Cảng biển Cần Thơ đối mặt nhiều điểm nghẽn hạ tầng và logistics

Hệ thống cảng biển Cần Thơ được kỳ vọng giữ vai trò đầu mối trung chuyển hàng hóa quan trọng trong việc phát triển kinh tế biển và xuất nhập khẩu tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Tuy nhiên, thực tế cho thấy năng lực cạnh tranh của khu vực này đang bị kìm hãm bởi nhiều “điểm nghẽn” kéo dài, đặc biệt là chi phí vận tải ở mức cao.

Chi phí logistics gây áp lực lớn cho doanh nghiệp

Khảo sát thực tế tại Cảng Cần Thơ mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Vương Quốc Nam và đoàn công tác đã trực tiếp ghi nhận những khó khăn mà doanh nghiệp logistics và xuất khẩu đang đối mặt. Theo đánh giá của lãnh đạo thành phố, chi phí logistics hiện chiếm tới 30 - 40% giá trị hàng hóa, một tỷ lệ quá cao gây áp lực lớn lên doanh nghiệp và làm giảm sức cạnh tranh của nông sản chủ lực vùng ĐBSCL.

Nhiều “điểm nghẽn” lớn cản trở năng lực cạnh tranh của hệ thống cảng biển Cần Thơ. Ảnh: Tạ Quang

Trong bối cảnh đó, việc hoàn thiện hệ sinh thái cảng biển gắn với dịch vụ hậu cần logistics được xác định là nhiệm vụ cấp thiết. Đây là yếu tố mang ý nghĩa quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế biển và hoạt động xuất nhập khẩu của TP Cần Thơ trong giai đoạn mới.

Hạn chế về luồng hàng hải và khả năng tiếp nhận tàu lớn

Ông Lê Đức Công - Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Cảng Cần Thơ - cho biết, dù doanh nghiệp nỗ lực đầu tư khoảng 64 tỉ đồng cho cơ sở hạ tầng trong năm 2025 và dự kiến thêm 50 tỉ đồng trong năm 2026, nhưng kết quả vẫn chưa phản ánh đúng tiềm năng do nhiều rào cản khách quan.

Một trong những khó khăn lớn nhất là luồng hàng hải vào cảng Cái Cui. Hiện nay, tàu có trọng tải trên 10.000 DWT đầy tải hoặc tàu container trên 600 TEU không thể đi vào luồng sông Hậu. Điều này khiến khả năng kết nối trực tiếp với các tuyến vận tải quốc tế bị thu hẹp đáng kể.

Hiệu nay, luồng hàng hải vào cảng Cái Cui còn nhiều hạn chế. Ảnh: Tạ Quang

Ông Lê Tiến Dũng - Phó Giám đốc thường trực Sở Xây dựng TP Cần Thơ - phân tích thêm, dù hệ thống cầu tàu thuộc nhóm tốt nhất khu vực nhưng hiệu quả khai thác chưa tương xứng. Nguyên nhân cốt lõi nằm ở luồng Quan Chánh Bố có tốc độ bồi lắng rất nhanh. Mỗi năm Nhà nước chi khoảng 500 tỉ đồng để nạo vét, nhưng tàu trọng tải lớn chỉ có thể lưu thông theo mùa, làm giảm tính ổn định dài hạn.

Bất cập về hạ tầng kết nối và thủ tục hành chính

Bên cạnh luồng lạch, hạ tầng logistics sau cảng cũng là một “nút thắt” nghiêm trọng. Hệ thống kho bãi, khu sơ chế, trung tâm khử trùng và chiếu xạ tại khu vực cảng còn thiếu hụt lớn, chưa đáp ứng được nhu cầu chuỗi cung ứng. Kết nối giao thông đường bộ từ các khu công nghiệp về cảng cũng gặp nhiều khó khăn:

Xe container di chuyển từ Khu công nghiệp Trà Nóc đến cảng Cái Cui bị hạn chế tại các tuyến Cách Mạng Tháng Tám, Võ Văn Kiệt.
Tuyến đường Nguyễn Văn Linh nhỏ hẹp ở một số đoạn, gia tăng thời gian và chi phí vận chuyển.

Về mặt thủ tục, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo phản ánh vướng mắc tại bến phao khu vực Thốt Nốt do chưa được công nhận mã code hải quan và thiếu hệ thống giám sát tiêu chuẩn. Điều này buộc doanh nghiệp phải chuyển hàng về cảng Cái Cui hoặc Hoàng Diệu, làm phát sinh thêm chi phí khoảng 30.000 đồng/tấn gạo (tăng từ 70.000 đồng lên 100.000 đồng/tấn).

Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh

Để tháo gỡ khó khăn, lãnh đạo Cảng Cần Thơ kiến nghị thành phố sớm thúc đẩy phát triển các sàn giao dịch vận tải nhằm kết nối thông suốt với TP. Hồ Chí Minh, Cái Mép - Vũng Tàu và Campuchia. Đồng thời, cần rà soát và điều chỉnh ngành nghề tại Trung tâm logistics cấp II của vùng tại Hưng Phú để thu hút doanh nghiệp logistics tích hợp.

Việc chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu và đẩy mạnh “xanh hóa” chuỗi cung ứng bằng công nghệ vận tải thông minh được xem là yếu tố then chốt để cảng biển Cần Thơ nâng cao giá trị hàng hóa và thâm nhập vào các thị trường quốc tế khắt khe trong tương lai.

Tuệ Nhân