Cảnh báo: Bị đột quỵ ngay khi vừa thức giấc, người nhà cần đặc biệt chú ý thời gian 'vàng' để cứu sống bệnh nhân

Bác sĩ can thiệp cấp cứu bệnh nhân. Ảnh: BVCC.

Theo Tạp chí điện tử Tri Thức ZNews, các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lạng Sơn vừa tiếp nhận nam bệnh nhân 49 tuổi (trú xã Ba Sơn) trong tình trạng méo miệng, khó nói và liệt nửa người trái. Người nhà cho biết khoảng 7 giờ trước khi nhập viện, bệnh nhân thức dậy thì xuất hiện các triệu chứng trên nên được đưa đi cấp cứu. Khi vào viện, bệnh nhân liệt hoàn toàn nửa người trái, khó nói, mất khả năng tự chủ sinh hoạt.

Các bác sĩ chẩn đoán đây là trường hợp nhồi máu não thức giấc. Quy trình báo động đỏ lập tức được kích hoạt, khoa Cấp cứu phối hợp khoa Tâm thần - Thần kinh hội chẩn và chỉ định can thiệp lấy huyết khối. Chỉ sau 15 phút nhập viện, bệnh nhân đã được chuyển thẳng lên phòng can thiệp mạch não.

Kết quả chụp cho thấy người đàn ông bị tắc dòng chảy chậm tại nhánh xa động mạch não giữa bên phải (M2, M3). Trên hệ thống DSA hiện đại, ê-kíp can thiệp đã tiến hành lấy huyết khối và sử dụng thuốc tiêu sợi huyết động mạch. Nhờ xử trí kịp thời, sau 7 ngày điều trị, người bệnh phục hồi tốt, đi lại và sinh hoạt gần như bình thường, sức khỏe ổn định và đã được xuất viện.

Mới đây, các bác sĩ Trung tâm Y tế khu vực Cẩm Khê (Phú Thọ) tiếp nhận bệnh nhân N.T.C. (75 tuổi) trú tại xã Tiên Lương. Người nhà cho biết khoảng 1,5 giờ trước khi nhập viện, bà bị đau đầu, sau đó nhanh chóng rơi vào tình trạng méo miệng, nói khó, tê yếu nửa người trái nên được đưa đi cấp cứu.

Tại khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Thận nhân tạo, bệnh nhân được ghi nhận liệt hoàn toàn nửa người trái, nói khó, méo miệng. Kết quả chụp CT sọ não loại trừ chảy máu, cho phép bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết.

Sau khi dùng thuốc 1 giờ, tình trạng bệnh nhân cải thiện rõ rệt: nói rõ tiếng, giảm méo miệng, tay chân cử động tốt hơn. Chỉ 24 giờ sau, bệnh nhân hầu như hồi phục hoàn toàn, đi lại và giao tiếp bình thường.

Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Duy Long, khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Thận nhân tạo, Trung tâm Y tế khu vực Cẩm Khê, cho biết: “Người bệnh nhập viện chỉ khoảng 2 giờ sau khi khởi phát triệu chứng. Đây là thời điểm vàng để dùng thuốc tiêu sợi huyết. Nếu đến muộn, bệnh nhân có thể phải đối mặt với nguy cơ liệt nặng, mất khả năng giao tiếp hoặc thậm chí tử vong”.

Đột quỵ não thường được chia thành hai dạng chính là nhồi máu não (chiếm khoảng 80% trường hợp) và chảy máu não. Với nhồi máu não cấp, biện pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay là dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch. Loại thuốc này có khả năng làm tan cục máu đông, giúp tái thông dòng chảy trong mạch máu não mà không cần phẫu thuật, nhờ đó bệnh nhân có cơ hội hồi phục nhanh, hạn chế di chứng nặng nề.

Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phát huy hiệu quả tối ưu trong vòng 4 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng. Sau mốc thời gian đó, bệnh nhân sẽ không còn chỉ định điều trị. Mỗi phút trôi qua là hàng triệu tế bào não bị hủy hoại, làm tăng nguy cơ tàn phế hoặc tử vong.

Ảnh minh họa

Theo thông tin của bệnh viện Vinmec, người dân cần đặc biệt lưu ý đến các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ như miệng méo khi cười, nói khó hoặc nói ngọng; tê yếu tay chân một bên; mắt nhìn mờ hoặc giảm thị lực đột ngột; chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn; đột ngột khó đi lại hoặc rối loạn ý thức.

Nếu không được đưa đến bệnh viện kịp thời, người bệnh có thể phải đối diện với những di chứng nặng nề như liệt, mất khả năng giao tiếp, thậm chí tử vong. Vì vậy, ngay khi phát hiện những biểu hiện nghi ngờ, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất, đặc biệt là các đơn vị có khả năng can thiệp đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết, để được chẩn đoán và xử trí đúng thời điểm.

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ não, bao gồm:

Lối sống tĩnh tại, lười vận động, thừa cân, béo phì, lạm dụng các chất kích thích như rượu, ma túy.
Các yếu tố nguy cơ tim mạch: hút thuốc lá, rối loạn chuyển hóa lipid máu, đái tháo đường, tiền sử gia đình mắc các bệnh tim mạch (tăng huyết áp, bệnh tim thiếu máu cục bộ…), lứa tuổi và giới tính (nam giới trên 45 tuổi và nữ giới trên 55 tuổi).
Các yếu tố khác: tăng huyết áp và một số bệnh lý tim mạch (suy tim, rung nhĩ, một số bệnh van tim, tim bẩm sinh…).

Mặc dù đột quỵ não có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nhưng vẫn có nhiều cách phòng tránh như:

Thay đổi lối sống: không hút thuốc lá, không uống quá nhiều rượu, bia, không sử dụng các chất kích thích, tập thể dục thường xuyên, chế độ dinh dưỡng lành mạnh (ăn nhiều rau xanh, hoa quả, tránh ăn mặn, đồ chiên dầu mỡ và hạn chế đồ ngọt..), hạn chế làm việc căng thẳng thần kinh quá sức, tránh thức khuya,…

Dùng thuốc và điều trị bệnh (nếu có) theo chỉ định của bác sĩ (kiểm soát huyết áp, đường máu và các rối loạn chuyển hóa khác nếu có).

Anh Nguyễn (t/h)