Cần đưa phân bón trở lại là mặt hàng chịu thuế VAT

Đầu tư cho nông nghiệp chưa tương xứng

Trong hơn 2 năm qua, khi đất nước bị tác động nặng bởi dịch Covid-19, thì khu vực nông nghiệp tiếp tục phát huy vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, tạo cơ sở quan trọng giữ vững sự ổn định và thực hiện các chính sách an sinh xã hội. Nông nghiệp có vai trò quan trọng như vậy, nhưng theo đại biểu Nguyễn Văn Thi, trong những năm qua việc đầu tư ngân sách nhà nước vẫn chưa tương xứng với những đóng góp của nông nghiệp đối với quốc gia và xã hội. Nông nghiệp vẫn chưa là "mảnh đất" hấp dẫn để các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Kinh tế hợp tác xã trong nông nghiệp có vai trò quan trọng nhưng vẫn chưa hấp dẫn, thu hút được số đông nông dân tham gia.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thi (Bắc Giang) phát biểu tại Hội trường. Nguồn: quochoi.vn

Dẫn số liệu thống kê cụ thể, đại biểu Nguyễn Văn Thi nêu rõ, hiện nay số doanh nghiệp nông, lâm nghiệp, thủy sản chỉ chiếm 1,4% trong tổng số doanh nghiệp của cả nước. Vốn sản xuất kinh doanh chiếm 1,1%. Đối với hợp tác xã thì chủ yếu là quy mô nhỏ. Hiện nay có đến 65% số hợp tác xã chỉ có dưới 10 lao động. Số doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp và hộ nông dân được thụ hưởng chính sách hỗ trợ theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội cũng chưa nhiều. Hơn nữa, người nông dân hiện đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trước việc giá phân bón, thức ăn chăn nuôi tăng cao, trong khi giá nông sản không tăng đã ảnh hưởng lớn đến thu nhập và đời sống của người nông dân.

Nút thắt lớn nhất vẫn là đất đai

Từ những vấn đề thực tiễn, đại biểu Nguyễn Văn Thi đề nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, ban hành các chính sách phù hợp hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội nói chung và lĩnh vực nông nghiệp nói riêng. Vừa qua, Quốc hội và Chính phủ đã có một số chính sách hỗ trợ cho khu vực nông nghiệp, nông thôn nhưng nút thắt lớn nhất đối với sản xuất nông nghiệp hiện nay vẫn là tình trạng phân tán về đất đai, khó khăn trong tổ chức sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn, sản xuất theo chuỗi giá trị và vấn đề tiêu thụ nông sản. Do đó, cần tiếp tục có những cơ chế, chính sách phù hợp hơn để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp, có chính sách phù hợp cả về đất đai, thuế, tín dụng và khoa học công nghệ để thu hút các nguồn lực xã hội, các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Đồng thời, hỗ trợ nông dân trong công tác dự báo thị trường, định hướng sản xuất và đẩy mạnh hỗ trợ tiêu thụ nông sản.

Quang cảnh Hội trường. Nguồn: quochoi.vn

Cùng với đó, "Chính phủ có giải pháp để giữ ổn định và giảm giá các mặt hàng phân bón", đại biểu Nguyễn Văn Thi đề nghị. Chính phủ hiện đang tập trung các biện pháp để giữ ổn định và giảm giá các mặt hàng phân bón. Tuy nhiên, có một nội dung cần được Quốc hội tháo gỡ, đó là năm 2014, xuất phát từ yêu cầu giảm giá phân bón, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, Quốc hội Khóa XIII khi sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế đã đưa mặt hàng phân bón trở thành mặt hàng không chịu thuế giá trị gia tăng (VAT). Nhưng do quy định về hoàn thuế VAT thì mặt hàng có thuế suất VAT bằng 0 khác với mặt hàng không chịu thuế, một loại thì được hoàn VAT đầu vào, loại còn lại thì không. Việc này vô hình chung đã làm chi phí sản xuất phân bón tăng lên, không có tác dụng hỗ trợ sản xuất nông nghiệp. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã có kiến nghị nội dung này với Quốc hội. “Vì vậy, rất mong Quốc hội sớm quyết định đưa phân bón trở lại mặt hàng chịu thuế VAT, nhất là trong bối cảnh hiện nay ngành nông nghiệp đang rất cần được hỗ trợ để giảm chi phí đầu vào”, đại biểu Nguyễn Văn Thi đề nghị.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần có chính sách kiểm soát hạn chế tăng giá phân bón thông qua các chính sách điều chỉnh kinh tế vĩ mô, như chính sách thuế, phí, cân đối cung cầu; xem xét chính sách thuế và kiểm soát xuất khẩu đối với một số mặt hàng phân bón để giảm áp lực tăng giá trong nước, chia sẻ bớt khó khăn cho người nông dân, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hiện đang tập trung chỉ đạo đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái và phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp. Trong bối cảnh giá phân bón tăng cao như hiện nay, thì đây cũng là giải pháp quan trọng, vừa góp phần giảm sử dụng phân bón hóa học, vừa giảm chi phí cho nông dân và nâng cao chất lượng nông sản, đại biểu Nguyễn Văn Thi nói.

Hiện đã có một số mô hình phát triển nông nghiệp hữu cơ, kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp có hiệu quả ở một số doanh nghiệp, địa phương, nhưng việc nhân rộng thì còn chậm. Nêu vấn đề này, đại biểu Nguyễn Văn Thi đề nghị phải tạo ra động lực để đẩy mạnh phát triển các mô hình này. Theo đó, Chính phủ nghiên cứu có chính sách đặc thù để tạo động lực thúc đẩy nhân rộng các mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ. Đây cũng là việc để cụ thể hóa chủ trương phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Minh Trang