Cận cảnh những ngôi nhà hàng trăm năm tuổi ở Trường Lưu

Làng Trường Lưu bao gồm 4 thôn: Đông Thạc, Phúc Trường, Phượng Sơn và Tân Tiến nay thuộc xã Kim Song Trường. Từ lâu văn hóa Trường Lưu đã nổi tiếng với 2 Di sản văn hóa thế giới gồm Hoàng Hoa Sứ Trình đô và Mộc bản Trường Lưu. Ngoài ra, nơi đây còn lưu giữ nhiều ngôi nhà có tuổi đời hàng trăm năm tuổi của dòng họ Nguyễn Huy.

Ngôi nhà của họ nhánh ông Nguyễn Huy Thản (thôn Phượng Sơn) là một trong những ngôi nhà lâu đời nhất trong quần thể nhà cổ tại làng Trường Lưu. Ngôi nhà được giới chuyên gia đánh giá có tuổi đời hơn 300 năm

Các ngôi nhà được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ mít, với lối kiến trúc 3 gian 2 chái. Dù trải qua hàng trăm năm, ngôi nhà vẫn giữ nguyên các cấu trúc cũ khi mới xây dựng

Hệ thống xà, cột, kèo được khắc chạm rất tinh xảo. Đặc biệt trong mỗi căn nhà cổ được các nghệ nhân đúc tác nhiều ký tự, chữ viết ở những vị trí hết sức đặc biệt.

Ngay chính giữa ngôi nhà là khu vực nhà thờ với nhiều vật dụng có niên đại cả trăm năm

Ông Nguyễn Huy Hùng (đời thứ 19 dòng họ Nguyễn Huy và đời thứ 7 nhánh Nguyễn Huy Thản) hiện là người trông coi ngôi nhà của cụ Thản

Phần niên ấn được khắc chữ Hán phía bên dưới bàn thờ

Toàn bộ hệ thống cửa đều được khóa bằng chốt gỗ

Một vật dụng được tăm cổ còn được lưu giữ trong ngôi nhà

Cửa sổ ngôi nhà được bố trí ngay cạnh giường ngủ, với chiều dài từ 1 - 1,2m

Do nhà đã bị xuống cấp nên năm 2013 con cháu trong dòng họ đã tiến hành tu sửa lại phần mái nhưng vẫn giữ theo lối kiến trúc lợp vảy cá cũ. Theo ông Hùng, để tìm được phần ngói này, ông cùng mọi người đã phải ra tận TP Hạ Long (Quảng Ninh) để tìm mua.

Phần nền nhà được lát bằng gốm Bát Tràng cũ

Giếng nước được xây dựng cùng thời với ngôi nhà

Gần ngôi nhà ông Nguyễn Huy Thản là ngôi nhà cụ Trần Thị Lan (con dâu dòng họ Nguyễn Huy). Ngôi nhà hiện do vợ chồng ông Hùng trông nom và sinh hoạt

Ngôi nhà vẫn giữ được nguyên dáng vẻ từ khi xây dựng

Trong các ngôi nhà cổ đều treo các bức hoành phi và câu đối ngay trung tâm nhà

Ngôi nhà được xây dựng bằng gạch đỏ và vôi vữa làm từ vỏ sò.

Qua khảo sát của Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh tại xã Trường Lộc (nay là Kim Song Trường) hiện có hàng chục ngôi nhà gỗ được thiết kế theo phong cách cổ xưa; trong đó có 10 ngôi nhà trên 100 năm tuổi, tập trung ở các thôn: Phượng Sơn, Đông Thạc, Phúc Trường.

Một ngôi nhà cổ nằm trong hệ thống nhà cổ tại Trường Lưu được tu sửa lại nhưng vẫn giữ lối kiến trúc nhà cổ

Theo ông Nguyễn Huy Hùng: Những ngôi nhà cổ không chỉ gắn bó với tuổi thơ mà còn lưu giữ bản sắc văn hóa của dòng họ. Gìn giữ những ngôi nhà cổ là nền tảng giáo dục văn hóa, truyền thống cho lớp con trẻ kế cận