Cần quy định chặt chẽ, hậu kiểm chặt, tránh bị lợi dụng làm thất thoát tài sản Nhà nước khi góp vốn bằng công nghệ

Sáng 21/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội thảo luận ở hội trường về: Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ; Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Qua thảo luận Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, nội dung nhiều đại biểu quan tâm đó là hình thức góp vốn bằng công nghệ.

Các đại biểu cho rằng, quy định này tạo hành lang pháp lý minh bạch cho hoạt động đổi mới sáng tạo mà còn mở ra cơ chế huy động và chuyển hóa tri thức thành nguồn lực phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và góp phần xây dựng nền kinh tế số hiện đại. Các đại biểu cũng đóng góp nhiều ý kiến nhằm đảm bảo tránh thất thoát tài sản nhà nước khi góp vốn.

Đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị quy định trách nhiệm pháp lý cụ thể của tổ chức thẩm định giá nhằm tránh thất thoát tài sản.

Nói về nội dung này, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) bày tỏ tán thành việc làm rõ hơn quyền chủ sở hữu và người có quyền sử dụng công nghệ cũng như mở rộng hình thức góp vốn bằng công nghệ. Đại biểu bày tỏ tán thành và đánh giá cao quy định góp vốn bằng công nghệ và cho rằng, dự thảo dành điều khoản để đảm bảo quản lý chặt chẽ tài sản công nghệ có nguồn gốc ngân sách nhà nước, yêu cầu thẩm định, đánh giá trong một số trường hợp.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, nếu áp dụng cứng nhắc mọi giao dịch góp vốn bằng công nghệ có vốn Nhà nước đều phải tổ chức thẩm định giá, trong khi chưa phân loại quy mô, mức độ rủi ro rất dễ tạo thêm thủ tục kéo dài thời gian, đặc biệt với các dự án nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ngược lại, với các giao dịch giữa các chủ thể dự thảo cho phép các bên tự thỏa thuận giá trị công nghệ góp vốn nhưng không kèm theo cơ chế hậu kiểm, dễ phát sinh hành vi nâng khống giá trị công nghệ để chuyển giá và trốn thuế.

Vì vậy, đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung theo hướng phân loại đối với các trường hợp sử dụng vốn Nhà nước, vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cần quy định rõ ngưỡng giá trị, lĩnh vực bắt buộc thẩm định giá. Đồng thời, quy định trách nhiệm pháp lý cụ thể của tổ chức thẩm định giá nếu kết quả sai lệch gây thất thoát vốn Nhà nước đối với giao dịch thuần túy tư nhân. Luật chỉ nên đặt nguyên tắc, còn việc kiểm soát giá trị góp vốn thực hiện thông qua pháp luật về thuế, về doanh nghiệp, về thị trường chứng khoán.

Cũng góp ý nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, về bảo đảm giá trị công nghệ góp vốn bằng vốn nhà nước, tại Điều 8 quy định định giá công nghệ góp vốn là đột phá, nhưng đối với dự án có sử dụng vốn nhà nước tại khoản 3 Điều 8 thì việc thẩm định giá trị công nghệ là quan trọng để tránh thất thoát ngân sách và bảo toàn vốn. “Tôi đề nghị Ban soạn thảo xem xét quy định chi tiết, chặt chẽ về phương pháp thẩm định giá công nghệ, ví dụ ưu tiên phương pháp tiếp cận từ thu nhập hoặc thị trường và tiêu chí năng lực của tổ chức thẩm định giá độc lập, nhằm bảo đảm giá trị công nghệ góp vốn được xác định chính xác, phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý tài chính nhà nước” – đại biểu nêu.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị quy định việc định giá công nghệ góp vốn phải do các bên thỏa thuận hoặc thông qua tổ chức định giá độc lập.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy (đoàn Hưng Yên) cho rằng, cần phải cân nhắc quy định tổ chức, cá nhân được tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn vì quy định này chưa phù hợp với nguyên tắc định giá tài sản góp vốn tại Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư, đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro về thổi giá công nghệ, chuyển giá, gây thất thoát tài sản, đặc biệt là trong các dự án có yếu tố nước ngoài.

Việc không xác định cơ chế thẩm định giá, trách nhiệm của các bên và tiêu chí đánh giá dễ dẫn đến tranh chấp và ảnh hưởng đến tính minh bạch của thị trường công nghệ. “Do đó, tôi đề nghị cơ quan soạn thảo cần sửa đổi lại quy định tại khoản 2 Điều 8 theo hướng là việc định giá công nghệ góp vốn phải do các bên thỏa thuận hoặc thông qua tổ chức định giá độc lập để bảo đảm tính khách quan, minh bạch và phù hợp với pháp luật về sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp và chuyển giao công nghệ. Bên góp vốn phải thực hiện đầy đủ việc bàn giao công nghệ bảo đảm giá trị và hiệu quả công nghệ, đồng thời tuân thủ các nghĩa vụ liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và thuế” – đại biểu nêu.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy cho rằng bên góp vốn phải thực hiện đầy đủ việc bàn giao công nghệ bảo đảm giá trị và hiệu quả công nghệ.

Đối với quy định công nghệ sử dụng góp vốn trong dự án có vốn nhà nước phải được thẩm định giá và xác nhận quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp trước khi góp vốn, đại biểu nhấn mạnh, đây là một quy định mang tính then chốt về quản lý tài sản công nghệ trong các dự án đầu tư có sử dụng vốn nhà nước, thể hiện đúng tinh thần quản lý chặt chẽ tài sản công. Để tăng tính minh bạch và tránh thất thoát tài sản công, đồng thời nâng cao trách nhiệm của chủ thể tham gia thẩm định giá, đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo cần quy định rõ thời điểm thẩm định giá là trước khi phê duyệt dự án hay là trước khi ký hợp đồng góp vốn.

“Trường hợp công nghệ chưa được bảo hộ hoặc đang tranh chấp quyền sở hữu phải khẳng định rõ không được quy định sử dụng, không được góp vốn, không được sử dụng để góp vốn cho đến khi hoàn tất xác lập quyền hợp pháp” – đại biểu nêu.

Phương Thủy