Cảnh giác 'ma trận' quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội

Gần đây, cộng đồng mạng xôn xao với câu chuyện xoay quanh kẹo rau củ Kera, sản phẩm được quảng cáo rầm rộ bởi Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên. Sản phẩm này gây không ít tranh cãi khi được giới thiệu là “mỗi viên kẹo tương đương một đĩa rau". Đây chỉ là một trong nhiều sản phẩm với quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội được đưa ra kiểm nghiệm bởi Bộ Y tế...

Bài đăng chứa thông tin “thổi phồng” công dụng của sản phẩm kẹo Kera. (Ảnh: KERA Vietnam)

“Ma trận” quảng cáo sai sự thật

Theo thống kê từ Cục An toàn thực phẩm, trong năm 2024, cơ quan này đã tiến hành thanh tra 66 cơ sở sản xuất, kinh doanh và quảng cáo thực phẩm chức năng. Qua đó, 21 cơ sở đã bị xử phạt với tổng số tiền lên tới gần 12.26 tỷ đồng. Trong số các hành vi vi phạm, quảng cáo sai sự thật là sai phạm phổ biến.

Nhiều sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh được quảng cáo với những công dụng "thần thánh", vượt xa thực tế. Trước đây, vào tháng 9/2023, MC Cát Tường đã thừa nhận việc quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng của sản phẩm gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Sản phẩm sữa được cô quảng cáo có thể điều trị dứt điểm bệnh tiểu đường khiến khán giả hiểu lầm rằng sản phẩm thay thế được thuốc chữa bệnh.

Quảng cáo sản phẩm sữa gây tranh cãi trong cộng đồng mạng của MC Cát Tường. (Ảnh sưu tầm)

Hay gần đây, Thanh tra Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã ra quyết định xử phạt Bệnh viện Đa khoa Quốc tế DNA (Quận 5) 45 triệu đồng do vi phạm quy định về quảng cáo.

Bệnh viện này đã quảng cáo dịch vụ “kỹ thuật lọc máu công nghệ cao loại bỏ mỡ máu giảm nguy cơ đột quỵ” và “lọc máu công nghệ cao phòng ngừa bệnh lý nguy hiểm an tâm sống khỏe” khi chưa có cơ sở khoa học xác thực.

Bên cạnh việc quảng cáo không đúng thực tế, nhiều đối tượng đã sử dụng hình ảnh, video cắt ghép để giả mạo các chuyên gia nhằm tăng uy tín cho sản phẩm.

Chị Minh Ngọc (25 tuổi, Hoàng Mai) cho biết: “Tôi đã từng mua một sản phẩm thuốc chữa bệnh đường tiêu hóa cho bố mẹ vì thấy có lương y uy tín giới thiệu. Nhưng sau khi tìm hiểu và đọc thông tin trên báo chí, tôi mới biết không hề có lương y, bác sĩ nào đại diện cho sản phẩm này, mà đây chỉ là chiêu trò của người bán”.

“Những đơn vị bán hàng này đã tạo ra nhiều tư liệu bán hàng không đúng để thu hút và tạo dựng niềm tin với khách hàng vào sản phẩm uy tín - chị Minh Ngọc chia sẻ.

Quảng cáo được dàn dựng, cắt ghép tinh vi nhằm giả mạo lương y. (Ảnh sưu tầm)

Các mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube hay những hội nhóm mua bán trực tuyến là những nền tảng thường xuyên xuất hiện quảng cáo sai sự thật. Lợi dụng ưu thế của các kênh này là tính lan truyền nhanh chóng và dễ dàng tiếp cận người dùng, nhiều người bán hàng đã bất chấp quảng bá cho sản phẩm của mình bằng những thông tin không chuẩn xác.

Anh Văn Hùng (34 tuổi, Cầu Giấy) cho biết: “Khi mua hàng trên facebook, tôi thường có thói quen đọc đánh giá của những người đã mua trước đó và xem quảng cáo về sản phẩm trước khi đưa ra quyết định. Khi thấy một sản phẩm có hình ảnh thu hút và nhận được nhiều đánh giá tốt, tôi sẽ mua theo. Tôi đã mua và và sử dụng nhiều sản phẩm trên nền tảng trực tuyến, tuy nhiên không phải sản phẩm nào cũng đạt được chất lượng như những lời “hứa hẹn” trên quảng cáo”.

Anh Hùng chia sẻ thêm, với những sản phẩm đắt tiền, anh thường ra trực tiếp cửa hàng để được tư vấn bởi đã nhiều lần anh nhận sản phẩm mua trên mạng và thất vọng bởi không được như quảng cáo, thậm chí khác nhau “một trời một vực”.

Cần phải đề phòng

Quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội dẫn đến nhiều hệ lụy đối với người tiêu dùng. Tin vào những quảng cáo này, nhiều người tiêu dùng đã bị mất tiền mà không nhận được sản phẩm như quảng cáo. Chưa kể nhiều sản phẩm còn ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, thậm chí gây nguy hiểm nếu đó là các sản phẩm thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm kém chất lượng.

Chị Linh Chi (24 tuổi, Hoàng Mai) bày tỏ: “Tôi đã mua chiếc máy hút bụi trên một sàn thương mại điện tử vì thấy hình ảnh hấp dẫn và những tính năng hữu ích được người bán quảng cáo. Nhưng khi nhận hàng, sản phẩm hoàn toàn không có những tính năng như trên quảng cáo và đặc biệt, sử dụng một vài tuần, sản phẩm đã nhanh chóng hỏng hóc. Tôi không biết phải làm gì ngoài việc phải cẩn thận hơn với những lần mua hàng trên nền tảng trực tuyến sau này”.

Để trở thành người tiêu dùng thông minh, Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên tìm hiểu kỹ thông tin, không tin vào quảng cáo “thần thánh hóa” sản phẩm. Một số dấu hiệu để nhận biết quảng cáo “thổi phồng” có thể kể đến như “giúp khỏi bệnh hoàn toàn”, “không lo tái phát”, “tác dụng nhanh chóng chỉ sau vài ngày”, “bài thuốc gia truyền 100% tự nhiên”, “thay thế thuốc chữa bệnh”, “hiệu quả tức thì”...

Người dân cần đề phòng trước những quảng cáo “thần thánh hóa” công dụng sản phẩm. (Ảnh minh họa)

Đồng thời, trước khi quyết định mua hàng, người dân cần chủ động kiểm chứng thông tin sản phẩm bằng cách tra cứu giấy phép lưu hành và kiểm tra tem kiểm định chất lượng do Bộ Y tế hoặc các cơ quan chức năng cấp.

Đặc biệt, người tiêu dùng cần tránh mua hàng trôi nổi trên mạng và lựa chọn những sản phẩm từ nguồn uy tín với nhãn mác đầy đủ.

Bên cạnh đó, Cục An toàn thực phẩm cũng đưa ra khuyến cáo: “Hãy tìm hiểu kỹ về sản phẩm trước khi quyết định mua, tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế, và chỉ chọn mua các loại thực phẩm chức năng từ những nguồn tin cậy. Đồng thời, đừng để những lời quảng cáo hoa mỹ hay hình ảnh của người nổi tiếng trên mạng đánh lừa”.

Khi ranh giới giữa thực và ảo ngày càng mong manh trên mạng xã hội, việc người tiêu dùng chủ động trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết không chỉ là một lựa chọn, mà còn là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh ngày nay.

Bảo Tâm