Cảnh sát Australia thất bại trong vụ thảm sát ở Bondi?

Một nhân chứng trong vụ xả súng cho biết cảnh sát dường như bị "đông cứng" khi vụ xả súng xảy ra. Tuy nhiên, cựu cảnh sát điều tra khu vực cho rằng hiện trường khi đó rất hỗn loạn nên mọi quyết định đều cần phải cân nhắc kỹ lưỡng. Ảnh: BACKGRID.

Chủ nhật 14/12, thời tiết oi nóng khiến dòng người đổ về bãi biển Bondi hình chữ liềm đông hơn thường lệ. Khi lực lượng chức năng nhận được tin báo về một vụ thảm sát hàng loạt và tiếp cận hiện trường, họ phải xử lý tình huống trong bối cảnh vô cùng hỗn loạn và khó đánh giá.

Theo ông Brett Henderson, cựu giám đốc điều tra khu vực Bondi, việc ứng phó giữa ban ngày, khi dòng người hoảng loạn tháo chạy, đã khiến những cảnh sát đầu tiên có mặt phải đối diện với một trong những tình huống phức tạp và khó quyết định nhất.

“Rất nhiều người hoảng loạn tháo chạy khỏi nguy hiểm, rõ ràng đang bị sang chấn và cố gắng bảo vệ người thân”, Henderson ông nói với chương trình 7.30. “Trong vai trò cảnh sát tiến vào hiện trường và đi ngược dòng người, họ buộc phải đánh giá hàng loạt yếu tố để xác định bước xử lý tiếp theo, thậm chí để hiểu chính xác điều gì đang xảy ra”.

Trước đó các nhân chứng trong vụ nổ súng cho biết hai nghi phạm đã nổ súng từ một cây cầu gần đó, bắn liên tục suốt khoảng 20 phút vào đám đông dự lễ kỷ niệm Hanukkah của cộng đồng Do Thái tại Sydney. Theo nhân chứng này, cảnh sát phản ứng chậm và dường như không có động thái đáp trả, điều mà ông cho là “khó hiểu”.

Theo ông Henderson, việc xác định hướng phát ra tiếng súng tại khu vực này là đặc biệt khó khăn, bởi xung quanh là nhiều tòa nhà cao tầng. Bên cạnh đó là lo ngại có thể có thêm thêm tay súng khác đang ẩn nấp trên cao. Trong bối cảnh đó, cảnh sát phải cân nhắc rất kỹ trước khi nổ súng để bảo đảm hành động là hợp pháp và không gây nguy hiểm cho người vô tội.

“Trước khi bóp cò trong bất kỳ hoàn cảnh nào, bạn phải chắc chắn rằng việc đó là cần thiết, hợp pháp. Điều quan trọng nhất là không gây nguy hiểm cho người khác”, ông nói.

Đồn cảnh sát Bondi Beach chỉ cách hiện trường tại công viên Archer khoảng 600 m - tương đương 8 phút đi bộ - nhưng trong tình huống khẩn cấp, việc tiếp cận nhanh không hề đơn giản.

“Người ta thường nói xe cảnh sát có đèn và còi thì ai cũng phải nhường đường, nhưng thực tế là họ không làm vậy”, ông Henderson nói.

Thủ hiến bang nổi giận trước các câu hỏi

Thủ hiến Chris Minns đã lên tiếng bảo vệ cảnh sát trước vụ tấn công khủng bố xảy ra hôm Chủ nhật tại bãi biển Bondi. Ảnh: ABC News

Hôm 16/12, có nhiều câu hỏi xoay quanh phản ứng của cảnh sát trong vụ nổ súng đã khiến Thủ hiến bang New South Wales (NSW) Chris Minns tức giận, đến mức ông đứng ra bảo vệ Cảnh sát trưởng bang Mal Lanyon trong một cuộc họp báo căng thẳng.

“Hiện có hai cảnh sát đang trong tình trạng nguy kịch tại các bệnh viện ở NSW”, ông Minns nói. “Họ không bị bắn khi quay lưng bỏ chạy, mà bị bắn trực diện. Tôi xin lỗi vì phải nói thẳng, nhưng bất kỳ gợi ý nào cho rằng cảnh sát NSW đã không làm tròn trách nhiệm đều không phù hợp với sự thật”.

Sau đó, ông Minns nói với The Australian rằng có ít nhất ba cảnh sát đã có mặt tại công viên vào thời điểm xảy ra vụ tấn công. Cảnh sát trưởng Lanyon xác nhận hai sĩ quan bị thương đã tiến về phía tiếng súng đầu tiên.

Hội đồng Đại diện Do Thái Australia cho biết họ không nhận được bất kỳ cảnh báo nào trước lễ hội Hanukkah by the Sea tại công viên Archer.

“Không có thông tin nào cho thấy sự kiện này nguy hiểm hơn các sự kiện gần đây khác”, ông Daniel Aghion, Chủ tịch Hội đồng, nói với 7.30. “Chúng tôi đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết”.

Cựu chỉ huy Đội Chống Tội phạm Có tổ chức NSW, ông Rob Critchlow, cho biết sự kiện này đã được đánh giá rủi ro bởi cảnh sát và ban tổ chức dựa trên các thông tin sẵn có.

Ông nói lực lượng an ninh cộng đồng Do Thái (CSG) cũng tham gia, với đội ngũ lãnh đạo thường là cựu quân nhân Israel và có mối quan hệ chặt chẽ với lực lượng chống khủng bố và chỉ huy tuyến đầu.

“Việc bố trí ba nhân sự cho riêng sự kiện này đã là một cam kết lớn về nguồn lực”, ông Critchlow nói. “Cuộc rà soát sau đó sẽ cho biết quyết định này đúng hay sai, nhưng vào thời điểm đó, nó không phải là điều vô lý”.

Cân nhắc trang bị súng trường

Ngày 18/12, Thủ tướng Australia Anthony Albanese khẳng định chính phủ sẽ siết chặt khung pháp lý để mạnh tay đối phó với chủ nghĩa cực đoan và các hành vi thù hận, sau vụ xả súng nghiêm trọng nhất tại nước này trong gần ba thập kỷ.

Cảnh sát trưởng Lanyon cho biết đang cân nhắc việc trang bị súng trường cho cảnh sát tuyến đầu, bên cạnh súng ngắn hiện có. Tuy nhiên, ông Henderson cho rằng việc cảnh sát mang vũ khí hạng nặng tại khu vực bãi biển là vấn đề nhạy cảm.

“Súng trường có vai trò nhất định, nhưng có phù hợp trong trường hợp này hay không thì còn phải bàn”, ông nói. “Việc cảnh sát thường xuyên xuất hiện với súng dài cũng tạo ra vấn đề về hình ảnh trong cộng đồng”.

Ông cho rằng việc trang bị súng trường trên xe tuần tra có lẽ cũng không giúp giảm rủi ro trong vụ việc vừa qua.

Hiện các cuộc điều tra liên quan tới vụ xả súng này ở cấp độ liên ngành mới chỉ bắt đầu. Một cuộc điều tra tư pháp có thể được tiến hành, thậm chí phe đối lập liên bang đã đề cập khả năng thành lập Ủy ban Hoàng gia.

Như ông Minns nhận định: “Việc vội vàng kết luận khi chưa có đầy đủ chứng cứ thực sự, theo tôi, là thiếu tôn trọng những gì cảnh sát đã làm vào Chủ nhật”.

Nghi can từng học bắn súng ở Sydney

Báo ABC đưa tin Naveed Akra từng tham gia các khóa huấn luyện về an toàn sử dụng súng và săn bắn tại một câu lạc bộ ở Sydney.

Sau vụ tấn công nhằm vào lễ kỷ niệm Hanukkah của cộng đồng Do Thái tại Sydney, cảnh sát tìm thấy ví của Naveed tại hiện trường, bên trong có thẻ thành viên của Hiệp hội Săn bắn Zastava, có trụ sở tại phía tây Sydney và gắn với cộng đồng người Serbia.

Chủ tịch hiệp hội, ông Vanja Kužet, cho biết Naveed từng đến câu lạc bộ khoảng 5 năm trước để tham gia huấn luyện “an toàn súng và săn bắn tại bang New South Wales”. Ông nhấn mạnh câu lạc bộ tổ chức các hoạt động săn hươu, lợn rừng và dê, đồng thời khẳng định không có bất kỳ liên quan hay ủng hộ nào đối với các hành vi bạo lực.

Theo ông Kužet, Hiệp hội Săn bắn Zastava không cấp giấy phép sử dụng súng, các giấy phép này do cảnh sát cấp. Ông cũng cho biết Cảnh sát Liên bang Australia đã liên hệ với câu lạc bộ và nhấn mạnh rằng họ đối xử với Naveed như mọi hội viên khác.

ABC khẳng định không có bằng chứng cho thấy hiệp hội này hoặc các thành viên của họ vi phạm pháp luật hay liên quan đến vụ xả súng.

Việc hai cha con Akram sở hữu 6 khẩu súng tiếp tục làm dấy lên lo ngại về cơ chế quản lý và cấp phép súng tại bang New South Wales. Sajid Akram là chủ sở hữu súng hợp pháp, đăng ký 6 khẩu súng, dù con trai ông từng bị các cơ quan chống khủng bố chú ý vì có liên hệ với các phần tử cực đoan. Bốn khẩu súng được cho là đã được thu giữ tại hiện trường.

Giới chức cho biết Naveed chưa từng được xác nhận là người sở hữu giấy phép sử dụng súng. Tuy nhiên, theo quy định tại NSW, việc tham gia các câu lạc bộ săn bắn như Zastava có thể là một con đường hợp pháp để xin cấp phép, với điều kiện người tham gia phải chứng minh “lý do chính đáng” và tham dự tối thiểu hai hoạt động mỗi năm.

Hiệp hội Săn bắn Zastava tự mô tả là một tổ chức chú trọng giáo dục và bảo tồn, đồng thời thúc đẩy việc săn bắn như một hoạt động thể thao được xã hội chấp nhận.

Trước đó, ngày 14/12, hai nghi phạm Sajid Akram (50 tuổi) và con trai Naveed Akram (24 tuổi) đã nổ súng vào đám đông người Do Thái tham dự lễ Hanukka khiến 15 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương. Sajid bị cảnh sát bắn hạ tại hiện trường, còn Naveed sống sót, tỉnh lại sau hôn mê và bị truy tố với 59 tội danh.

Minh Anh