Chưa trao thẩm quyền cưỡng chế toàn diện cho Văn phòng thi hành án

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) - Nguồn: Quốc hội

Dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, trình Quốc hội xem xét, thông qua có 5 chương, 116 điều (giảm 2 điều so với dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội), đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn, đổi mới hệ thống thi hành án dân sự, đẩy mạnh thực hiện xã hội hóa và chuyển đổi số trong công tác thi hành án dân sự.

Theo đó, về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác thi hành án dân sự, có ý kiến đề nghị quy định rõ giá trị pháp lý của văn bản, dữ liệu điện tử trong thi hành án để các tổ chức tín dụng, ngân hàng không trì hoãn việc cung cấp thông tin hoặc phong tỏa tài khoản khi nhận yêu cầu điện tử.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định rõ văn bản, dữ liệu điện tử ký số có giá trị pháp lý như văn bản giấy.

Đồng thời, quy định trách nhiệm của Kho bạc Nhà nước, tổ chức tín dụng... phải thực hiện kịp thời yêu cầu của cơ quan thi hành án dân sự (dù bằng văn bản giấy hay điện tử), khắc phục tình trạng trì hoãn cung cấp thông tin, phong tỏa tài khoản.

Kết quả biểu quyết thông qua Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) - Nguồn: Quốc hội

Về mô hình tổ chức hệ thống thi hành án dân sự, báo cáo cho biết các ý kiến đề nghị luật hóa mô hình hai cấp (tỉnh và khu vực) để đồng bộ với Tòa án và Viện kiểm sát, đồng thời xem xét bổ sung chức danh tư pháp cho Trưởng Phòng thi hành án khu vực. UBTVQH giải trình việc xây dựng dự thảo hoàn toàn bám sát Kết luận 162-KL/TW của Bộ Chính trị, theo đó hệ thống thi hành án gồm cơ quan quản lý thuộc Bộ Tư pháp, 34 cơ quan cấp tỉnh và 355 Phòng thi hành án khu vực trực thuộc cấp tỉnh. Đặc biệt, tiếp thu góp ý đại biểu, dự thảo Luật đã bổ sung chức danh “Chấp hành viên trưởng” đối với Trưởng Phòng thi hành án khu vực nhằm bảo đảm thống nhất và tăng hiệu lực điều hành, phối hợp liên ngành tại địa phương.

Nội dung về xã hội hóa thi hành án cũng được thảo luận sâu, nhiều ý kiến mong muốn mở rộng thẩm quyền cưỡng chế cho Văn phòng thi hành án và Thừa hành viên nhằm nâng cao hiệu quả xã hội hóa. Tuy nhiên, UBTVQH khẳng định cưỡng chế thi hành án là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, tác động trực tiếp đến quyền cơ bản của công dân như tài sản và cư trú. Nếu giao cho tổ chức ngoài công lập có thể gây rủi ro lớn về an ninh, trật tự. Vì vậy, dự thảo Luật chưa trao thẩm quyền cưỡng chế toàn diện cho Văn phòng thi hành án; Thừa hành viên chỉ được quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền phong tỏa tài khoản, tài sản hoặc tạm dừng giao dịch để ngăn chặn việc tẩu tán tài sản. Cách tiếp cận này vừa bảo đảm an toàn pháp lý, vừa tạo dư địa cho xã hội hóa trong phạm vi kiểm soát.

Nam Sơn