Cảnh báo lộ dữ liệu cá nhân từ mua sắm trực tuyến

Mua sắm trực tuyến mang lại sự tiện lợi chưa từng có, chỉ với vài cú nhấp chuột người tiêu dùng có thể sở hữu mọi thứ từ thực phẩm, quần áo đến thiết bị công nghệ. Tuy nhiên, đằng sau những “đơn hàng chốt nhanh” là nỗi lo ngày càng lớn về an toàn thông tin và nguy cơ lộ dữ liệu cá nhân.

Rủi ro tiềm ẩn khi mua sắm trực tuyến (Ảnh minh họa)

Mua sắm trực tuyến bùng nổ, dữ liệu cá nhân trở thành “mỏ vàng”

Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử khiến thói quen mua sắm của người tiêu dùng thay đổi nhanh chóng. Từ các sàn thương mại điện tử lớn đến mạng xã hội, livestream bán hàng, ứng dụng giao đồ ăn, hầu như mọi giao dịch đều yêu cầu người dùng cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, số điện thoại, địa chỉ, email, thậm chí là dữ liệu thanh toán.

Chính lượng dữ liệu khổng lồ này đã biến thông tin cá nhân trở thành “mỏ vàng” đối với các đối tượng xấu. Chỉ cần một lỗ hổng bảo mật, hàng nghìn, thậm chí hàng triệu dữ liệu khách hàng có thể bị thu thập, mua bán hoặc sử dụng cho các mục đích trái phép mà người dùng không hề hay biết.

Những rủi ro phổ biến khi mua sắm trực tuyến

Rủi ro lớn nhất mà người tiêu dùng phải đối mặt khi mua sắm online là lộ lọt thông tin cá nhân. Nhiều người từng gặp tình trạng vừa đặt hàng xong đã liên tục nhận được cuộc gọi quảng cáo, tin nhắn lừa đảo hoặc email rác. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy dữ liệu đã bị chia sẻ hoặc khai thác trái phép.

Ngoài ra, việc sử dụng các trang web, ứng dụng giả mạo cũng là nguyên nhân phổ biến khiến người dùng mất thông tin. Không ít đối tượng dựng lên các website “nhái” giao diện sàn thương mại điện tử, gửi đường link khuyến mãi hấp dẫn để đánh cắp tài khoản, mật khẩu hoặc thông tin thẻ ngân hàng.

Một rủi ro khác đến từ chính thói quen chủ quan của người dùng. Việc đặt mật khẩu đơn giản, dùng chung một mật khẩu cho nhiều nền tảng, đăng nhập trên thiết bị công cộng hoặc kết nối Wi-Fi không an toàn đều tạo điều kiện cho tin tặc tấn công và chiếm quyền kiểm soát tài khoản mua sắm.

Lộ dữ liệu không chỉ dừng lại ở mất quyền riêng tư

Nhiều người cho rằng lộ số điện thoại hay địa chỉ chỉ gây phiền toái, nhưng trên thực tế, hậu quả có thể nghiêm trọng hơn rất nhiều. Khi dữ liệu bị thu thập có hệ thống, các đối tượng xấu có thể dựng hồ sơ chi tiết về thói quen tiêu dùng, khả năng tài chính, thời gian sinh hoạt của người dùng.

Ảnh: AI

Từ đó, các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, đánh trúng tâm lý và hoàn cảnh cụ thể. Người tiêu dùng có thể trở thành nạn nhân của các vụ giả mạo nhân viên giao hàng, ngân hàng, sàn thương mại điện tử, thậm chí bị lợi dụng danh tính cho những mục đích trái pháp luật.

Đối với doanh nghiệp, sự cố rò rỉ dữ liệu cũng gây thiệt hại lớn về uy tín và niềm tin khách hàng. Một khi người tiêu dùng cảm thấy không an toàn, họ sẵn sàng rời bỏ nền tảng, dù chương trình khuyến mãi có hấp dẫn đến đâu.

Vì sao nguy cơ lộ dữ liệu ngày càng gia tăng?

Một trong những nguyên nhân chính là tốc độ phát triển nhanh hơn khả năng bảo mật. Nhiều cửa hàng online nhỏ lẻ, đơn vị bán hàng qua mạng xã hội chưa đầu tư đúng mức cho hệ thống an toàn thông tin, trong khi vẫn thu thập và lưu trữ dữ liệu khách hàng.

Bên cạnh đó, việc chia sẻ dữ liệu giữa các bên thứ ba như đơn vị vận chuyển, thanh toán, quảng cáo cũng làm tăng nguy cơ rò rỉ nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Chỉ cần một mắt xích yếu, toàn bộ chuỗi dữ liệu có thể bị xâm nhập.

Người tiêu dùng cần làm gì để tự bảo vệ mình?

Trong bối cảnh rủi ro ngày càng gia tăng, người tiêu dùng cần chủ động hơn trong việc bảo vệ thông tin cá nhân khi mua sắm trực tuyến. Trước hết, nên ưu tiên mua hàng trên các sàn thương mại điện tử uy tín, có chính sách bảo mật rõ ràng và hỗ trợ khách hàng minh bạch.

Việc sử dụng mật khẩu mạnh, khác nhau cho từng tài khoản, kích hoạt xác thực hai lớp là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Người dùng cũng cần thận trọng với các đường link khuyến mãi, quà tặng bất ngờ, tránh đăng nhập hoặc cung cấp thông tin trên các website không rõ nguồn gốc.

Ngoài ra, nên hạn chế chia sẻ quá nhiều thông tin không cần thiết khi mua hàng và thường xuyên kiểm tra lịch sử giao dịch, tài khoản để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường.

Mua sắm trực tuyến vẫn là xu hướng tất yếu trong đời sống hiện đại, nhưng sự tiện lợi chỉ thực sự trọn vẹn khi đi kèm với an toàn thông tin. Bên cạnh nỗ lực từ cơ quan quản lý và doanh nghiệp, chính người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen để giảm thiểu rủi ro lộ dữ liệu.

Trong kỷ nguyên số, bảo vệ thông tin cá nhân không còn là lựa chọn, mà là điều kiện cần để mỗi cú “click mua hàng” trở nên an tâm và bền vững hơn.

Hoàng Ly