Cần những 'liều thuốc mạnh' cho thị trường bất động sản

Ngày 15/5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với Bộ Xây dựng, các bộ, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp bất động sản (BĐS), kết nối trực tuyến với một số địa phương về tình hình thị trường BĐS những tháng đầu năm 2025.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp. Ảnh: VGP.

Nhiều dự án gặp khó khăn, vướng mắc về thủ tục pháp lý, thời gian thực hiện

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá, hiện nay thị trường vẫn còn nhiều dấu hiệu bất ổn. Nhiều nghiên cứu cho thấy tốc độ tăng giá BĐS ở Việt Nam thuộc nhóm cao nhất thế giới, trong khi khả năng tiếp cận nhà ở của người dân ngày càng giảm. Đây là một thực trạng rất đáng lo ngại.

Mặc dù Chính phủ và Thủ tướng đã nhiều lần chỉ đạo Bộ Xây dựng nghiên cứu, báo cáo và đề xuất giải pháp, nhưng đến nay vẫn chưa có báo cáo nào rõ ràng được trình bày. Nhiều vấn đề tồn tại vẫn chưa được giải quyết. Nhiều cuộc họp, hội thảo đã được tổ chức, nhiều kết luận đã được ban hành, nhưng thực tế cho thấy chuyển biến rất chậm.

Phó Thủ tướng chỉ rõ, vấn đề nổi bật của thị trường BĐS là mất cân đối giữa cung và cầu, cơ cấu sản phẩm bất hợp lý. Nhiều doanh nghiệp thiếu tài nguyên, nguồn lực để phát triển dự án. Thị trường BĐS cần những "liều thuốc mạnh" và thực chất hơn.

"Nếu vấn đề nằm ở đất đai thì phải xử lý đất đai; nếu là tín dụng thì phải xử lý tín dụng; nếu là thủ tục thì phải cải cách thủ tục cho thực chất; đồng thời, cần có cơ chế kiểm soát để đảm bảo hoạt động kinh doanh BĐS đi đúng hướng", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhận định, nguồn cung BĐS vẫn mất cân đối về cơ cấu nguồn cung, giá tăng cao nên chưa đáp ứng được được nhu cầu nhà ở của người dân.

Trong khi đó, nhiều dự án gặp khó khăn, vướng mắc về thủ tục pháp lý, thời gian thực hiện trình tự, thủ tục kéo dài; một số doanh nghiệp BĐS gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn triển khai dự án.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho rằng, để lành mạnh hóa thị trường BĐS thì cần tập trung minh bạch toàn bộ quy trình phát triển BĐS, từ quy hoạch, giá đất, giá xây dựng, thuế, đến giá bán. Địa phương phải công bố đầy đủ quỹ đất quy hoạch cho các loại hình nhà ở; triển khai sàn giao dịch BĐS có quản lý nhà nước, bảo đảm công khai, minh bạch.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: VGP.

Chủ động rà soát toàn bộ quy trình liên quan đến phát triển nhà ở

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, mặc dù đã có dấu hiệu phục hồi sau đại dịch Covid-19, nhưng tốc độ tăng trưởng của thị trường BĐS vẫn không thể so sánh với giai đoạn trước đó, kéo theo ảnh hưởng tới toàn bộ hệ sinh thái đầu tư và kinh doanh liên quan đến BĐS.

Cùng với đó, cơ cấu sản phẩm BĐS mất cân đối nghiêm trọng. Phân khúc nhà ở trung bình và nhà ở xã hội còn rất hạn chế. Việc tiếp cận nhà ở xã hội ngày càng khó khăn.

Bên cạnh nguyên nhân do giá đất, giá vật liệu xây dựng, chi phí xây dựng tăng cao, Phó Thủ tướng cho rằng có nguyên nhân do quản lý chưa hiệu quả. Trình tự thủ tục hành chính, từ phê duyệt chủ trương đầu tư, thiết kế kỹ thuật, quy hoạch, định giá đất… đều còn vướng mắc.

Do đó, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ: Xây dựng, Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường phối hợp chặt chẽ, chủ động rà soát toàn bộ quy trình liên quan đến phát triển nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội, từ khâu quy hoạch, phê duyệt chủ trương đầu tư, định giá đất, đến thiết kế, cấp phép xây dựng và bố trí nguồn tín dụng; làm rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, không để xảy ra tình trạng đùn đẩy, né tránh như thời gian vừa qua.

Đối với thủ tục đầu tư xây dựng, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Tài chính rà soát lại toàn bộ quy trình, tiếp tục đơn giản hóa các bước, bởi thủ tục hành chính là điểm nghẽn lớn, cắt được bước nào thì phải cắt và làm nghiêm túc. Thủ tục nào chưa cắt được thì chỉ rõ lý do, vướng mắc ở đâu, và kiến nghị sửa đổi ở mức nghị định hay luật.

Bộ Xây dựng thiết lập hệ thống dữ liệu quốc gia về cung - cầu nhà ở, BĐS, làm cơ sở dự báo và điều tiết thị trường khi có dấu hiệu lệch cung - cầu, giá bị đẩy lên bất thường thông qua quy hoạch và công bố công khai quy mô, địa điểm, thời gian triển khai các dự án BĐS, đặc biệt là nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá phù hợp, để nhà đầu tư có cơ sở chuẩn bị và người dân có thông tin minh bạch.

Phó Thủ tướng đồng thời giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương hoàn thiện cơ sở dữ liệu giá đất đến năm 2026, tiến tới áp dụng một giá đất (không còn chênh lệch giữa giá thực và giá kê khai) để đảm bảo minh bạch, công bằng, và làm cơ sở thực hiện chính sách thuế BĐS minh bạch, công bằng, tăng hiệu quả thu thuế, giảm thất thu, giảm trốn thuế; xử lý hiện tượng thổi giá và đầu cơ.

Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng và Bộ Công an phối hợp đánh giá nợ xấu liên quan đến BĐS, và có giải pháp xử lý phù hợp để bảo đảm an toàn cho hệ thống ngân hàng.

Liên quan đến chính sách thuế BĐS, Phó Thủ tướng cho rằng, cần nghiên cứu đánh thuế đối với đất hoang hóa, dự án chậm triển khai, nhưng phải làm thấu đáo, không gây ảnh hưởng đến người dân sử dụng nhà đất hợp pháp, tránh tình trạng đánh thuế trùng, phân biệt rõ người đầu cơ với người sử dụng thật, người kinh doanh hợp pháp với người bỏ hoang, lãng phí tài nguyên.

Quang cảnh cuộc họp. Ảnh: VGP.

Nghiên cứu cho phép chuyển đổi dự án tái định cư bỏ hoang thành nhà ở xã hội

Về phát triển nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng nghiên cứu ban hành các mẫu thiết kế tiêu chuẩn cho nhà ở xã hội, khả năng tích hợp từ thiết kế cơ sở, kỹ thuật, phòng cháy chữa cháy, môi trường vào một giấy phép xây dựng để rút ngắn thời gian và thủ tục.

Bên cạnh đó, các địa phương phải chủ động chuẩn bị quỹ đất phát triển nhà ở xã hội, chứ không chỉ trông chờ vào 20% diện tích đất dành cho nhà ở xã hội từ các dự án nhà ở thương mại.

"Nhiều dự án nhà ở tái định cư, nhà ở thương mại xây xong nhưng không có người ở, không có thương hiệu, dẫn đến lãng phí. Chúng ta cần nghiên cứu để cho phép chuyển đổi các dự án này thành nhà ở xã hội, đặc biệt là những khu tái định cư đang bỏ hoang", Phó Thủ tướng trao đổi thêm.

Ngoài ra, để tăng khả năng tiếp cận nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu mở rộng tiêu chí và đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội, không chỉ dừng lại ở thuê mua, mà cần cho phép mua đứt nếu đủ điều kiện; đồng thời cải thiện nguồn tín dụng ưu đãi cho nhà đầu tư và người dân.

Linh Đan