Cần tạo điều kiện để báo chí cạnh tranh sòng phẳng với mạng xã hội

Báo chí và vai trò dẫn dắt dư luận, định hướng thông tin

Chiều 23/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về ba dự án luật, trong đó có dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) phát biểu tại tổ. Ảnh: Quang Khánh.

Góp ý về quy định liên quan đến cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) nhận định báo chí cách mạng Việt Nam luôn gắn bó chặt chẽ với sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

"Đây là phương tiện vô cùng quan trọng, không chỉ chuyển tải thông tin mà còn dẫn dắt dư luận xã hội, góp phần định hướng thông tin", ông Ngân nói.

Nhấn mạnh báo chí cũng chính là diễn đàn của nhân dân, đại biểu phân tích: Khi lấy ý kiến nhân dân về dự thảo các báo cáo chính trị, các văn kiện của Đảng, chính báo chí đã đóng vai trò tuyên truyền, phổ biến và lan tỏa thông tin, giúp tiếng nói của người dân trở thành nguồn dữ liệu quý giá để Đảng, Nhà nước ban hành các chủ trương, chính sách và chiến lược phát triển.

Đại biểu đoàn TP.HCM cho rằng nếu đã coi báo chí là vũ khí tư tưởng thì vũ khí ấy càng nhiều, càng chuyên nghiệp, càng hiện đại thì càng phát huy hiệu quả.

Qua thực tiễn triển khai Luật Báo chí năm 2016 và các văn bản sửa đổi, bổ sung sau đó, sau 8 năm thi hành, đã đến lúc cần rà soát, cập nhật, hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới.

Luật sửa đổi lần này cần bổ sung các quy định phù hợp với sự phát triển của công nghệ thông tin, truyền thông đa phương tiện, khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo, giúp người dân nâng cao khả năng nhận diện thông tin thật – giả.

Vai trò của Hội Nhà báo Việt Nam cũng cần được đề cao hơn đồng thời phải quy định rõ trách nhiệm và phạm vi quản lý nhà nước của các địa phương, cũng như quy trình cấp phép hoạt động báo chí.

Do đó, đại biểu hoàn toàn ủng hộ việc sớm trình và thông qua dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), để luật sớm có hiệu lực thi hành. Tuy nhiên, cần ban hành đồng bộ các nghị định, thông tư hướng dẫn chi tiết, bởi trong dự thảo có nhiều điều giao Chính phủ quy định cụ thể.

Góp ý cụ thể về một số vấn đề, đại biểu đặc biệt quan tâm đến quy định: Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc có cơ chế tài chính đặc thù, được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt.

Ông đồng tình với chủ trương này, song cho rằng nếu chờ Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí thì có thể làm chậm quá trình triển khai.

Với quan điểm "vũ khí tư tưởng càng hiện đại càng mạnh mẽ", đại biểu đoàn TP.HCM cho rằng cần sớm cho phép thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện; nêu rõ những điều kiện nào được thành lập.

Tạo điều kiện tối đa cho báo chí

Cũng tại tổ TP.HCM, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đánh giá cao công tác soạn thảo được chuẩn bị công phu, chi tiết. Song theo bà dự thảo luật còn mang nặng tính hành chính hóa, trong khi báo chí vốn là một lĩnh vực có tính cạnh tranh khốc liệt.

Người làm báo phải chạy đua từng phút, từng giây để nắm bắt và truyền tải thông tin nhanh, chính xác trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ. Báo chí hiện tại không còn là "từ từ lên báo giấy, ngày hôm sau bà con mới đọc", mà là cuộc đua thông tin tức thời.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.HCM) góp ý vào dự thảo luật. Ảnh: Quang Khánh.

Đại biểu đoàn TP. HCM cho rằng các biện pháp kiểm soát trong dự thảo luật hiện nay chủ yếu chỉ tập trung tới báo chí chính thống.

Bà phân tích: Phóng viên báo chính thống bên cạnh phải tự kiểm duyệt, còn phải qua rất nhiều khâu kiểm tra, trong khi "các phóng viên tự do" trên mạng xã hội thì không. Điều này tạo ra một cuộc cạnh tranh không lành mạnh, không cân sức.

Chưa kể, vấn đề bản quyền cũng là một bất cập lớn, gần như không giữ được bản quyền. Nhiều nhà báo bỏ công sức, tâm huyết viết bài, nhưng chỉ trong vài chục giây, bài viết đã bị sao chép, phát tán tràn lan trên mạng mà chưa chắc đã xin phép hay ghi nguồn.

Bà cho rằng thay vì siết chặt quản lý, nhà nước cần tạo điều kiện để báo chí cạnh tranh lành mạnh, sòng phẳng với mạng xã hội bằng chuyên môn.

Bà cũng hoan nghênh dự luật đã mở ra hướng thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện với cơ chế tài chính đặc thù.

Theo bà, báo chí cũng như doanh nghiệp, phải thu hút được độc giả thì mới sống được. Và để có được một tờ báo uy tín, được công chúng tin cậy, đó là cả một quá trình, không thể tạo ra bằng các mệnh lệnh hành chính.

Đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (đoàn Đồng Tháp) phát biểu tại tổ. Ảnh: Hồ Long.

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (đoàn Đồng Tháp) cho rằng cần mạnh dạn hình thành các tập đoàn chủ lực về báo chí, truyền thông quốc gia đa phương tiện.

Đại biểu đề nghị cần cụ thể hóa nội dung cơ quan báo chí chủ lực bằng nội hàm, tiêu chí và cơ chế, chính sách đặc thù, giúp các cơ quan này có dư địa để phát triển, trở thành lực lượng tiên phong của nền báo chí nước nhà.

Trang Trần