Cần Thơ bứt phá trong mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp

Quang cảnh hội nghị - Ảnh: V.K.K

Hiệu quả từ những mô hình thực tiễn

Sáng 23.12, tại Cần Thơ, Sở Nông nghiệp & Môi trường TP.Cần Thơ tổ chức Hội nghị sơ kết Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao phát thải thấp gắn với tăng trưởng Xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”. Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Giang, Phó giám đốc Sở NN&MT TP.Cần Thơ cho biết, TP.Cần Thơ có tổng diện tích đất nông nghiệp lên tới 511.000 ha, trong đó diện tích gieo trồng lúa năm 2025 đạt 718.461 ha, địa phương đã vượt các chỉ tiêu về sản lượng khi đạt hơn 4,7 triệu tấn.

Bà Nguyễn Thị Giang, Phó giám đốc Sở NN&MT TP.Cần Thơ - Ảnh: V.K.K

Theo Sở NN&MT TP.Cần Thơ, điểm sáng nổi bật là việc triển khai thành công trên 104.500ha vùng Đề án với sự tham gia của 171 Hợp tác xã (HTX) và Tổ hợp tác. Qua 12 mô hình thí điểm trên diện tích 600ha và nhân rộng lên 7.830ha, hiệu quả kỹ thuật đã được minh chứng rõ rệt: lượng giống gieo sạ giảm mạnh 40–50%, chỉ còn ở mức 60–80 kg/ha.

Việc áp dụng quy trình "1 phải 5 giảm" và quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) giúp giảm 30% lượng phân đạm, hạn chế tối đa số lần phun thuốc bảo vệ thực vật. Đặc biệt, kết quả đo đạc từ Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI) cho thấy kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ (AWD) đã giúp giảm phát thải từ 2–12 tấn CO_2/ha. Lợi nhuận của nông dân cũng tăng thêm từ 1,3–6,5 triệu đồng/ha (tương đương mức tăng 20%) nhờ năng suất cao hơn đối chứng từ 0,3–0,7 tấn/ha.

Khơi thông nguồn lực và tháo gỡ "điểm nghẽn"

Để hiện thực hóa mục tiêu mở rộng diện tích lên 170.877ha vào năm 2030, Cần Thơ đang tập trung giải quyết các "điểm nghẽn" về hạ tầng và chuỗi liên kết giá trị.

Ông Châu Văn Truông, Phó giám đốc Agribank - Chi nhánh Cần Thơ II - Ảnh: V.K.K

Ông Châu Văn Truông, Phó giám đốc Agribank - Chi nhánh Cần Thơ II cho biết, để tiếp sức cho nông dân thực hiện Đề án, trong các năm qua, Agribank đã giải ngân cho vay với số tiền lên đến hơn 6.800 tỉ đồng. Đây là nỗ lực trong chương trình hợp tác giữa ngân hàng và chính quyền địa phương nhằm đẩy mạnh kinh tế nông nghiệp.

Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn những rào cản. Nhiều nông dân và xã viên HTX phản ánh hệ thống thủy lợi và hạ tầng giao thông chưa đồng bộ; việc tiếp cận vốn vay cho HTX còn khó khăn; các kẽ hở trong khâu bao tiêu sản phẩm và thách thức xử lý rơm rạ trong mùa mưa lũ (vụ 2, vụ 3) vẫn hiện hữu.

Quyết tâm chính trị hướng tới nền nông nghiệp xanh

Ông Trần Chí Hùng, Phó chủ tịch UBND thành phố, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiện đại hóa hệ thống thủy lợi và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Các mô hình tận dụng rơm rạ trồng nấm và sản xuất phân hữu cơ đã giúp nông dân tăng thêm thu nhập khoảng 1,3 đến 6,5 triệu đồng/ha/vụ, đồng thời giải quyết ô nhiễm môi trường do đốt rơm.

“Chúng ta phải thẳng thắn nhìn nhận: Hạ tầng vùng sản xuất vẫn chưa đồng bộ; tỷ lệ cơ giới hóa ở một số khâu còn hạn chế và đặc biệt là mối liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân vẫn còn ít, chưa thực sự bền chặt”, ông Trần Chí Hùng đánh giá.

Ông Trần Chí Hùng, Phó chủ tịch UBND TP.Cần Thơ - Ảnh: V.K.K

Trong giai đoạn 2026–2030, thành phố sẽ ưu tiên nguồn vốn ngân sách và khoản vay từ Ngân hàng Thế giới (WB) để đầu tư các trạm bơm điện và đê bao. Song song đó, các công nghệ số như phần mềm VNPT GREEN và mobiAgri sẽ được đẩy mạnh để thực hiện quy trình đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) theo Quyết định 4801/QĐ-BNN-MT.

Việc thí điểm đo đếm MRV từ vụ Đông Xuân 2025-2026 không chỉ là cơ sở để tiến tới bán tín chỉ carbon mà còn khẳng định vị thế của gạo Cần Thơ trên thị trường quốc tế về tiêu chuẩn chất lượng và trách nhiệm môi trường.

Văn Kim Khanh