Cần Thơ đề xuất đầu tư hơn 9.100 tỷ đồng cho dự án chống ngập mới

Đường Cách Mạng Tháng Tám ở thành phố Cần Thơ thường xuyên bị ngập mỗi khi triều cường lên cao. (Ảnh: Thanh Liêm/TTXVN)

Ban Quản lý dự án ODA thành phố Cần Thơ vừa đề xuất Dự án 4 - mở rộng Dự án Phát triển thành phố Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng đô thị, với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 9.144 tỷ đồng nhằm tăng cường năng lực chống ngập, hoàn thiện hạ tầng giao thông và phát triển khu tái định cư phục vụ người dân bị ảnh hưởng bởi dự án.

Theo đề xuất của Ban Quản lý dự án ODA thành phố Cần Thơ, dự án mới gồm 3 hợp phần lớn gồm hợp phần mở rộng kiểm soát ngập, hợp phần phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và hợp phần xây dựng khu tái định cư, cùng các gói chi phí hỗ trợ kỹ thuật và dự phòng; trong đó hai hợp phần quan trọng nhất là kiểm soát ngập và giao thông có tổng vốn đầu tư gần 7.402 tỷ đồng.

Hợp phần 1 tập trung mở rộng khả năng kiểm soát ngập khu vực nội ô thành phố Cần Thơ thích ứng với biến đổi khí hậu có tổng vốn 3.477 tỷ đồng, tập trung xử lý tình trạng ngập cục bộ, triều cường và thoát nước kém tại các khu vực trung tâm.

Phạm vi thực hiện chủ yếu thuộc vùng lõi của thành phố, gồm các phường Bình Thủy, Long Tuyền và Thới An Đông. Mục tiêu là bảo vệ khu vực đô thị trọng điểm, nâng cao năng lực thoát nước và cải thiện mỹ quan đô thị gắn với biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Hạng mục 1 của hợp phần bao gồm xây dựng hệ thống kè, cống kiểm soát triều và tuyến đường sau kè dọc rạch Khai Luông đến đường tỉnh 917, với diện tích bảo vệ rộng 2.770 ha. Công trình sẽ góp phần ngăn nước triều sông Hậu tràn vào trung tâm đô thị, giảm tình trạng ngập sâu vốn thường xảy ra vào các tháng cuối năm.

Hạng mục 2 triển khai xây dựng và cải tạo hệ thống thoát nước nội ô quận Bình Thủy, đồng thời đầu tư tuyến đường cảnh quan dọc rạch Cái Khế từ công viên Ninh Kiều đến hồ Bún Xáng. Một điểm nhấn khác là tuyến chiếu sáng nghệ thuật dọc kè sông Cần Thơ kéo dài từ công viên Ninh Kiều đến cầu Cái Răng, góp phần tăng tính hấp dẫn du lịch, cải thiện không gian công cộng.

Ở hạng mục 3, dự án hướng tới mở rộng các tuyến kênh rạch nội ô quận Ninh Kiều (nay gồm các phường Ninh Kiều, Tân An, Cái Khế, An Bình), đảm bảo dòng chảy thoát nước thông suốt, đồng bộ với hệ thống kè-cống kiểm soát triều. Ngoài ra, tuyến đường sau kè sông Cần Thơ từ chợ Tầm Vu đến rạch Đầu Sấu sẽ được hoàn thiện, phục vụ kết nối dân cư và giảm tải giao thông cho các tuyến trung tâm.

Hợp phần 2, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông thích ứng biến đổi khí hậu, có quy mô vốn lớn nhất với 3.925 tỷ đồng. Nội dung chính là xây dựng tuyến đường Trần Hoàng Na nối dài, đoạn từ đường Nguyễn Văn Cừ đến Quốc lộ 91B. Tuyến đường dài khoảng 4,5 km, có quy mô đường trục chính đô thị 4-6 làn xe, lộ giới 20-40 m và 4 cây cầu trên tuyến. Công trình nhằm tạo trục kết nối quan trọng từ trung tâm Ninh Kiều đến các khu vực đô thị mới phía Nam thành phố.

Cùng với đó, dự án sẽ xây dựng cầu Xóm Chài, cây cầu quy mô 4–6 làn xe, chiều dài cầu và đường dẫn khoảng 480 m, tương tự cầu Quang Trung. Cầu được kỳ vọng nâng cao khả năng kết nối liên quận, đặc biệt giữa Ninh Kiều và Cái Răng, giảm tải cho các cầu hiện hữu và tạo động lực phát triển đô thị hai bên bờ sông Cần Thơ.

Tuyến đường Trần Hoàng Na và cầu Xóm Chài là hai cấu phần quan trọng bổ sung cho Dự án 3 đang triển khai, góp phần hoàn thiện mạng lưới giao thông trục ngang-trục dọc của thành phố trong bối cảnh đô thị mở rộng và lưu lượng phương tiện tăng nhanh sau sáp nhập địa giới hành chính.

Hợp phần 3 của dự án, với tổng kinh phí 375 tỷ đồng, tập trung xây dựng khu tái định cư quy mô khoảng 25 ha, gồm khoảng 1.000 nền tái định cư và các công trình phúc lợi đi kèm để giúp các hộ dân bị ảnh hưởng dự án ổn định đời sống cũng như đồng bộ hạ tầng.

Bên cạnh ba hợp phần chính, dự án dành thêm 175 tỷ đồng cho hoạt động hỗ trợ kỹ thuật và thực hiện dự án; đồng thời bố trí 1.192 tỷ đồng dự phòng phí nhằm đảm bảo tiến độ và xử lý các yếu tố phát sinh theo chuẩn mực quản lý ODA của Ngân hàng Thế giới (WB).

Báo cáo của Ban Quản lý dự án ODA cũng nhấn mạnh việc triển khai Dự án 4 là cần thiết trong bối cảnh thành phố Cần Thơ vừa mở rộng sau sáp nhập theo Nghị quyết 202/2025/QH15. Với diện tích mới 6.360 km2 và dân số 4,2 triệu người, Cần Thơ trở thành một trong những đô thị Trung ương có quy mô lớn nhất cả nước.

Sự mở rộng nhanh về không gian đô thị, kết hợp tình trạng triều cường và ngập úng diễn ra thường xuyên do biến đổi khí hậu, đòi hỏi thành phố phải đầu tư hệ thống kiểm soát ngập quy mô lớn, đồng bộ từ kè, cống, kênh rạch đến giao thông và tái định cư.

Không chỉ giải quyết bài toán ngập, dự án còn nhằm hoàn thiện các trục giao thông chiến lược, tạo hành lang phát triển đô thị mới, nâng khả năng kết nối logistics và hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội của thành phố mở rộng.

Theo Ban Quản lý dự án ODA, khi hoàn thành, Dự án 4 sẽ tạo thành “lá chắn” chống ngập quan trọng cho khu vực nội ô Cần Thơ; nâng năng lực tiêu thoát nước cho toàn bộ trung tâm; đồng thời hình thành các tuyến giao thông huyết mạch giúp mở rộng không gian đô thị về phía Nam và Đông Bắc.

Các hạng mục cảnh quan, chiếu sáng, chỉnh trang đô thị dọc rạch Cái Khế và sông Cần Thơ sẽ cải thiện môi trường sống, thu hút du lịch và tạo hình ảnh đô thị hiện đại, thân thiện.

Nhờ đó, dự án không chỉ giải quyết vấn đề môi trường-giao thông mà còn tạo nền tảng để Cần Thơ trở thành đô thị sinh thái, thông minh và thích ứng biến đổi khí hậu, phù hợp định hướng phát triển của Đồng bằng sông Cửu Long trong các chiến lược quốc gia.

Âu thuyền Cái Khế, một hạng mục trong Dự án 3 đi vào vận hành từ năm 2024 giúp chống ngập cho khu vực trung tâm thành phố Cần Thơ. (Ảnh: Thanh Liêm/TTXVN)

Trước khi có đề xuất dự án 4, năm 2016, thành phố Cần Thơ đã thực hiện Dự án phát triển thành phố Cần Thơ và tăng cường khả năng thích ứng đô thị (Dự án 3) với tổng mức đầu tư hơn 402 triệu USD (tương đương 9.167 tỷ đồng), sử dụng nguồn vốn vay ODA từ Ngân hàng Thế giới (IDA và IBRD) là 250 triệu USD và vốn không hoàn lại từ Cục Hợp tác Kinh tế Thụy Sĩ (SECO) là 4 triệu USD, cùng với vốn đối ứng hơn 3.378 tỷ đồng. Dự án bao gồm ba hợp phần chính gồm kiểm soát ngập lụt và vệ sinh môi trường; phát triển hành lang đô thị; tăng cường quản lý đô thị thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ông Bùi Thái Thượng, Giám đốc Ban Quản lý dự án ODA, cho biết đến ngày 30/6/2025, 20 gói thầu xây lắp của Dự án 3 đã hoàn thành; trong đó các công trình bao gồm hơn 10 km kè sông Cần Thơ và kè rạch Cái Sơn-Mương Khai, hơn 5km đường bao Cách Mạng Tháng Tám-Đường tỉnh 918 (đường Lê Phước Thọ), 10 cống ngăn triều và 2 âu thuyền, cầu Trần Hoàng Na và cầu Quang Trung cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc chỉnh trang đô thị, bảo vệ vùng lõi trung tâm thành phố khỏi nguy cơ ngập lụt và tăng cường kết nối giữa khu vực trung tâm với các khu đô thị mới.

Hệ thống chống ngập với 10 km kè, 5 km đường đê bao, 10 cống ngăn triều, 2 âu thuyền và 32 tuyến cống độc lập trong nội ô thành phố với 12 km đã tăng cường khả năng thoát nước khu vực trung tâm thành phố./.

(TTXVN/Vietnam+)