Cần hoàn thiện khung pháp lý về tương trợ tư pháp hình sự

Đồng chí Trần Công Phàn - Phó viện trưởng VKSND tối cao tặng quà lưu niệm cho đại diện Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản

Phó viện trưởng VKSND tối cao Trần Công Phàn khẳng định, từ khi có dự án Jica pháp luật Nhật Bản, mối quan hệ giữa VKSND tối cao – Bộ tư pháp Nhật Bản ngày càng khăng khít, hiệu quả và nâng lên một tầm cao mới.

Ông Yokomaku Kosuke, Công tố viên Nhật Bản, đại diện dự án Jica pháp luật Nhật Bản tin tưởng và hy vọng thời gian tới quá trình đàm phán tương trợ tư pháp giữa 2 quốc gia sẽ có kết quả tốt đẹp.

Cùng ngày, đồng chí Trần Công Phàn – Phó viện trưởng VKSND tối cao đã chủ trì Hội nghị thực tiễn thi hành Luật tương trợ tư pháp 2007; Tập huấn công tác tương trợ tư pháp về hình sự năm 2019 tại TP Hồ Chí Minh, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản cùng tham dự.

Hội nghị thực tiễn thi hành Luật tương trợ tư pháp 2007; Tập huấn công tác tương trợ tư pháp về hình sự năm 2019 diễn ra tại TP Hồ Chí Minh.

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Trần Công Phàn, Phó Viện trưởng VKSND tối cao nêu rõ qua 10 năm thực hiện, Luật tương trợ tư pháp đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng để cơ quan tiến hành tố tụng trong nước lập, gửi các yêu cầu tương trợ tư pháp đề nghị nước ngoài thực hiện và tiếp nhận, giải quyết các yêu cầu tương trợ tư pháp của cơ quan có thẩm quyền nước ngoài.

Luật đã góp phần giải quyết tốt các vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài, nâng cao hiệu quả hợp tác trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia; góp phần giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn thi hành Luật tương trợ tư pháp năm 2007 cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Vì vậy, việc hoàn thiện khung pháp lý về tương trợ tư pháp hình sự để đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn là cần thiết.

Đồng chí Phó viện trưởng cho biết, trên cơ sở ý kiến của các bộ, ngành liên quan, Thủ tướng Chính phủ đã giao VKSND tối cao chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu, tổng kết, lập đề nghị xây dựng Luật Tương trợ tư pháp về hình sự. Đề án này sẽ được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thông qua đó để trình Quốc hội để đưa vào chương trình xây dựng Luật năm 2021. Cuối năm nay phải hoàn thành việc trình để xin ý kiến Quốc hội.

Đồng chí Hoàng Anh Tuyên – Phó vụ trưởng Vụ pháp chế và Quản lý khoa học, VKSND tối cao trình bày Kế hoạch sửa đổi Luật tương trợ tư pháp năm 2007; Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật tương trợ tư pháp về hình sự

Trình bày Kế hoạch sửa đổi Luật tương trợ tư pháp năm 2007; Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật tương trợ tư pháp về hình sự, đồng chí Hoàng Anh Tuyên – Phó vụ trưởng Vụ pháp chế và Quản lý khoa học, VKSND tối cao cho biết: Qua 10 năm thực hiện Luật tương trợ tư pháp năm 2007 đã tạo được cơ sở pháp lý quan trọng để cơ quan tiến hành tố tụng trong nước lập, gửi các yêu cầu tương trợ tư pháp của cơ quan có thẩm quyền nước ngoài; góp phần giải quyết tốt các vụ án hình sự có yếu tố nước ngoài, nâng cao hiệu quả hợp tác trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia; góp phần giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn thi hành Luật tương trợ tư pháp năm 2007 cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: Việc giải quyết các vụ án, vụ việc hình sự trong nước phát sinh nhu cầu hợp tác với nước ngoài thực hiện tương trợ tư pháp hình sự thường mất nhiều thời gian trong khi việc giải quyết vụ án phải tuân thủ thời hạn luật định.

Việc thực hiện một số yêu cầu tương trợ tư pháp về hình sự như: Triệu tập người làm chứng, người giám định; cho phép người tiến hành tố tụng sang nước được yêu cầu để tham gia vào quá trình thực hiện tương trợ tư pháp; dẫn giải người chấp hành hình phạt tù ra nước ngoài để hỗ trợ điều tra hoặc cung cấp chứng cứ; thu thập chứng cứ là dữ liệu điện tử; xác minh thân nhân, lý lịch của người phạm tội; lấy lời khai nhân chứng qua cầu truyền hình; chuyển giao truy cứu trách nhiệm hình sự; kê biên, phong tỏa, tịch thu, xử lý tài sản do phạm tội mà có trên cơ sở lệnh, quyết định của tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền nước ngoài…còn gặp khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Bên cạnh đó, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan có thẩm quyền cũng như cơ chế phối hợp của những cơ quan này trong hoạt động tương trợ tư pháp hình sự trong một số trường hợp chưa xác định rõ.

Từ thực tiễn nêu trên, việc hoàn thiện khung pháp lý về tương trợ tư pháp hình sự để đáp ứng được đòi hỏi hiện tại là cần thiết.

Trên cơ sở thống nhất ý kiến với VKSND tối cao và các cơ quan khác có liên quan, Ngày 5/1/2018, Bộ tư pháp với vai trò giúp Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về hoạt động tương trợ tư pháp, có Báo cáo số 06/BC-BTP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ về việc sửa đổi Luật tương trợ tư pháp năm 2007.

Ngày 30/1/2018, Văn phòng Chính phủ có công văn số 1083/VPCP-PL thông báo ý kiến của Thủ tướng Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ tư pháp về việc sửa đổi Luật tương trợ tư pháp năm 2007 theo hướng tách, xây dựng thành các Luật riêng biệt về tương trợ tư pháp về hình sự, tương trợ tư pháp về dân sự, dẫn độ và chuyển giao người đang chấp hành hình phạt tù. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ đề nghị VKSND tối cao chủ trì, phối hợp với các Bộ, Ngành liên quan nghiên cứu, tổng kết, lập đề nghị xây dựng Luật tương trợ tư pháp về hình sự; Trình Ủy ban thường vụ Quốc hội trong năm 2019 để xem xét đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 của Quốc hội theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Triển khai nhiệm vụ, VKSND tối cao tập trung thực hiện các nhiệm vụ xây dựng Báo cáo tổng kết việc thi hành Luật tương trợ tư pháp năm 2007 trong lĩnh vực tương trợ tư pháp về hình sự. Trên cơ sở kết quả tổng kết của các Bộ, Ngành liên quan (gồm Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, TAND tối cao) và các đơn vị thuộc VKSND tối cao, Viện kiểm sát quân sự trung ương, VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh; và kết quả của 2 Hội thảo về kết quả, khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân trong hoạt động tương trợ tư pháp về hình sự theo quy định của Luật về Luật tương trợ tư pháp, VKSND tối cao đã xây dựng dự thảo Báo cáo tổng kết 10 năm triển khai thi hành Luật tương trợ tư pháp trong lĩnh vực tương trợ tư pháp về hình sự.

Trong năm 2019, thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo VKSND tối cao, Vụ 14 phối hợp với Vụ 13 tham mưu, trình lãnh đạo VKSND tối cao ký ban hành Kế hoạch phân công nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị xây dựng hồ sơ đề nghị xây dựng Luật tương trợ tư pháp về hình sự.

Hoa Việt