Cần sắp xếp để hài hòa giữa sinh kế và trật tự đô thị

Cần quy hoạch điểm mua bán kinh doanh vỉa hè để an toàn cho du khách khi dạo phố

Vỉa hè vốn là không gian công cộng dành cho người đi bộ nhưng lâu nay bị “chia nhỏ” cho nhiều mục đích riêng. Từ quán cà phê vỉa hè, hàng rong, ki-ốt tạm bợ đến xe máy đỗ kín lối đi. Thực trạng này đã khiến người đi bộ buộc phải di chuyển xuống lòng đường, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông (ATGT).

Không khó để bắt gặp cảnh một bên vỉa hè bày bàn ghế, bên còn lại chất đầy hàng hóa, trong khi phần dành cho người đi bộ chỉ còn lối nhỏ. Chỉ đơn cử như hai tuyến đường vốn lâu nay bình yên nằm ở hai bờ sông An Cựu là Phan Chu Trinh và Phan Đình Phùng. Hình ảnh vỉa hè của hai tuyến này nhếch nhác, mái che di động, bảng quảng cáo chắp vá đã làm giảm đi vẻ thanh lịch vốn là “thương hiệu” của Huế.

Được biết thời gian qua, chính quyền địa phương rất nỗ lực tích cực ra quân lập lại trật tự đô thị. Nhiều vỉa hè ở tuyến phố được giải tỏa, thông thoáng. Song, chỉ sau thời gian ngắn, tình trạng lấn chiếm vỉa hè lại tái diễn. Nguyên nhân sâu xa là cách làm còn mang tính chiến dịch, thiếu sự theo dõi thường xuyên và chưa giải quyết được bài toán sinh kế của người dân.

Với nhiều người dân thì vỉa hè là chỗ buôn bán, đem lại nguồn sống chính của cả gia đình. Có những gánh hàng rong đã tồn tại vài chục năm. Nếu chỉ đơn thuần “xóa bỏ” mà chưa có giải pháp thay thế, dễ tạo phản ứng tiêu cực, làm mất niềm tin của người dân vào chính quyền.

Do đó, bên cạnh việc kiên quyết xử lý các hành vi lấn chiếm trái phép, chính quyền địa phương cần có hướng tiếp cận linh hoạt, nhân văn, hướng đến việc tổ chức, quy hoạch lại không gian vỉa hè một cách khoa học, hài hòa. Những tuyến phố có vỉa hè rộng, ít mật độ người đi bộ có thể được thí điểm mô hình “vỉa hè đa chức năng”, vừa đảm bảo lối đi thông thoáng, vừa bố trí khu vực kinh doanh nhỏ gọn, đúng quy chuẩn như quầy sách báo, quán cà phê di động, bán hàng lưu niệm... Những hoạt động này không chỉ tạo sinh kế mà còn góp phần làm phong phú thêm đời sống đô thị, tăng sức hấp dẫn du lịch của Huế.

Các cơ quan chức năng địa phương cần tiến hành khảo sát, phân loại cụ thể từng tuyến đường, xác định rõ đâu là khu vực cần giữ nguyên vỉa hè phục vụ người đi bộ, đâu có thể bố trí điểm kinh doanh cố định. Mỗi khu vực cần có quy chế quản lý riêng, công khai, minh bạch, có sự giám sát chặt chẽ của chính quyền và người dân. Khi có sự đồng thuận, mô hình này mới bền vững và tránh được tình trạng “chặn đầu, mọc đuôi”.

Song song với đó, việc tuyên truyền, vận động người dân cũng là yếu tố rất quan trọng. Khi người dân hiểu rằng việc giữ gìn vỉa hè sạch đẹp không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi chung, giúp môi trường sống văn minh, an toàn hơn, người dân sẽ tự giác thực hiện.

Lập lại trật tự vỉa hè là việc cần làm nhưng cần thực hiện bằng tinh thần “thấu lý, đạt tình”. Huế đang hướng đến đô thị di sản, thành phố xanh và đáng sống, vì thế mỗi con phố, mỗi vỉa hè cần được quy hoạch, tổ chức sắp xếp lại gọn gàng, thẩm mỹ và thân thiện hơn. Một đô thị văn minh không chỉ được đo bằng đường phố sạch đẹp mà còn bằng cách ứng xử hài hòa giữa quản lý nhà nước và nhu cầu sinh kế của người dân. Khi trật tự được thiết lập trong đồng thuận, khi mỗi người dân đều ý thức giữ gìn vỉa hè chung, Huế sẽ thực sự trở thành thành phố vừa an toàn, vừa đáng yêu trong mắt du khách và người dân địa phương.

Bài, ảnh: Song Minh