Cần giải quyết thỏa đáng quyền lợi của người đấu thầu sử dụng đất công ích

Ông Dương Bá Bằng cho rằng đây là diện tích đất mà ông đã san lấp hố bom mới có được - Ảnh: H.N.K

Từ khiếu nại của ông Dương Bá Bằng...

Ngày 4/5/1997, hộ ông Dương Bá Bằng được UBND xã Gio Mỹ cho nhận thầu vùng Hói to của HTX An Mỹ có thời hạn 10 năm với diện tích 15.000 m2 . Từ năm 2008 đến năm 2021, gia đình ông Bằng tiếp tục được nhận thầu để sản xuất lúa 2 vụ và nuôi cá. Trong thời gian từ năm 1997 đến nay, gia đình ông đã đầu tư máy móc, thuê nhân công múc đường 3 phía hói tạo ô bàn cờ để thuận lợi cho việc canh tác với số tiền bỏ ra khoảng 250 triệu đồng bao gồm chi phí làm nhà canh giữ, chuồng chăn nuôi, đầu tư làm đường 3 phía và đường ô bàn cờ. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng đất, hộ ông Bằng đã đầu tư, cải tạo và mở rộng diện tích đất hoang hóa, san lấp hố bom mở rộng thêm diện tích trên 5.000 m2 . Theo đo đạc thực tế hiện nay, diện tích đất mà hộ ông Bằng đang sử dụng lên đến 20.075 m2 . Hằng năm, ông Bằng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp tiền thuê đất theo đúng quy định.

Năm 2021 là hết kỳ hạn thuê đất, ngày 15/11/2021 ông Dương Bá Bằng có đơn gửi UBND xã Gio Mỹ xin tiếp tục nhận thầu diện tích đất lâu nay đang canh tác. Ngày 23/11/2021, UBND xã Gio Mỹ ban hành Kế hoạch số 55/KHUBND về việc tổ chức đấu giá đất 5% giai đoạn 2021 - 2025, trong đó có diện tích đất mà từ trước đến nay hộ ông Bằng đang sử dụng. Ngày 30/11/2021, hộ ông Bằng nhận được công văn số 474/UBND-NN của UBND xã Gio Mỹ trả lời kiến nghị về việc xin tiếp tục nhận thầu diện tích đất nói trên với nội dung là không cho tiếp tục thuê nữa mà tiến hành đưa ra đấu thầu công khai.

Sau khi nhận kiến nghị của ông Bằng, UBND xã Gio Mỹ đã có văn bản yêu cầu hộ ông tạm dừng sản xuất trên diện tích đất nói trên để chờ xử lý. Từ đó đến nay, hộ ông Bằng liên tục gửi đơn kiến nghị đến các cơ quan chức năng về quyết định của UBND xã Gio Mỹ với các yêu cầu sau: Hủy kết quả đấu giá đất và tổ chức đấu giá lại theo đúng quy định của pháp luật để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân. Bởi việc xây dựng giá khởi điểm đối với đất 5% trên địa bàn xã là không có căn cứ và thu tiền ký quỹ đấu giá sai quy định của pháp luật.

Ngoài ra hầu hết các diện tích đưa ra đấu giá chưa được thanh lý tài sản, chi phí của các hộ thuê trước, chưa giải quyết thỏa đáng quyền lợi của người dân. Tiếp tục cho gia đình ông được nhận thầu lại diện tích 15.000 m2 với lý do trong biên bản nhận thầu năm 1997 ở phần cuối có ghi: “Đến thời hạn nêu trên thì UBND xã sẽ quy định lại mức nộp hằng năm cho phù hợp với tình hình thực tế và ưu tiên cho người cũ nhận trước. Nếu người đó không nhận thì UBND xã sẽ tổ chức đấu thầu”. Mặt khác theo quy định tại điểm a, khoản 3, Điều 4 Nghị định 46/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, quy định trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất thuê: a) Trường hợp đấu giá thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm thì đơn giá thuê đất là đơn giá trúng đấu giá của thời hạn một năm. Đơn giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất thuê trả tiền thuê đất hằng năm được xác định theo quy định tại Khoản 5 Điều này. Đơn giá trúng đấu giá được ổn định 10 năm, hết thời gian ổn định thực hiện điều chỉnh đơn giá thuê đất theo chính sách về thu tiền thuê đất đối với trường hợp thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm không thông qua hình thức đấu giá; mức điều chỉnh không vượt quá 30% đơn giá thuê đất trúng đấu giá hoặc đơn giá thuê đất của kỳ ổn định liền kề trước đó…”.

Trong trường hợp hộ ông Bằng, mặc dù hợp đồng thuê đất có thời hạn 5 năm (2017 - 2021), nay gia đình vẫn có nhu cầu thuê nhưng UBND xã tổ chức đấu giá trong khi chưa quá thời hạn 10 năm để điều chỉnh giá căn cứ theo Nghị định 46/2014/NĐ-CP. Hiện nay đã qua mùa vụ sản xuất đông xuân nên việc UBND xã buộc ngừng sản xuất trên diện tích 20.075 m2 đã khiến gia đình ông thiếu việc làm, đặc biệt là lãng phí quỹ đất sản xuất của địa phương. Trong diện tích đất 20.075 m2 hộ ông Bằng đã thuê canh tác từ trước đến nay có hơn 5.000 m2 đất là do ông Bằng tự khai hoang, phục hóa nên đề nghị UBND xã có cơ chế giải quyết thỏa đáng. Nếu UBND xã không cho hộ ông tiếp tục nhận thầu thì phải bồi hoàn các chi phí đầu tư và tài sản gắn liền trên đất để tránh thiệt hại cho gia đình ông.

...Đến cách giải quyết của UBND xã Gio Mỹ

Tại buổi làm việc với chúng tôi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Gio Mỹ Trần Việt Hà và Chủ tịch UBND xã Mai Văn Sâm đã khẳng định nhất quán chủ trương đưa ra đấu giá rộng rãi quỹ đất 5% trên địa bàn xã là đúng nhằm tăng cường công tác quản lý, sử dụng đất 5% trên địa bàn một cách đồng bộ, thống nhất và hiệu quả. Theo Bí thư Đảng ủy xã Trần Việt Hà, tại các phiên tiếp xúc cử tri có rất nhiều ý kiến đề nghị UBND xã thay đổi cách thức cho đấu thầu quỹ đất 5% của xã bằng cách đấu thầu rộng rãi để mọi người dân đều được tham gia đấu thầu công khai, tránh tình trạng “cát cứ” đất công ích.

Mặt khác, quỹ đất 5% là nguồn thu duy nhất của xã để tái đầu tư kết cấu hạ tầng ở địa phương. Do đó, nếu tăng được giá trị đất, tức là địa phương có thêm nguồn thu hợp pháp. Thực tế hiện nay, quỹ đất dành cho sản xuất nông nghiệp bị thu hẹp nên nhu cầu thuê đất sản xuất của người dân tăng cao. Vì thế, quỹ đất 5% của địa phương có quá nhiều hộ gia đình có nguyện vọng thuê đất sản xuất nên Đảng ủy, UBND xã quyết định đưa diện tích đất 5% ra đấu thầu công khai theo đúng thời gian, trình tự thủ tục.

Trong quá trình tổ chức đấu thầu sử dụng quỹ đất 5% ở địa phương, hộ ông Dương Bá Bằng có kiến nghị nên UBND xã không đưa vào diện tham gia đấu giá và tiến hành làm việc với ông Bằng để tìm hướng giải quyết. Chủ tịch UBND xã Mai Văn Sâm cho rằng, xét thấy quá trình thuê đất, hộ ông Bằng đã tiến hành san lấp hố bom tăng thêm diện tích, đầu tư làm đường, cải tạo mặt nước và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính. Nay hợp đồng thuê của ông Bằng hết thời hạn nhưng ông không tham gia đấu giá mà xin được thuê lại theo giá cũ thì UBND xã không thể giải quyết được vì sẽ thiếu công bằng đối với những hộ thuê đất khác trên địa bàn, tạo dư luận không tốt. Tuy nhiên, UBND xã đã nhiều lần thương lượng với ông Bằng chấp nhận thuê lại với giá ngang với những lô liền kề đã được thuê thông qua đấu giá nhưng ông Bằng vẫn không đồng ý.

Trả lời lý do tại sao UBND xã Gio Mỹ không chấp thuận yêu cầu được tiếp tục thuê diện tích đất mà từ năm 1997 gia đình ông Bằng liên tục được thuê để sản xuất nông nghiệp, Chủ tịch UBND xã Gio Mỹ Mai Văn Sâm cho rằng tại khoản 3, Điều 132 Luật Đất đai năm 2013 quy định: “Đối với diện tích đất chưa sử dụng vào mục đích công ích của xã thì UBND xã cho hộ gia đình, cá nhân tại địa phương thuê để sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản theo hình thức đấu giá để cho thuê. Thời hạn sử dụng đất đối với mỗi lần thuê không quá 5 năm”. Do đó, UBND xã không thể cho gia đình ông Bằng tiếp tục gia hạn thuê đất mà phải tổ chức đấu giá cho thuê đất thể theo ý kiến của cử tri và tạo công bằng trong sử dụng đất công ích trên địa bàn.

Cần tháo gỡ theo hướng thấu tình, đạt lý

Qua vụ việc đã nêu ở trên chúng tôi thấy rằng chủ trương cho đấu thầu rộng rãi quỹ đất 5% ở xã Gio Mỹ là phù hợp với nhu cầu sử dụng đất và góp phần siết chặt công tác quản lý đất đai trên địa bàn. Tuy nhiên, xét đến những kiến nghị của hộ ông Dương Bá Bằng là có cơ sở. Trước hết phải khẳng định đây là diện tích đất mà hộ ông Bằng đã có quá trình sử dụng 24 năm liên tục nên đã đầu tư nhiều công sức để khai phá tạo dựng và mong muốn tiếp tục được gắn bó với mảnh đất này là hoàn toàn chính đáng nên khi UBND xã quyết định đưa diện tích đất này ra đấu giá đã tạo “cú sốc” tinh thần đối với ông Bằng.

Bởi căn cứ vào hợp đồng thuê đất năm 1997 đã xác định rõ cần có sự ưu tiên khi người thuê có nguyện vọng tiếp tục thuê đất và căn cứ theo tình hình thực tế mà điều chỉnh giá thuê đất cho phù hợp chứ không nhất thiết phải đưa ra đấu giá nên cần có sự thống nhất trong việc thực hiện các văn bản đã ban hành. Và nếu UBND xã Gio Mỹ cho rằng hiện nay do nhu cầu đấu giá sử dụng đất 5% tăng kể cả diện tích đất ông Bằng đã nhận thầu là điều tất yếu bởi đây là quỹ đất sạch, đã canh tác ổn định. Theo đó, cần phải xét tính đến công sức, kinh phí mà hộ ông Bằng đã đầu tư để biến một vùng hói hoang hóa, nhiều hố bom trở thành một khu đất bằng phẳng, liền ô liền thửa, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi. Vì vậy, ông Bằng liên tục khiếu nại và đưa ra những điều kiện đòi bồi hoàn là có cơ sở và đề nghị UBND xã Gio Mỹ phải có hướng giải quyết thỏa đáng để không gây thiệt hại cho hộ ông Bằng.

Để tránh những hệ lụy pháp lý về sau, theo chúng tôi, UBND xã Gio Mỹ và ông Bằng nên có thiện chí hợp tác tìm cách tháo gỡ để vụ việc được giải quyết một cách thấu tình, đạt lý, vừa đảm bảo sự nghiêm minh của luật pháp, vừa giải quyết hài hòa lợi ích của người dân.

Hồ Nguyên Kha