Cần ràng buộc trách nhiệm của người đứng đầu nếu chậm, né tránh tiếp công dân

Bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến

Về hình thức tiếp công dân trực tuyến quy định tại Điều 3a của Luật Tiếp công dân, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP Hồ Chí Minh) đánh giá cao việc bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến, thể hiện rõ tư duy cải cách hành chính và chuyển đổi số.

Tuy nhiên để triển khai thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét quy định rõ nguyên tắc công nhận giá trị pháp lý của buổi tiếp công dân trực tuyến tương đương với tiếp công dân trực tiếp, bao gồm giá trị của biên bản, hồ sơ xác nhận và trách nhiệm pháp lý khi cung cấp thông tin sai sự thật. Việc đưa vào quy định này sẽ giúp hạn chế tình trạng tranh chấp và bảo đảm sự thống nhất khi áp dụng trong thực tiễn tại các địa phương.

ĐB Nguyễn Tâm Hùng - TP HCM. Ảnh Quốc hội

Để thực hiện tốt điều này, đại biểu đề xuất phát triển cơ chế liên thông dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực danh tính, tra cứu, ủy quyền và hạn chế khiếu nại, tố cáo gửi đi nhiều nơi hoặc khai thông tin sai lệch. Đây là giải pháp căn cơ để giảm tình trạng vừa khiếu nại đúng vừa khiếu nại sai, tránh lãng phí nguồn lực của Nhà nước.

Chủ tịch UBND cấp xã trực tiếp tiếp công dân ít nhất 2 ngày trong một tháng

Đối với khoản 2, Điều 15 về trách nhiệm của Chủ tịch UBND cấp xã trực tiếp tiếp công dân, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đồng tình với việc yêu cầu Chủ tịch UBND cấp xã trực tiếp tiếp công dân ít nhất 2 ngày trong một tháng nhằm nâng cao vai trò của người đứng đầu. "Cần thiết lập cơ chế ràng buộc trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu trong trường hợp chậm hoặc né tránh tiếp công dân, kéo dài thời hạn giải quyết hoặc chuyển đơn lòng vòng. Thực tiễn cho thấy, nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo kéo dài không xuất phát từ sự phức tạp của vụ việc mà từ sự né tránh trách nhiệm. Việc gắn trách nhiệm của người đứng đầu với kết quả tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo sẽ tăng tính hiệu lực thực chất của hệ thống", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nêu ý kiến .

Trong các vụ việc tụ tập đông người, phức tạp, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung quy định bố trí lực lượng hỗ trợ chuyên môn và bảo đảm an ninh, trật tự trong suốt buổi tiếp công dân nhằm bảo vệ an toàn cho cán bộ thực thi nhiệm vụ; Bổ sung cơ chế bảo vệ người thực thi công vụ khi tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo bao gồm biện pháp xử lý hành vi lăng mạ, xúc phạm, công kích hoặc đe dọa cán bộ. Đại biểu cho rằng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân phải song hành với bảo vệ người thi hành công vụ. Đây là yêu cầu cấp thiết để giữ vững kỷ cương hành chính, không để cán bộ sợ trách nhiệm hay tránh va chạm.

ĐB Hoàng Anh Công - Thái Nguyên. Ảnh Quốc hội

Đại biểu Hoàng Anh Công (đoàn Thái Nguyên) đề nghị rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định cụ thể trách nhiệm tiếp công dân của Hội đồng nhân dân và Thường trực Hội đồng nhân dân tại Điều 22 của Luật Tiếp công dân ngay trong lần sửa đổi này, với các lý do sau đây:

Tại điểm e khoản 1 Điều 4 Luật Tiếp công dân quy định về trách nhiệm tổ chức tiếp công dân của Hội đồng nhân dân các cấp; khoản 1 Điều 2 luật cũng quy định tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân quy định tại Điều 4 của luật, đó là phải tổ chức đón tiếp, lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của nhân dân, bao gồm cả việc tiếp công dân thường xuyên, định kỳ và đột xuất.

Tuy nhiên, tại Điều 22 của Luật Tiếp công dân chỉ quy định về tiếp công dân của đại biểu Hội đồng nhân dân và trách nhiệm tổ chức để đại biểu Hội đồng nhân dân tiếp công dân, thiếu quy định về trách nhiệm tiếp công dân của Hội đồng nhân dân và Thường trực Hội đồng nhân dân. Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 cũng quy định về nhiệm vụ của Thường trực Hội đồng nhân dân là tổ chức để đại biểu Hội đồng nhân dân tiếp công dân theo quy định của pháp luật. Nhiệm vụ tiếp công dân của Chủ tịch Hội đồng nhân dân và các thành viên của Thường trực Hội đồng nhân dân được thực hiện thông qua nhiệm vụ tiếp công dân của đại biểu Hội đồng nhân dân.

"Thực tế hiện nay tại các địa phương theo quy định của Luật Tiếp công dân và Luật Tổ chức chính quyền địa phương thì Hội đồng nhân dân các cấp đều ban hành quy chế về tiếp công dân của Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân của cấp mình. Trong đó, đều quy định Thường trực Hội đồng nhân dân thay mặt Hội đồng nhân dân tiếp công dân và có trách nhiệm tổ chức để đại biểu Hội đồng nhân dân tiếp công dân. Vì vậy, dự thảo luật cần bổ sung trách nhiệm tổ chức tiếp công dân của Hội đồng nhân dân", đại biểu Hoàng Anh Công nêu ý kiến.

Giải trình, làm rõ ý đại biểu nêu, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết:

Về tiếp công dân trực tuyến: Đa số ĐBQH tán thành bổ sung quy định hình thức tiếp công dân trực tuyến. Một số ý kiến đề nghị làm rõ các trường hợp thực hiện tiếp công dân trực tuyến, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, cách thức tổ chức, bảo đảm an toàn, bảo mật và lưu trữ thông tin. Cơ quan chủ trì soạn thảo cơ bản thống nhất với ý kiến nêu trên và sẽ tiếp thu thể hiện các nội dung này trong nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành luật.

Về quy định người đứng đầu tiếp công dân, các chủ thể tiếp công dân và tổ chức bộ máy tiếp công dân ở cấp xã, ĐBQH đề nghị bổ sung cơ chế ủy quyền cho cấp phó tiếp công dân, mở rộng chủ thể tiếp công dân, quy định thành lập Ban tiếp công dân tại cấp xã.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh Quốc hội

Cơ quan chủ trì soạn thảo báo cáo giải trình như sau: Dự thảo luật tiếp tục kế thừa quy định hiện hành, đó là không cho phép ủy quyền tiếp công dân cho cấp phó nhằm nâng cao trách nhiệm trực tiếp của người đứng đầu, đảm bảo thực hiện đúng Chỉ thị 35 và Kết luận 107 của Bộ Chính trị. Về chủ thể tiếp công dân, pháp luật hiện hành đã quy định đầy đủ, theo đó chủ thể tiếp công dân tại các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị, các tổ chức chính trị xã hội,... đã được quy định cụ thể tại Luật Tiếp công dân và pháp luật chuyên ngành có liên quan. Để tránh phát sinh tổ chức mới và phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước về tinh gọn tổ chức bộ máy, dự thảo luật không bổ sung mô hình Ban tiếp công dân cấp xã mà bố trí bộ phận công chức thuộc đơn vị phù hợp của UBND cấp xã để làm nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Nguyễn Vân-Vân Anh/VOV.VN