Cánh yến trong ngày hội

Đã thành thông lệ, trước ngày diễn ra lễ hội, phụ nữ trong các bản Tày sẽ cùng nhau lên rừng hái lá dứa về, ngồi bên nhà sàn truyền thống để làm những quả yến.

Việc làm quả yến tuy nhẹ nhàng, không tốn sức nhưng đòi hỏi phải tỉ mỉ và khéo léo.

Quả yến được kết từ những vật liệu quen thuộc trong đời sống hằng ngày của đồng bào như: tre, nứa, lá dứa rừng, lông gà, chỉ màu tơ tằm…

Đế yến được làm bằng lá dứa rừng, kết thành các lớp chồng lên nhau thành hình 8 cạnh. Theo quan niệm của người Tày, quả yến có đế lá dứa hình 8 cạnh và tạo từ 4 chiếc lông gà để cân nhau, giữ thăng bằng khi đánh yến... nhưng cũng hàm ý chỉ "4 phương, 8 hướng".

Cây dứa rừng còn gọi là dứa dại, là loại cây mọc hoang trên rừng. Dứa rừng có lá hình thuôn, dài, mềm mượt nhưng bền dai, phù hợp để làm đế yến.

Yến gần giống quả cầu lông, giữa đế nối một ống trúc ngắn cắm vài chiếc lông gà và buộc lại bằng chỉ màu. Phụ nữ Tày nào mà khéo tay, còn tạo cho quả yến những chiếc tua rua từ sợi chỉ nhiều màu sắc, làm duyên cho quả yến thêm phần thẩm mỹ.

Trước kia, trò chơi đánh yến thường diễn ra các lễ hội mùa xuân. Giờ đây, để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, người Tày ở Nghĩa Đô đã tổ chức cho du khách trải nghiệm làm yến và chơi đánh yến trong các ngày hội của địa phương.

Trò chơi đánh yến thường chia làm hai đội, có thể nguyên nam, nguyên nữ, có thể cả nam cả nữ xen kẽ hoặc đơn nam, nữ. Khi chơi đánh yến, các đội chơi được chia theo bản để tạo sự hứng thú và động lực khi thi đấu. Khi đánh, người chơi có thể dùng tay hoặc dùng vợt tự chế để đỡ và đánh quả yến. Trong quá trình đánh, các thành viên của hai đội chơi cố gắng đỡ và đánh quả yến sang đội bạn, không để quả yến rơi xuống đất. Nếu đội nào để quả yến bị rơi xuống đất thì đội đó bị tính điểm thua. Đánh yến không chỉ là trò chơi truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, mà còn là một phương thức để chàng trai, cô gái giao duyên, thể hiện tình cảm. Qua đó, cũng thể hiện sự khéo léo của người chơi.

Trò chơi đánh yến có từ xa xưa trong đời sống tinh thần của đồng bào Tày, sau đó theo thời gian, trò chơi này dần mai một. Đến nay, trò chơi đánh yến và các trò chơi dân gian khác được đồng bào Tày Nghĩa Đô phục dựng, tổ chức và phát huy, nhằm bảo tồn văn hóa truyền thống và tạo điểm nhấn, thu hút du khách đến điểm du lịch cộng đồng Nghĩa Đô.