Cận cảnh tên lửa TOR-M2KM phiên bản hải quân của Nga

Trong những tháng cuối năm 2024, Tập đoàn vũ khí Almaz Antey (Nga) sẽ hoàn tất việc phát triển phiên bản hải quân của hệ thống tên lửa phòng không TOR-M2KM trang bị trên tàu chiến. Thông tin này vừa được Phó Tổng Giám đốc Almaz Antey, ông Vyacheslav Dzirkaln công bố.

TOR-M2KM là phiên bản tên lửa phòng không thuộc dòng TOR nổi tiếng của Almaz Antey, được thiết kế để ngăn chặn các cuộc tấn công của đối phương bằng tên lửa hành trình, tên lửa chống radar, bom dẫn đường và những loại vũ khí hàng không khác.

Một hệ thống tên lửa phòng không TOR-M2KM phiên bản tiêu chuẩn di động trên mặt đất.

Các chuyên gia nhận định rằng việc phát triển một biến thể hải quân của TOR-M2KM sẽ tăng cường khả năng phòng không cho tàu chiến, giúp bảo vệ tàu cũng như các mục tiêu quan trọng trên mặt nước khỏi các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái hiện đang được sử dụng nhiều trong chiến tranh hiện đại.

Ngay trong năm 2024, chúng tôi phải hoàn tất việc phát triển phiên bản hải quân của hệ thống tên lửa phòng không TOR-M2KM. Điều này liên quan đến việc điều chỉnh kỹ thuật để tạo ra một biến thể mới phù hợp với tàu chiến và bảo vệ các căn cứ hải quân.

Ông Vyacheslav Dzirkaln - Phó Tổng Giám đốc Almaz Antey.

Ông Vyacheslav Dzirkaln - Phó Tổng Giám đốc tập đoàn vũ khí Almaz Antey khẳng định quá trình phát triển phiên bản hải quân của TOR-M2KM sẽ được hoàn tất trong năm 2024.

Ông Vyacheslav Dzirkaln cũng tiết lộ rằng phiên bản hải quân của TOR-M2KM hiện đang nhận được sự quan tâm của một số quốc gia Đông Nam Á, Iran, Iraq và Bahrain.

TOR-M2KM – dòng tên lửa phòng không đặc biệt của Nga, có thể bắn khi hệ thống đang di chuyển

TOR là một trong những hệ thống phòng không tầm ngắn hiệu quả nhất của quân đội Nga, đã được khẳng định trên chiến trường. TOR được phát triển bởi Viện Nghiên cứu Điện cơ học (Moskva) và được đưa vào biên chế từ năm 1986.

Đến năm 1991, phiên bản nâng cấp TOR-M1 với tên lửa 9M331 có hiệu quả cao hơn, tầm hoạt động rộng hơn, thiết kế cho việc tiêu diệt mục tiêu bay thấp đã được đưa vào sử dụng. Ngoài ra, hệ thống này còn được trang bị khả năng chống nhiễu hiệu quả. Số lượng thành viên vận hành hệ thống cải tiến này được giảm xuống còn ba người.

Vào năm 2012, phiên bản nâng cấp TOR-M1-2U ra đời. Từ năm 2016, hệ thống tên lửa phòng không thế hệ mới TOR-M2 được trang bị cho lực lượng vũ trang Nga.

Phiên bản TOR-M1-2U được trang bị cho quân khu phía nam của Nga vào năm 2012.

Hệ thống này được thiết kế để tiêu diệt máy bay, trực thăng, thiết bị bay không người lái có cánh, tên lửa điều khiển và các loại vũ khí hàng không khác, bay ở độ cao trung bình, thấp và cực thấp trong điều kiện địa hình phức tạp và có cường độ tác chiến điện tử gây nhiễu cao.

Một hệ thống TOR-M2 bao gồm 16 tên lửa phòng không điều khiển 9M338K có khả năng phóng thẳng đứng, với tầm bắn tối đa 12 km và độ cao tác chiến lên đến 10 km. Đáng chú ý, đây là hệ thống phòng không di động có khả năng bắn khi đang di chuyển.

Các kỹ sư thiết kế cho biết, việc cải tiến tên lửa TOR-M2 cho phép chúng đạt được các góc tấn công lớn hơn và tiêu diệt những mục tiêu có khả năng cơ động cao hơn hẳn các thế hệ trước.

Các tổ hợp Tor-M2 tham gia lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ

Trong hệ thống TOR-M2, tên lửa được phóng ra từ bệ phóng nhờ các máy phát khí nhẹ, thay vì sử dụng cơ chế phóng bằng máy phóng thường thấy ở các hệ thống tên lửa phòng không khác. Giải pháp kỹ thuật này giúp tăng tính linh hoạt cho tên lửa và tăng gấp đôi số lượng tên lửa có thể chứa trong một hệ thống.

CÁC DÒNG TÊN LỬA TOR CỦA NGA: 1. TOR (SA-15 Gauntlet)

• Mô tả: Phiên bản gốc của hệ thống TOR, được đưa vào hoạt động từ giữa những năm 1980.

• Tính năng nổi bật:khả năng phòng không tầm ngắn, chủ yếu chống lại máy bay và tên lửa hành trình bay thấp.

• Tầm bắn: Khoảng 8 km

• Tầm cao: Khoảng 5 km

• Số lượng tên lửa: 8 tên lửa 9M330

2. TOR-M1 (SA-15 Gauntlet)

• Mô tả:Phiên bản nâng cấp của hệ thống TOR, được đưa vào sử dụng vào năm 1991.

• Tính năng nổi bật:Cải thiện về hiệu suất với tên lửa 9M331 và hệ thống radar cải tiến, có khả năng chống lại các mục tiêu bay thấp.

• Tầm bắn:Khoảng 12 km

• Tầm cao:Khoảng 6 km

• Số lượng tên lửa: 8 tên lửa 9M331

3. TOR-M2 (SA-15 Gauntlet)

• Mô tả:Phiên bản cải tiến của TOR-M1, được đưa vào sử dụng từ năm 2016.

•Tính năng nổi bật:Tăng cường khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu, với hệ thống radar đa nhiệm và khả năng tấn công đồng thời nhiều mục tiêu.

• Tầm bắn: Khoảng 15 km

• Tầm cao: Khoảng 10 km

• Số lượng tên lửa:16 tên lửa 9M338

4. TOR-M2KM

• Mô tả: Phiên bản nâng cấp của TOR-M2, có khả năng lắp đặt trên nhiều nền tảng như xe tải, mái nhà, hoặc tàu chiến.

• Tính năng nổi bật:Khả năng linh hoạt cao, không cần khung gầm riêng, có thể được lắp đặt trên nhiều nền tảng khác nhau.

• Tầm bắn:Khoảng 12 km

• Tầm cao:Khoảng 10 km

• Số lượng tên lửa:16 tên lửa 9M338K

5. TOR-M2U

• Mô tả:Phiên bản nâng cấp của TOR-M2, cải thiện khả năng phát hiện và tiêu diệt mục tiêu, được tích hợp công nghệ mới.

• Tính năng nổi bật:Cải thiện khả năng phát hiện mục tiêu trong môi trường phức tạp, tăng cường hiệu suất của hệ thống.

• Tầm bắn:Khoảng 15 km

• Tầm cao:Khoảng 10 km

• Số lượng tên lửa:16 tên lửa 9M338

Dòng TOR-M2 hiện đang được quân đội Nga sử dụng trong chiến dịch quân sự đặc biệt. Bộ Quốc phòng Nga đã nhiều lần công bố các hình ảnh cho thấy hệ thống tên lửa này thành công trong việc đánh chặn cả các máy bay không người lái của đối phương lẫn các tên lửa tấn công và pháo phản lực của Ukraine.

Tên lửa phòng không TOR-M2KM phiên bản hải quân

Hệ thống tên lửa phòng không TOR-M2KM vốn là một biến thể nâng cấp của dòng TOR, được phát triển để đáp ứng nhu cầu bảo vệ mục tiêu trong môi trường chiến đấu hiện đại. TOR-M2KM là một hệ thống mô-đun tích hợp, không cần khung gầm và có khả năng hoạt động độc lập. Điều này cho phép TOR-M2KM có thể được lắp đặt cơ động trên nhiều nền tảng khác nhau, từ khung xe tải đến mái nhà hoặc toa tàu.

Phiên bản hải quân của tên lửa TOR-M2KM được lắp trên tàu

TOR-M2KM được tích hợp cả mô-đun tên lửa tấn công 9A331MK-1 và mô-đun tên lửa phòng không 9M334 với bốn ống phóng dành cho tên lửa 9M331. TOR-M2KM được thiết kế để thay thế các hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn cũ như Osa-M, với kho tên lửa lên tới 16 quả, có thể tiêu diệt đồng thời đến bốn mục tiêu.

Thử nghiệm phóng tên lửa phòng không TOR-M2KM phiên bản hải quân từ tàu chiến.

Việc cải tiến kỹ thuật để tạo ra một phiên bản hải quân của TOR-M2KM lắp đặt trên tàu chiến cho phép cải thiện đáng kể khả năng phòng không và phản ứng nhanh với các mối đe dọa từ máy bay không người lái, tên lửa và các loại vũ khí khác được thực hiện bằng các cuộc tấn công đường không của đối phương nhằm bảo vệ các biên đội tàu chiến, phương tiện hàng hải và các mục tiêu khác.

SO SÁNH TOR-M2KM VỚI MỘT SỐ LOẠI TÊN LỬA PHÒNG KHÔNG TẦM NGẮN KHÁC CỦA NGA:1. OSA-M Thông số kỹ thuật:

• Loại:Hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn

• Tầm bắn:Khoảng 10 km

•Tầm cao:Khoảng 5 km

• Số lượng tên lửa:15 tên lửa 9M33M3

• Khả năng tiêu diệt mục tiêu: Có thể tiêu diệt các mục tiêu như máy bay, tên lửa chống tàu và các mối đe dọa tầm ngắn khác

• Khả năng hoạt động: Có thể hoạt động khi di chuyển; sử dụng radar và hệ thống điều khiển để phát hiện và đánh chặn mục tiêu

Ưu điểm:

• Đã được thử nghiệm và triển khai rộng rãi

• Hiệu quả trong việc phòng không tầm ngắn với khả năng tấn công nhanh

• Đã chứng minh hiệu quả trong các tình huống chiến đấu thực tế

2. PANTSIR-MThông số kỹ thuật:

• Loại:Hệ thống phòng không tầm ngắn

• Tầm bắn:Khoảng 20 km (tầm bắn của tên lửa 57E6-E)

• Tầm cao: Khoảng 15 km

• Số lượng tên lửa:12 tên lửa 57E6-E

• Khả năng tiêu diệt mục tiêu:Có thể tiêu diệt đồng thời nhiều mục tiêu, bao gồm máy bay, tên lửa chống hạm và các mối đe dọa từ trên không

• Khả năng hoạt động:Tích hợp với hệ thống radar và cảm biến hiện đại, có khả năng hoạt động tự động và khi di chuyển

Ưu điểm:

• Tầm bắn và tầm cao lớn hơn so với các hệ thống khác

• Kết hợp giữa hệ thống tên lửa và pháo phòng không, cho phép tiêu diệt nhiều loại mục tiêu

• Tích hợp công nghệ radar và cảm biến tiên tiến, khả năng tự động hóa cao

SO SÁNH TỔNG QUÁT:Tầm bắn và tầm cao:

• TOR-M2KM:Tầm bắn tối đa 12 km, tầm cao tối đa 10 km; phù hợp cho các tàu hạng nhẹ và trung bình, cần phòng không tầm ngắn

• OSA-M:Tầm bắn khoảng 10 km, tầm cao khoảng 5 km; hiệu quả trong phòng không tầm ngắn với tầm bắn và tầm cao thấp hơn so với TOR-M2KM.

• PANTSIR-M: Tầm bắn khoảng 20 km, tầm cao khoảng 15 km; có khả năng phòng không tầm ngắn có phạm vi hoạt động hiệu quả hơn so với cả TOR-M2KM và OSA-M.

Khả năng tiêu diệt mục tiêu:

• TOR-M2KM:Có khả năng tiêu diệt đồng thời đến bốn mục tiêu, kho tên lửa lớn.

• OSA-M:Có thể tiêu diệt nhiều mục tiêu tầm ngắn, nhưng với kho tên lửa ít hơn.

• PANTSIR-M: Có khả năng tiêu diệt nhiều mục tiêu đồng thời với kho tên lửa lớn hơn và tích hợp cả pháo phòng không.

Khả năng hoạt động:

• TOR-M2KM:Linh hoạt với khả năng lắp đặt trên nhiều nền tảng khác nhau, hoạt động khi di chuyển.

•OSA-M: Đã được triển khai trên nhiều nền tảng và có khả năng hoạt động khi di chuyển.

• PANTSIR-M:Tích hợp radar và cảm biến tiên tiến, có khả năng hoạt động tự động và khi di chuyển.

Ứng dụng:

• TOR-M2KM:Thích hợp cho tàu chiến nhỏ và trung bình hoặc tàu hậu cần với yêu cầu phòng không tầm ngắn và linh hoạt.

• OSA-M: Phù hợp cho các tàu chiến nhỏ với yêu cầu phòng không tầm ngắn, đã chứng minh hiệu quả trong các tình huống chiến đấu.

• PANTSIR-M:Thích hợp cho tàu chiến lớn cần phòng không đa dạng với tầm bắn và tầm cao lớn hơn, tích hợp công nghệ tiên tiến.

Sức mạnh của TOR-M2KM

TOR-M2KM đã chứng minh được hiệu quả trong các điều kiện chiến đấu khác nhau, đặc biệt là trong chiến dịch quân sự đặc biệt (SVO). Hệ thống này đã đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mục tiêu của Nga trong các cuộc tấn công đường không. TOR-M2KM có khả năng đánh chặn các mục tiêu bay thấp và cơ động cao, đáp ứng tốt với các cuộc tấn công từ máy bay không người lái và tên lửa.

Quá trình lắp đặt tên lửa TOR-M2KM phiên bản hải quân lên tàu chiến.

Một trong những tính năng nổi bật của TOR-M2KM là khả năng hoạt động khi đang di chuyển. Điều này cho phép lực lượng phòng không phản ứng nhanh với các mối đe dọa và nâng cao khả năng bảo toàn phương tiện quân sự trong các cuộc hành quân. Hệ thống có thể tiêu diệt tới bốn mục tiêu đồng thời, giúp ứng phó hiệu quả với các cuộc tấn công đa dạng.

Quá trình lắp đặt, thử nghiệm phiên bản hải quân của tên lửa TOR-M2KM

Ngoài việc ứng phó với các mối đe dọa từ trên không, TOR-M2KM còn được thiết kế để ngăn chặn các cuộc tấn công phối hợp bằng nhiều loại vũ khí, bao gồm cả các loại máy bay không người lái hiện đại có khả năng tấn công với độ chính xác cao dễ dàng xuyên thủng các lưới radar phòng không. Điều này cho thấy khả năng vượt trội của hệ thống trong việc bảo vệ mục tiêu khỏi các mối đe dọa hiện đại và phức tạp.

Tính toán của Nga khi phát triển TOR-M2KM phiên bản hải quân

Quân đội Nga đã từng tiến hành các thử nghiệm giới hạn về việc sử dụng TOR-M2KM trên các tàu chiến. Năm 2016, trong một cuộc thử nghiệm trên biển, mô-đun này đã được lắp đặt trên sàn đáp trực thăng của tàu hộ vệ tên lửa "Đô đốc Grigorovich" thuộc dự án 11356. Các vụ phóng thử nhằm vào mục tiêu giả lập đã được thực hiện thành công.

Việc phát triển và điều chỉnh TOR-M2KM cho các tàu chiến là một phần trong chiến lược mở rộng khả năng phòng không của hải quân Nga. Đại tá hải quân Vasily Dandykin nhận định rằng việc trang bị TOR-M2KM cho các tàu chiến nhỏ và trung bình là bước phát triển hợp lý, giúp nâng cao khả năng phòng không trong bối cảnh gia tăng các mối đe dọa từ máy bay không người lái và các phương tiện tấn công mới. Việc trang bị TOR-M2KM cho hải quân cũng có thể dễ dàng triển khai trên quy mô lớn của toàn lực lượng.

Màn hình radar điều khiển TOR-M2KM phiên bản hải quân được lắp đặt trên tàu chiến.

Ông Dandykin cũng nhấn mạnh rằng TOR-M2KM không chỉ thay thế các hệ thống phòng không đã lỗi thời mà còn cải thiện đáng kể khả năng phòng thủ của các tàu chiến.

Chuyên gia quân sự Yuri Lyamin cũng đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh rằng TOR-M2KM sẽ giúp các tàu chiến nhỏ và trung bình nâng cao khả năng phòng không một cách đáng kể.

Việc cải tiến hệ thống tên lửa thuộc dòng TOR-2 để phù hợp với tác chiến hải quân sẽ tăng cường đáng kể khả năng phòng không, vì hệ thống này có thể tiêu diệt tới bốn mục tiêu cùng lúc với kho tên lửa gồm 16 quả. Điều này cho phép hải quân ứng phó hiệu quả với các cuộc tấn công nghiêm trọng từ nhiều loại vũ khí khác nhau, bao gồm các máy bay không người lái, hiện đang là mối đe dọa nghiêm trọng đối với các biên đội tàu chiến.

Chuyên gia quân sự Yuri Lyamin.

Với khả năng đánh chặn mục tiêu hiệu quả và kho tên lửa có số lượng lớn, TOR-M2KM được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mục tiêu cũng như nâng cao sức mạnh chiến đấu của hải quân Nga trong tương lai.

SO SÁNH TOR-M2KM VỚI MỘT SỐ HỆ THỐNG PHÒNG KHÔNG TẦM NGẮN DO MỸ VÀ PHƯƠNG TÂY SẢN XUẤT1. Phalanx CIWS (Mỹ)

Thông số kỹ thuật:

Loại: Hệ thống phòng không tầm cực ngắn
Tầm bắn: Khoảng 1.5 km
Tầm cao: Khoảng 1 km
Số lượng đạn: Khoảng 1550 viên đạn 20 mm
Khả năng tiêu diệt mục tiêu: Hệ thống vũ khí tầm cực ngắn, hiệu quả trong việc đánh chặn các mục tiêu nhỏ, nhanh và gần như tên lửa chống tàu và máy bay không người lái
Khả năng hoạt động: Tự động, với radar và cảm biến tích hợp để phát hiện và tiêu diệt mục tiêu

Ưu điểm:

Phản ứng nhanh với mục tiêu ở khoảng cách rất gần
Hệ thống tự động hóa cao, dễ dàng tích hợp với các hệ thống phòng không tổng thể

2. SeaRAM (Mỹ)

Thông số kỹ thuật:

Loại: Hệ thống tên lửa phòng không tầm cực ngắn, kết hợp với hệ thống vũ khí Phalanx
Tầm bắn: Khoảng 10 km
Tầm cao: Khoảng 6 km
Số lượng tên lửa: 11 tên lửa RAM (Rolling Airframe Missile)
Khả năng tiêu diệt mục tiêu: Có thể tiêu diệt tên lửa chống tàu, máy bay không người lái và các mối đe dọa từ trên không khác
Khả năng hoạt động: Tự động, thường được tích hợp với hệ thống radar và cảm biến của Phalanx CIWS

Ưu điểm:

Kết hợp hiệu quả giữa hệ thống tên lửa và pháo phòng không tầm cực ngắn
Khả năng tiêu diệt các mối đe dọa từ trên không ở khoảng cách trung bình đến gần

3. Simbad RC (Pháp)

Thông số kỹ thuật:

Loại: Hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn
Tầm bắn: Khoảng 6 km
Tầm cao: Khoảng 4 km
Số lượng tên lửa: 2 tên lửa Mistral
Khả năng tiêu diệt mục tiêu: Có thể tiêu diệt các máy bay, tên lửa chống tàu và các mục tiêu tầm ngắn khác
Khả năng hoạt động: Hệ thống điều khiển từ xa, yêu cầu phóng từ một bệ phóng cố định

Ưu điểm:

Thiết kế đơn giản và hiệu quả cho tàu chiến nhỏ và tàu hỗ trợ
Khả năng phòng không tầm ngắn với tầm bắn khá xa so với các hệ thống tương đương

So sánh tổng quát:

Tầm bắn và tầm cao:

Tor-M2KM: Tầm bắn tối đa 12 km, tầm cao tối đa 10 km, thích hợp cho phòng không tầm ngắn.
Phalanx CIWS: Tầm bắn khoảng 1.5 km, tầm cao khoảng 1 km, chủ yếu phòng không tầm cực ngắn.
SeaRAM: Tầm bắn khoảng 10 km, tầm cao khoảng 6 km, kết hợp hệ thống tên lửa và pháo phòng không.
Simbad RC: Tầm bắn khoảng 6 km, tầm cao khoảng 4 km, phòng không tầm ngắn.

Khả năng tiêu diệt mục tiêu:

Tor-M2KM: Có khả năng tiêu diệt đồng thời đến 4 mục tiêu với kho tên lửa lớn.
Phalanx CIWS: Hiệu quả trong việc đánh chặn các mục tiêu nhỏ, nhanh và gần như tên lửa chống tàu và máy bay không người lái.
SeaRAM: Có thể tiêu diệt các mối đe dọa từ trên không, kết hợp hiệu quả giữa tên lửa và pháo phòng không.
Simbad RC: Có khả năng tiêu diệt các máy bay và tên lửa tầm ngắn, với tầm bắn khá xa so với các hệ thống tương đương.

Tính linh hoạt và khả năng hoạt động:

Tor-M2KM: Tính linh hoạt cao với khả năng lắp đặt trên nhiều nền tảng khác nhau, hoạt động khi di chuyển.
Phalanx CIWS: Tự động hóa cao với radar và cảm biến tích hợp, phản ứng nhanh với mục tiêu gần.
SeaRAM: Tự động, thường tích hợp với hệ thống radar và cảm biến của Phalanx CIWS.
Simbad RC: Thiết kế đơn giản, yêu cầu bệ phóng cố định, thích hợp cho tàu chiến nhỏ.

Ứng dụng:

Tor-M2KM: Thích hợp cho các tàu chiến nhỏ và trung bình hoặc tàu hậu cần với nhu cầu phòng không tầm ngắn và linh hoạt.
Phalanx CIWS: Phù hợp cho các tàu chiến cần bảo vệ tầm cực ngắn, đặc biệt là đánh chặn tên lửa chống hạm và máy bay không người lái.
SeaRAM: Kết hợp hiệu quả giữa phòng không tầm cực ngắn và tầm ngắn, thích hợp cho tàu chiến lớn cần bảo vệ đa dạng.
Simbad RC: Thích hợp cho tàu chiến nhỏ và tàu hỗ trợ với yêu cầu phòng không tầm ngắn, dễ lắp đặt và triển khai.

Mỗi hệ thống phòng không tầm ngắn đều được thiết kế cho những mục đích sử dụng riêng biệt. Tor-M2KM nổi bật về tính linh hoạt và khả năng lắp đặt trên nhiều nền tảng. Phalanx CIWS với khả năng phòng không tầm cực ngắn, SeaRAM với kết hợp hiệu quả giữa tên lửa và pháo, và Simbad RC phù hợp với tàu cỡ nhỏ.

Dương Minh