Cận cảnh sạt lở 'uy hiếp' hàng trăm hộ dân dọc bờ sông Thu Bồn

Ngày 18/6, UBND thị xã Điện Bàn (Quảng Nam) cho biết vừa có tờ trình gửi UBND tỉnh về các giải pháp khắc phục tình trạng sạt lở bờ sông Thu Bồn đoạn qua thôn Nhị Dinh 3, xã Điện Phước.

Những năm gần đây, 2 bên bờ sông Thu Bồn đoạn qua thị xã thường xuyên bị sạt lở mỗi khi mưa lớn, lũ lụt, tốc độ xói lở ngày càng mạnh, gây mất đất sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống người dân; nhiều hộ gia đình đã mất nhà cửa, một số khu dân cư phải di dời, nhiều vùng đất sản xuất đã bị thu hẹp.

Trong đó, thiệt hại nặng nề thời gian gần đây là thôn Nhị Dinh 3, xã Điện Phước. Từ năm 2022 đến nay, xói lở lòng sông diễn ra phức tạp, lòng sông biến dạng, xói lở tại vị trí bờ tả và bồi lắng tại bờ hữu. Trong 2 năm đã bồi lắng tạo bãi cao trung bình 2 - 4m so đáy sông, còn vị trí bờ tả bị sạt lở gần 80m và diễn biến ngày càng nhanh. Hình thái dòng sông bắt đầu có những thay đổi lớn ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng, tài sản... của người dân.

Sạt lở làm ảnh hưởng đến khoảng 240 hộ dân với 1.200 nhân khẩu. Trong đó, vị trí sạt lở còn cách khu dân cư gần nhất 140m.

Đặc biệt trong những năm gần đây, trung bình hàng năm có khoảng 2-3 ha đất sản xuất, đất vườn ven sông dọc hai bờ bị dòng lũ cuốn trôi. Dự báo khoảng 40ha đất nông nghiệp đang có nguy cơ bị “xóa sổ”.

Giai đoạn từ năm 2013 đến đầu năm 2021, điểm sạt lở và bồi lắng chưa diễn ra nghiêm trọng, dòng chảy ổn định. Tuy nhiên, giai đoạn từ năm 2022 đến nay, diễn biến dòng chảy sông biến đổi, hình thành nên bãi bồi và sạt lở nghiêm trọng. Vị trí sạt lở vào sâu đất sản xuất hơn 80m so với giai đoạn từ năm 2013-2021, đã mất gần 12,5 ha đất sản xuất dọc theo chiều dài gần 2km sông. Đặc biệt, giai đoạn gần cuối năm 2023 trở lại đây tốc độ sạt lở ngày càng nhanh.

Ông Hồ Quang Thường (64 tuổi, ngụ thôn Nhị Dinh 3) lo âu, chỉ mới mùa lũ năm ngoái sạt lở đã ăn sâu vào vườn của ông gần cả chục mét. Theo ông, vườn trồng hoa màu của gia đình dài tới bờ sông hơn 20m, nhưng giờ chỉ còn hơn 10m, bởi diện tích còn lại đã xói lở.

“Cứ tình trạng như thế này thì sạt lở ngày càng ăn sâu, mất đất canh tác. Mấy năm trước sạt lở cũng có nhưng không đáng kể, 2 năm trở lại đây tình trạng này xảy ra dữ dội hơn”, ông Thường nói và cho biết, rất mong các cấp chính quyền quan tâm, có phương án xây dựng bờ kè để bảo vệ đất cho người dân.

Cũng theo UBND thị xã Điện Bàn, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sạt lở và bồi lắng, nhưng tập trung chủ yếu là tình hình thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp, mưa lũ với cường độ lớn và thời gian kéo dài đã khiến dòng chảy trên sông thay đổi bất thường.

Mặt cắt lòng sông trước khi hình thành bãi bồi rộng hơn 400m và trải dài đều nhau hơn 2km, sau khi hình thành bãi bồi mặt cắt lòng sông bị co hẹp còn 180m. Khi mặt cắt lòng sông bị co hẹp làm cho dòng chảy xiết và hướng dòng về phía bờ đối diện mạnh hơn, tạo điểm sạt lở với tốc độ ngày càng nhanh hơn…

Qua phân tích các tính toán về dòng chảy và lòng sông, thị xã Điện Bàn nhận thấy giải pháp chung là nạo vét chỉnh dòng chảy, xây dựng công trình kè bảo vệ và trồng cây dọc 2 bờ sông nhằm ổn định đường bờ, giảm vận tốc dòng chảy tác động vào khu dân cư…

Dự kiến kinh phí xây dựng kè kết hợp nạo vét chỉnh dòng chảy là 29,8 tỷ đồng; xây dựng kè, không nạo vét chỉnh dòng là 20 tỷ đồng và nạo vét tận thu vật liệu xây dựng thông thường là 15,6 tỷ đồng.

Sơn Tùng