Cần những dữ liệu gì để làm rõ nghi án 'thảm sát ở Bucha'?

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán Nga-Ukraine vừa đạt bước tiến nhỏ ở Istanbul, việc Kiev bất ngờ cáo buộc Nga đứng sau vụ việc các thi thể, được phía Ukraine mô tả là dân thường, thiệt mạng trên đường phố tại thị trấn Bucha gần Kiev, đã kéo lùi triển vọng hai bên sớm đạt thỏa thuận.

Người đàn ông Ukraine cầm theo phần bánh mì mới được phát trên đường phố Bucha. Ảnh: Getty Images

Từ ngày 3/4, Ukraine, các nước phương Tây và các hãng tin quốc tế ồ ạt đăng tải những hình ảnh hiện trường tại Bucha do phía Ukraine cung cấp và lấy đó làm cơ sở để chỉ trích Nga, cũng như cân nhắc áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung nhằm vào Moscow.

Quân đội Nga, trong khi đó, liên tục bác bỏ cáo buộc. Nga ngày 4/4 khẳng định các đơn vị lực lượng vũ trang Nga đã rời Bucha từ ngày 30/3 và đại diện chính quyền Ukraine khi tiếp nhận thị trấn này hôm 31/3 không đề cập gì đến chuyện thường dân thiệt mạng trên đường phố.

Phía Nga cũng chỉ ra một số bất thường trong hình ảnh mà Ukraine đăng tải, ví dụ như việc tại sao các thi thể không có dấu vết đặc trưng của tử thi và có máu không đông ở các vết thương; hay khoảnh khắc một "nạn nhân" trong video của Ukraine dường như đã bật dậy sau khi máy quay quét qua.

Binh sĩ Ukraine tuần tra các tuyến đường Bucha sau khi lực lượng Nga rút đi. Ảnh: Reuters

"Tất cả những điều này khẳng định các bức ảnh và đoạn phim từ Bucha là một sản phẩm khác của Kiev cho các phương tiện truyền thông phương Tây, như trường hợp của Mariupol với bệnh viện phụ sản, cũng như ở các thành phố khác", quân đội Nga nêu quan điểm.

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Antonio Guterres ngày 4/4 đã kêu gọi sớm tiến hành một cuộc điều tra về sự cố ở Bucha. Nga cũng yêu cầu xác minh nghi án Kiev dàn dựng vụ việc ở Bucha, nhưng đến nay vẫn chưa có cuộc điều tra nào được khởi động.

Thay vì đổ lỗi qua lại, các chuyên gia cho rằng điều cần nhất lúc này là các bên phải thống nhất tiến hành một cuộc điều tra tại Bucha càng sớm càng tốt để làm sáng tỏ xem liệu ở đó đã xảy ra "một cuộc thảm sát", một màn dàn dựng hay một sự cố nào đó khác.

Trong thông điệp mới nhất, bà Michelle Bachelet, Cao ủy Nhân quyền LHQ kêu gọi sớm xác định nguyên nhân tử vong của các nạn nhân. Bà đồng thời kêu gọi áp dụng mọi biện pháp cần thiết để bảo toàn bằng chứng ít ỏi tại hiện trường.

"Điều cần thiết lúc này là tất cả các nỗ lực phải được thực hiện để đảm bảo các cuộc điều tra độc lập, hiệu quả về những gì đã xảy ra ở Bucha, để đảm bảo sự thật, công lý và trách nhiệm giải trình, cũng như các khoản bồi thường và khắc phục hậu quả cho các nạn nhân và gia đình của họ", bà nói.

Bà Michelle Bachelet, Cao ủy Nhân quyền LHQ. Ảnh: UN

RT dẫn lời ông Scott Ritter, cựu sĩ quan tình báo thuộc Thủy quân lục chiến Mỹ và từng là thành viên đoàn thanh sát vũ khí của LHQ tại Iraq, cho rằng, các điều tra viên quốc tế cần cử ngay đội pháp y tới hiện trường giám sát quá trình khám nghiệm để xác định thời gian các nạn nhân tử vong, cơ chế tử vong và liệu xem họ qua đời tại hiện trường hay được đưa tới từ vị trí khác.

"Thời điểm tử vong. Cơ chế tử vong. Vị trí tử vong. Trả lời ba câu hỏi này với mỗi thi thể nạn nhân. Sau đó hãy bắt đầu đổ lỗi", ông Ritter nói, TASS dẫn lời, đồng thời đề nghị Ukraine cung cấp thêm dữ liệu y tế về các nạn nhân.

Theo ông Ritter, việc chậm trễ trong nỗ lực cử các điều tra viên quốc tế đến hiện trường có thể khiến các bằng chứng ít ỏi còn lại biến mất, hoặc bị thao túng. Ông Ritter cũng nhắc đến một khả năng khác, đó là những người thiệt mạng ở Bucha có thể đã bị các nhóm cực hữu xử tử với cáo buộc hợp tác với quân đội Nga trong thời gian lực lượng Nga kiểm soát Bucha.

Thiện Nhân