Cảnh báo nguy cơ nhiễm khuẩn huyết do bệnh Whitmore

Phát hiện mắc Whitmore sau hơn 2 tháng sốt cao, mệt mỏi về chiều

Bệnh nhân nam N.V.Q (60 tuổi, trú tại Sóc Sơn, Hà Nội), có tiền sử lạm dụng rượu và xơ gan. Trước khi nhập viện khoảng 2 tháng, bệnh nhân xuất hiện triệu chứng sốt cao, mệt mỏi về chiều. Ông tự ý dùng thuốc hạ sốt, thấy đỡ nên không điều trị tiếp, sau đó tiếp tục bị sốt vặt từng đợt 2 - 3 ngày, kèm theo mệt mỏi, chán ăn, sụt cân khoảng 7,5 kg trong vòng 2 tháng.

Bệnh nhân đã đi khám tại một số bệnh viện tuyến trung ương và được chẩn đoán viêm trào ngược dạ dày, tăng men gan, sau đó được kê đơn điều trị tại nhà.

Tuy nhiên, sau khi về nhà khoảng một tuần, ông bắt đầu đi ngoài phân lỏng 3 - 4 lần/ngày, sốt cao, rét run, ho và mệt nhiều hơn. Ngày 2/9, bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Bắc Thăng Long. Tại đây sau khi thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng, cấy máu và định danh vi khuẩn, bệnh nhân được chẩn đoán mắc nhiễm khuẩn huyết do vi khuẩn Burkholderia Pseudomallei (bệnh Whitmore).

Sau điều 5 ngày điều trị bằng kháng sinh, truyền dịch và điều trị triệu chứng, bệnh nhân đã hết sốt, không còn đi tiêu chảy, không nôn, đỡ mệt và ăn uống được trở lại.

Đường lây truyền bệnh Whitmore

Bệnh Whitmore do vi khuẩn Burkholderia Pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này thường tồn tại trong đất và nước ở các vùng vùng nhiệt đới như Đông Nam Á và miền Bắc nước Úc. Con người và động vật có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm vi khuẩn.

Vi khuẩn là một loại trực khuẩn gram âm, có thể tồn tại trong đất, nước, không khí (bụi) và các điều kiện môi trường khác nhau. Nguy cơ nhiễm bệnh tăng cao trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như mưa lớn, bão lũ.

Bệnh lây truyền chủ yếu qua các con đường sau:

Qua da và niêm mạc bị xây xát khi tiếp xúc với đất, nước hoặc chất bẩn có chứa vi khuẩn mà không có phương tiện bảo hộ, đối tượng có nguy cơ cao là nông dân, người lao động ngoài trời, quân nhân…
Qua đường hô hấp, khi hít phải bụi có chứa vi khuẩn.
Qua đường tiêu hóa, khi uống nước nhiễm khuẩn.

Bệnh có thể khởi phát từ một nhiễm trùng tiềm ẩn đã tồn tại từ lâu mà không có triệu chứng rõ ràng. Trên thực tế rất khó xác định chính xác thời gian, địa điểm và cách thức nhiễm bệnh, đặc biệt là ở những người thường xuyên phơi nhiễm với môi trường đất và nhiễm bẩn. Việc lây truyền trực tiếp từ người sang người hoặc từ động vật sang người là rất hiếm gặp.

Bệnh Whitmore là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Burkholderia Pseudomallei gây ra.

Triệu chứng điển hình của bệnh Whitmore

Whitmore là bệnh lý nguy hiểm với nhiều mức độ, từ nhiễm trùng nhẹ, khu trú cho đến nhiễm khuẩn huyết và tử vong nhanh chóng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

Sốt cao > 39 độ C.
Mệt mỏi, vẻ mặt nhiễm trùng rõ.
Biểu hiện sốc nhiễm khuẩn: mạch nhanh, yếu, huyết áp tụt hoặc không đo được.
Ho, sốt, sụt cân - dễ nhầm với lao phổi, có thể ho ra máu, X quang phổi cho thấy thâm nhiễm thùy trên, có hoặc không có hang.
Loét, hoại tử lan rộng (người dân thường gọi là "bệnh vi khuẩn ăn thịt người")
Viêm khớp, viêm xương tủy có thể là biểu hiện đầu tiên khiến bệnh nhân phải nhập viện. Vị trí thường gặp là khớp gối, tiếp theo là mắt cá chân, khớp hông , khớp vai.

Cách phòng ngừa bệnh Whitmore hiệu quả

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với đất hoặc nước bùn ở vùng lũ, đặc biệt là các khu vực bị ô nhiễm nặng.
Mang ủng, găng tay khi làm việc trên ruộng hoặc ở nơi có nguy cơ tiếp xúc với đất, nước bẩn.
Tránh để vết thương hở tiếp xúc với đất hoặc nước lũ. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, cần sử dụng băng chống thấm và vệ sinh sạch sẽ sau đó.
Người có bệnh mạn tính như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch cần được chăm sóc vết thương cẩn thận để tránh nhiễm khuẩn.
Khi có triệu chứng nghi ngờ, cần đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.

BS Lê Thị Hằng