Cân nhắc tăng thêm mức phạt vi phạm giao thông

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc này cần cân nhắc kỹ bởi Nghị định 168 chỉ vừa có hiệu lực và đã tăng nặng nhiều mức phạt. Hơn nữa, khi đề xuất tăng cần xem xét đến nhiều yếu tố khác, nhất là chất lượng hạ tầng giao thông…

Vì sao Hà Nội đề xuất tăng mức phạt?

UBND TP Hà Nội đang dự thảo nghị quyết quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Trong đó, đáng chú ý là cơ quan soạn thảo đề xuất nâng mức phạt đối với 107 hành vi vi phạm gấp 1,5 - 2 lần so với Nghị định 168.

Theo dự thảo nghị quyết mà Hà Nội đang đưa ra lấy ý kiến, 107 hành vi vi phạm giao thông dự kiến tăng mức phạt từ tháng 7/2025.

Lý giải về đề xuất trên, cơ quan soạn thảo nêu rõ, những lỗi vi phạm giao thông cần tăng mức phạt tập trung ở 3 nhóm hành vi: Có tính chất phổ biến, xảy ra thường xuyên gây ảnh hưởng tiêu cực đến thói quen của người dân và mỹ quan đô thị; là nguyên nhân dẫn đến tai nạn và ùn tắc giao thông; gây ảnh hưởng xấu đến trật tự công cộng, kết cấu hạ tầng giao thông.

Theo cơ quan soạn thảo, Hà Nội là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa xã hội của cả nước, nơi có dân số khoảng 8,5 triệu người. Thành phố cũng là nơi đặt trụ sở của các cơ quan trung ương, ngoại giao, văn phòng đại diện các tổ chức quốc tế và là đầu mối giao thông quan trọng của cả nước.

Đáng chú ý, địa bàn thành phố phát triển đa dạng các loại hình giao thông vận tải, nhiều chủng loại xe cộ với mật độ cao. Điều này dẫn đến sự phức tạp về trật tự an toàn giao thông, khác biệt so với các tỉnh, thành khác trên cả nước.

Hiện nay, việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên địa bàn Thủ đô đang được áp dụng giống với các địa phương khác. Do đó, cần thiết phải có một quy định, chế tài mang tính chất đặc thù riêng biệt.

Thời gian qua, ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông vẫn còn nhiều hạn chế, tình trạng vi phạm còn tiếp diễn. Trong đó, một số hành vi vi phạm có tình trạng tái diễn, lặp đi lặp lại như: Không chấp hành vạch kẻ đường, biển báo hiệu; không đội mũ bảo hiểm; đi ngược chiều; đi vào đường cấm; không chấp hành đèn tín hiệu.

Nguyên nhân một phần do sự đa dạng về người tham gia giao thông và nơi lưu trú không cố định, cần thiết phải nâng cao giải pháp về xử lý vi phạm, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật.

Cũng theo đề xuất, Nghị định 168/2024 đã được triển khai áp dụng ngày 1/1/2025 với việc tăng nặng mức phạt đối với nhiều hành vi. Song, tình hình thực tế ở Hà Nội vẫn phức tạp.

Vì thế, cần thiết tiếp tục quy định tăng nặng đối với một số hành vi để nâng cao ý thức tự giác chấp hành của người dân nhằm kéo giảm tai nạn, ùn tắc, từng bước hình thành văn hóa giao thông trên địa bàn thành phố.

Phạt nặng, hạ tầng cần tương xứng

Chia sẻ góc nhìn về đề xuất trên, luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) phân tích, Nghị định 168/2024 vừa có hiệu lực là một bước tiến trong nỗ lực cải thiện tình hình trật tự, an toàn giao thông.

Việc áp dụng các mức phạt cao như trong Nghị định 168 là cần thiết để tăng cường tính răn đe đối với hành vi vi phạm, đặc biệt trong bối cảnh tai nạn là vấn nạn nghiêm trọng tại Việt Nam.

Tuy nhiên, với đề xuất tăng mức phạt tại Hà Nội, chính quyền thành phố nên xem xét kỹ về hạ tầng giao thông để áp dụng cho từng hành vi.

Theo luật sư, hạ tầng giao thông của thành phố còn nhiều bất cập, nhiều tuyến đường còn ổ gà, nắp hố ga lồi lên hoặc lõm xuống, vạch kẻ đường không rõ… Đặc biệt, giờ cao điểm vẫn còn ùn tắc, nếu người lái xe 2 bánh luôn tìm mọi cách len lỏi ngóc ngách, vỉa hè... sẽ tác động tiêu cực cho người tham gia giao thông.

"Áp dụng xử phạt hành chính cao hơn nữa thì chất lượng hạ tầng giao thông cần phải tương xứng, phải thuận tiện hơn cho người tham gia giao thông và các hành vi xâm phạm giao thông khác như hàng quán bày bán vỉa hè, lòng lề đường cũng phải giải quyết đồng thời", luật sư Giáp bày tỏ.

Hành vi nào nên tăng mức xử phạt?

Ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam bày tỏ, việc tăng nặng mức phạt là cần thiết trong điều kiện thực trạng giao thông phức tạp của Hà Nội hiện nay và có cơ sở pháp lý từ Luật Thủ đô.

Tuy nhiên, ông Thanh cũng băn khoăn trước đề xuất nâng mức phạt gấp 1,5-2 lần với 107 hành vi. Ông Thanh nêu quan điểm nên cân nhắc kỹ, không nên xử phạt tràn lan mà cần chọn những hành vi vi phạm đặc biệt như cố tình cơi nới thành thùng, chở quá tải, chạy quá tốc độ, vi phạm nồng độ cồn khi lái xe… hoặc các hành vi rất nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn khác.

Theo ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, hiện nay Nghị định 168 của Chính phủ thực hiện hơn một tháng qua mang lại hiệu quả tốt, ý thức tham gia giao thông của người dân thay đổi theo chiều hướng tích cực.

"Để đánh giá tổng thể hiệu quả của chính sách này, cần thêm một thời gian nữa. Nếu Nghị định 168 đã giải quyết tốt công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông thì nên cân nhắc có cần thêm các quy định khác nữa không. Nếu đã tốt mà vẫn tiếp tục nâng cao mức phạt là không hợp lý", ông Tạo nêu quan điểm.

Các mức xử phạt cũng cần được cân nhắc theo từng tình huống, hành vi cụ thể, không nên đánh đồng tăng toàn bộ mức phạt với các hành vi.

"Với những hành vi cố tình vi phạm, gây nguy hiểm và thiệt hại cho xã hội, làm tổn thất về kinh tế cũng như sức khỏe của con người thì cần phải tăng mức phạt lên thật cao, thậm chí gấp nhiều lần để loại bỏ các hành vi này ra khỏi văn hóa tham gia giao thông", ông Tạo nhấn mạnh.

Cùng với việc xử phạt, để thay đổi ý thức tham gia giao thông của người dân, việc cần làm là phải có những chính sách tuyên truyền, giáo dục thật thuyết phục. Cần có lộ trình để thực hiện các quy định mới.

Hoàng Lam