FAA

Tiến độ mở rộng dịch vụ giao hàng bằng UAV của Amazon cũng khá chậm. Tính đến nay, Amazon mới chỉ thử nghiệm giao hàng tại TP College Station (bang Texas) và TP Tolleson (bang Arizona), nhưng đã phải tạm ngưng hoạt động vào đầu năm 2025 do sự cố cảm biến của UAV.

GS Yanfeng Ouyang - chuyên gia kỹ thuật giao thông tại ĐH Illinois Urbana-Champaign (Mỹ) - cho rằng việc phát triển UAV thương mại vẫn còn nhiều khó khăn, bao gồm việc các cộng đồng dân cư có chấp nhận việc có hàng đàn UAV bay vèo vèo trên đầu hay không.

Trong một lá thư gửi FAA vào tháng 7-2024, 2 tháng sau khi Amazon mở dịch vụ giao hàng tại TP College Station, Thị trưởng John Nichols cho biết cư dân nơi đây đã phát ngán với tiếng UAV bay vo ve ầm ĩ quanh nhà họ, theo CNBC.

Đáng chú ý hơn cả là các vấn đề về an ninh đối với việc phát triển UAV. Việc gia tăng đột biến sự xuất hiện của UAV bí ẩn trên bầu trời ở Mỹ vào tháng 11-2024, đặc biệt là các UAV thường xuất hiện ở gần các cơ sở quân sự đã làm dấy lên nhiều lo ngại về việc đảm bảo an ninh quốc gia trước sự phát triển của các loại UAV tại Mỹ.

Cần chính phủ quản lý

Hiện tại, chính phủ Mỹ cũng đã có những động thái nhằm kiểm soát việc sử dụng UAV tại các bang.

Tháng 4-2025 tại New Jersey, FAA đã tiến hành thử nghiệm các hệ thống phát hiện UAV do trung tâm nghiên cứu của cơ quan này phát triển. Trong cuộc thử nghiệm, FAA đã sử dụng hơn 100 UAV thông thường nhằm xem xét năng lực phát hiện, theo dõi và định danh của hệ thống.

Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá sẽ cần có thêm nhiều nỗ lực từ chính phủ Mỹ nhằm đảm bảo an ninh bầu trời nước này trước khi việc phát triển dịch vụ giao hàng bằng UAV đạt được đột phá và bước vào giai đoạn bùng nổ.

“Vẫn còn một số thách thức cần được giải quyết... Tôi cho rằng hiện chưa có đủ quy định pháp lý và chính phủ Mỹ sẽ phải đóng vai trò rất quan trọng trong thời gian tới” - chuyên gia Ouyang nhấn mạnh.

TRỌNG TẤN