Cần giải quyết điểm 'nóng' dự án khu dân cư Thạnh Mỹ Lợi

Trước đó, Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã kết luận, Công ty CP tiếp vận Đông Sài Gòn (ESL - doanh nghiệp có 75% vốn Nhà nước) được UBND TP Hồ Chí Minh cho phép làm chủ đầu tư dự án thành phần có diện tích gần 14,4 ha trong Dự án khu dân cư 174 ha Thạnh Mỹ Lợi. Tại dự án này, Công ty ESL được phép xây dựng 313 căn biệt thự, 2 lô chung cư cao tầng với 304 căn hộ và tòa nhà cao ốc văn phòng, thương mại dịch vụ có tổng diện tích sàn lên đến gần 36 nghìn m2. Tuy nhiên, ngay từ năm 2004-2005 Công ty ESL đã bán “non” gần 250 nền đất cho người dân với hình thức góp vốn, hoán đổi nền đất. Tổng số tiền chuyển nhượng số nền đất này là 273 tỷ đồng, Công ty ESL đã thu về 197 tỷ đồng.

Dù đã bán phần lớn đất nền cho người dân và thu về số tiền không nhỏ, nhưng Công ty ESL đã không tập trung hoàn thành các thủ tục để bàn giao nền, mà ngày 17/4/2017, HĐQT Công ty ESL còn tiếp tục đưa ra chủ trương hợp tác đầu tư để chuyển nhượng toàn bộ dự án khi đủ điều kiện. Khi dự án còn chưa được thẩm định giá, thì ngày 19/5/2017 Công ty ESL đã ký Hợp đồng hợp tác đầu tư để chuyển nhượng dự án với Công ty TNHH Đầu tư Đồng Thuận với giá 190 tỷ đồng. Do hợp đồng chuyển nhượng dự án với đối tác này không được thực hiện, ngày 17/8/2017 Công ty ESL đã thuê thẩm định giá trị dự án. Chứng thư thẩm định giá xác định giá trị đầu tư giai đoạn 1 của Công ty ESL trên phần diện tích 250 nền đã bán là 221 tỷ đồng, phần diện tích còn lại của giai đoạn 2 là 187 tỷ đồng.

Căn cứ vào mức giá thẩm định trên, ngày 5/9/2017, Công ty ESL đã ký thỏa thuận nguyên tắc về việc chuyển nhượng dự án với Công ty CP Bất động sản Hiệp Phát (công ty con của Công ty CP Quốc Cường Gia Lai, do Công ty CP Quốc Cường Gia Lai nắm 90% vốn). Mặc dù tổng giá trị thỏa thuận chuyển nhượng là 223 tỷ đồng, nhưng Công ty ESL phải tự trả khoản tiền sử dụng đất, khoản nợ phải trả cho đơn vị đầu tư hạ tầng. Ngày 5/9/2017, Công ty ESL và Công ty CP BĐS Hiệp Phát tiếp tục ký một thỏa thuận hợp tác đầu tư đối với dự án trên để tính toán tỉ lệ hợp tác, điều kiện phân chia lợi nhuận.

Thanh tra thành phố xác định, đến ngày 10/4/2018 (ngày công bố quyết định thanh tra đối với công ty mẹ của ESL), thấy khó khăn khi đụng đến tài sản Nhà nước, hai bên mới ký biên bản thanh lý các thỏa thuận trên. Sau đó, Công ty ESL đã hoàn trả lại Công ty CP BĐS Hiệp Phát số tiền gần 150 tỷ đồng.

Trước khi đem dự án để bán cho Công ty CP BĐS Hiệp Phát, Công ty ESL cũng đã ký thỏa thuận hợp tác đầu tư với Công ty TNHH ĐTTM và DV hàng hải Hoàng Giang (Công ty Hoàng Giang). Hợp đồng này còn kéo dài đến ngày 18/7/2017, hai bên mới ký biên bản thanh lý thỏa thuận hợp tác đầu tư.

Như vậy, trong khi hợp đồng với Công ty Hoàng Giang vẫn đang còn hiệu lực, thì ngày 19/5/2017 Công ty ESL vẫn đặt bút ký Hợp đồng hợp tác đầu tư để chuyển nhượng dự án với Công ty TNHH Đầu tư Đồng Thuận. Với vụ thỏa thuận hợp tác đầu tư với Công ty Hoàng Giang, đối tác đã chuyển vốn góp đợt 1 được 30 tỷ đồng, nhưng sau đó Công ty ESL đã phải bồi thường cho đối tác hơn 2,3 tỷ đồng.

Trước khi thực hiện cổ phần hóa, bán một phần vốn Nhà nước, Công ty ESL có tên Công ty TNHH MTV Phát triển khu công nghiệp Sài Gòn (IPD - một công ty con của Công ty TNHH MTV Phát triển Công nghiệp Tân Thuận, doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước). Sau khi cổ phần hóa, Công ty IPD được đổi tên thành Công ty ESL. Liên quan đến việc cổ phần hóa công ty này, cùng với việc ra kết luận điều tra vụ án hình sự “Tham ô tài sài”, “Vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” vào năm 2021, xảy ra tại Công ty CP Phát triển Nam Sài Gòn (một công ty con khác của Công ty TNHH MTV Phát triển Công nghiệp Tân Thuận với 60,7% vốn của UBND và Thành ủy), Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh cũng đã quyết định tách 8 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự để tiếp tục điều tra. Trong đó có vụ việc cổ phần hóa, bán một phần vốn Nhà nước tại Công ty IPD (nay là Công ty ESL).

Về sai phạm khi cổ phần hóa Công ty IPD, kết luận của Thanh tra thành phố cũng đã chỉ rõ một loạt vấn đề như không đánh giá lại giá trị tài sản hiện có tại các dự án theo giá thị trường; không đánh giá lại giá trị khoản đầu tư vào dự án 14,4 ha ở khu dân cư Thạnh Mỹ Lợi trên cùng một loạt các sai phạm khác. Việc này đã dẫn đến làm giảm giá trị tài sản Nhà nước khi cổ phần hóa. Thanh tra thành phố cho rằng, trách nhiệm chính của những sai phạm này thuộc về đơn vị thẩm định giá, Tổ giúp việc và Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty IPD.

Sau gần 20 năm mua nền tại dự án và đã nộp từ 70-90% tiền mua nền, đến nay quyền lợi của hàng trăm người dân vẫn bị “treo” lơ lửng. Để giải quyết vụ việc này, Thanh tra thành phố cũng đã kiến nghị UBND thành phố chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan Cảnh sát điều tra.

Như vậy Công ty ESL không chỉ có dấu hiệu sai phạm trong vấn đề cổ phần hóa, mà việc liên tiếp đem tài sản Nhà nước đi chuyển nhượng không qua đấu giá cũng là vấn đề cần được làm rõ để bảo vệ quyền lợi hàng trăm người đã góp vốn, hoán đổi bằng đất nền.

Bảo Sơn