Cận cảnh loạt dự án ở TPHCM được Thanh tra Chính phủ điểm tên trong kế hoạch thanh tra

Theo kế hoạch thanh tra chuyên đề vừa được công bố, Thanh tra Chính phủ sẽ trực tiếp kiểm tra 145 công trình, dự án đang gặp vướng mắc, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp hoặc tiềm ẩn nguy cơ thất thoát, lãng phí. Dự kiến, cơ quan này sẽ hoàn tất kết luận thanh tra trước ngày 15/9 và báo cáo Thủ tướng vào đầu tháng 10.

Trọng tâm của cuộc thanh tra là các thủ tục dễ phát sinh sai phạm hoặc gây thất thoát, lãng phí, gồm: chấp thuận chủ trương đầu tư; lập, thẩm định và phê duyệt dự án; lựa chọn nhà đầu tư; thương thảo, ký kết hợp đồng; bố trí vốn, thanh quyết toán; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; xác định giá đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính liên quan đến đất đai.

Tại TPHCM, Thanh tra Chính phủ sẽ trực tiếp thanh tra 20 công trình, dự án. Ngoài các công trình giao thông và y tế, nhiều dự án bất động sản của doanh nghiệp tư nhân cũng nằm trong danh sách này.

Về công trình giao thông, đáng chú ý là dự án xây dựng 4 tuyến đường chính tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, thực hiện theo hình thức hợp đồng BT, do CTCP Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh làm chủ đầu tư. Bốn tuyến đường có tổng chiều dài 11,9km, tổng mức đầu tư hơn 12.000 tỷ đồng (gồm cả chi phí trượt giá và lãi vay).

Ngày 26/6/2019, Thanh tra Chính phủ có Thông báo số 1041/TB-TTCP về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thành phố Hồ Chí Minh.

Tại thời điểm thanh tra, UBND TP Hồ Chí Minh đã chỉ định một số nhà đầu tư để đầu tư xây dựng các dự án theo hình thức BT trong KĐTM Thủ Thiêm.

Trong đó, Công ty Cổ phần Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh (Cty Cổ phần Đại Quang Minh) làm chủ đầu tư các dự án (gồm: 04 tuyến đường chính, Cầu Thủ Thiêm 2).

Theo kết luận thanh tra, toàn bộ quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, nhưng UBND TP đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

Thanh tra Chính phủ cho rằng UBND TP đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định.

"Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT”, Thanh tra Chính phủ kết luận.

Cầu Thủ Thiêm 2 (nay là cầu Ba Son) cũng là một dự án BT do Đại Quang Minh làm chủ đầu tư và nằm trong diện thanh tra. Với tổng mức đầu tư khoảng 3.100 tỷ đồng, cây cầu dài gần 1,5km và được đưa vào sử dụng từ tháng 4/2022. Chủ đầu tư được hoàn vốn bằng quỹ đất 13,6ha tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Một dự án khác tại Thủ Thiêm cũng thuộc diện thanh tra là dự án đầu tư hạ tầng khu dân cư phía Bắc và đoạn đường nối từ cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ, do Công ty TNHH MTV Khu Bắc Thủ Thiêm thực hiện.

Theo ghi nhận, đoạn từ cầu Thủ Thiêm 1 đến đường Mai Chí Thọ đã hoàn thành.

Cầu Phú Mỹ (nối quận 2 và quận 7 cũ), do CTCP Đầu tư Phú Mỹ (PMC) làm chủ đầu tư theo hình thức BOT, cũng nằm trong diện thanh tra. Cây cầu dài khoảng 2km, đã thông xe từ tháng 9/2009, vốn đầu tư ban đầu khoảng 1.800 tỷ đồng và tăng lên hơn 2.000 tỷ đồng sau nhiều lần điều chỉnh.

Trong danh sách 20 dự án tại TPHCM bị thanh tra, có đến 11 dự án bất động sản. Ngoài một số dự án đã hoàn tất xây dựng hoặc được chuyển nhượng, nhiều dự án vẫn trong quá trình thi công dang dở. Một số dự án điển hình như:

Khu cao ốc phức hợp Riviera Point (quận 7 cũ) do Công ty TNHH Riviera Point làm chủ đầu tư. Dự án có quy mô hơn 2.000 căn hộ, chia làm 4 giai đoạn. Hơn nửa số căn hộ đã được bàn giao cho người mua. Chủ đầu tư từng được xác định có nhiều vi phạm, như san lấp rạch Cả Cấm, xây thiếu hồ điều tiết, xây dựng sai phép, tranh chấp trong việc thuê đất.

The EverRich 3 của Công ty TNHH Dynamic Innovation, trước đây do CTCP Phát triển Bất động sản Phát Đạt (Công ty Phát Đạt) làm chủ đầu tư. Năm 2017, Phát Đạt đã chuyển nhượng phân khu cao tầng cho đối tác, sau đó dự án đổi tên thành Sunshine Sky City.

The EverRich 2 (nay là River City) cũng của Công ty Phát Đạt, quy mô 11,2 ha, vẫn chưa hoàn tất xây dựng. Giai đoạn 2015-2017, Phát Đạt đã chuyển nhượng một phần dự án cho Công ty TNHH Đầu tư Big Gain (thuộc Sunshine Group) để trả nợ ngân hàng. Tính đến quý I/2025, Công ty Phát Đạt vẫn ghi nhận tồn kho tại dự án này hơn 3.500 tỷ đồng, chưa hoàn tất thủ tục chuyển nhượng toàn bộ dự án.

Tại dự án này, Thanh tra Bộ Xây dựng từng xử phạt Công ty Phát Đạt vì sai phạm trong huy động vốn và điều kiện kinh doanh.

Khu nhà ở cao tầng phường Phú Mỹ, quận 7 (cũ) của CTCP Đầu tư Bất động sản Hưng Lộc Phát, có tên thương mại là The Peak Garden. Dự án rộng 5,2ha, trong đó khu thấp tầng đã hoàn thiện và bàn giao, khu cao tầng vẫn đang thi công.

Dự án Khu phức hợp tại số 628-630 Võ Văn Kiệt (phường 1, quận 5 cũ) do CTCP Bất động sản Sài Gòn Vi Na (thuộc Phú Long Group) làm chủ đầu tư. Dự án rộng 3,1ha, tên thương mại là Dragon Riverside City. Dự án khởi công vào tháng 8/2017 nhưng đến tháng 10/2019 bị tạm dừng do thi công không phép. Hiện dự án vẫn chưa được triển khai trở lại.

Khu phức hợp tại số 1 Bis - 1 Kép Nguyễn Đình Chiểu (phường Đa Kao, quận 1 cũ) của Công ty TNHH Bến Thành - Sao Thủy. Dự án này có quy mô 1,6ha, được giao cho doanh nghiệp nhà nước từ năm 1995. Đến năm 2013, một liên doanh được thành lập để triển khai dự án. Tuy nhiên, sau hơn 20 năm, khu đất vẫn bỏ trống.

Anh Phương