Kiểm định xe máy khác với ô tô, cảnh báo nguy cơ 'vỡ trận'

Theo dự thảo mới nhất về lộ trình kiểm định khí thải xe môtô, xe gắn máy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất lùi 6 tháng so với dự thảo lần trước về thời điểm kiểm định.

Cụ thể, tại Hà Nội và TPHCM sẽ bắt đầu áp dụng từ 1/7/2027 (trước đó là 1/1/2027). Từ 1/7/2028, sẽ thực hiện ở Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế. Từ 1/7/2030, các tỉnh, thành phố còn lại sẽ kiểm định khí thải xe máy.

Đáng lưu ý, để có thời gian cho người dân làm quen, cơ quan soạn thảo đã bổ sung quy định sau 18 tháng kể từ khi bắt đầu kiểm định khí thải, cơ quan chức năng mới xử phạt, trước đó tập trung vào nhắc nhở, tuyên truyền. Xe môtô, xe gắn máy không đạt yêu cầu khi kiểm định sẽ không được lưu hành.

Hàng triệu xe máy phải kiểm định khí thải. Ảnh: Tư liệu

Chia sẻ với VietNamNet về sửa đổi này, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam đánh giá cách tiếp cận thận trọng vấn đề của các cơ quan chuyên môn là điều hợp lý. Bởi vì thực tế xe máy vẫn là phương tiện chủ yếu của người dân. Việc đo kiểm khí thải xe máy ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của không ít hộ gia đình.

Có thể ''vỡ trận'', không thể thực hiện

Liên quan đến vấn đề này, ông Trần Hoàng Phong, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ Xây dựng) bày tỏ lo ngại khi đồng loạt kiểm định khí thải xe máy theo lộ trình trên có thể dẫn tới "vỡ trận'', không thể thực hiện.

Theo ông Phong, kiểm định xe máy khác với ô tô vì ô tô đã có hệ thống đăng kiểm hoạt động ổn định trên cả nước, trong khi với xe máy phải xây dựng hệ thống mới.

Hiện nay, Hà Nội có 5,6 triệu xe đã đăng ký, TPHCM sau khi sáp nhập có khoảng 8,6 triệu xe. Theo tính toán, trung bình mỗi xe máy mất khoảng 7 phút đo khí thải thì Hà Nội cần khoảng 400 còn TPHCM cần 600 cơ sở kiểm định.

Hà Nội, TPHCM hiện có 70 cơ sở kiểm định ô tô, nếu dùng để kiểm định xe máy cũng phải cơ cấu, đầu tư lại cơ sở vật chất và đào tạo con người.

Đối với cơ sở tư nhân, theo khảo sát, ngoài hệ thống đại lý của các hãng sẵn sàng kiểm định, gần như toàn bộ cơ sở tự phát trước mắt không làm.

"Với số xe lớn và thực trạng như vậy, để kiểm định khí thải xe máy đồng loạt vào một thời điểm thì nguy cơ tắc nghẽn rất lớn", ông Phong nói.

Do đó, ông Phong kiến nghị nên triển khai trước với xe phát thải cao, sản xuất trước năm 2009 (Hà Nội có hơn 2 triệu xe, TPHCM có hơn 3 triệu xe). Việc này sẽ phù hợp với năng lực hiện tại có thể đảm đương.

"Khi đã kiểm định được với xe sản xuất trước 2009, sau khoảng 1-2 năm mới kỳ vọng nhiều thành phần tham gia xây dựng cơ sở để kiểm định số xe còn lại", ông Phong nói thêm.

Ở khía cạnh khác, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam nhìn nhận, đo khí thải xe máy không khó nhưng khó nhất là khâu chuẩn bị. Vì vậy cần phải xây dựng đủ số trạm, nhân lực để có thể triển khai.

“Tôi cho rằng, cơ quan chuyên môn cần sớm ban hành quy chuẩn về trạm đăng kiểm xe máy để doanh nghiệp và các đại lý biết rõ điều kiện cơ sở vật chất và đầu tư lắp đặt thiết bị.

Ngoài ra, cần gỡ khó cho việc cấp chứng chỉ đăng kiểm viên. Quy định hiện hành yêu cầu đăng kiểm viên phải tốt nghiệp trung cấp nghề và có chứng chỉ của Cục Đăng kiểm Việt Nam. Nhưng thực tế nhiều nhân viên sửa chữa lành nghề ở các đại lý lại không có bằng trung cấp nghề trong khi thao tác đo khí thải khá đơn giản.

Ngoài ra, để trở thành trạm đăng kiểm cần xin thêm giấy phép kinh doanh và giấy phép trạm do Sở Xây dựng các địa phương cấp. Tuy nhiên, quy trình, thủ tục, quy chuẩn chưa có thì doanh nghiệp rất khó để xin.

Từ những thực tế trên, tôi cho rằng cơ quan quản lý cần xem xét ban hành các quy định liên quan để doanh nghiệp có thể thực hiện được. Đồng thời, cần triển khai chạy thử nghiệm, đo kiểm trước, làm thí điểm để có kinh nghiệm trước khi triển khai diện rộng”, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam nhấn mạnh.

Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam cũng cam kết sẵn sàng tham gia, triển khai từng bước theo quy định cũng như chuẩn bị hỗ trợ người dân trong bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế phụ tùng, đo kiểm.

N. Huyền