Cao Bằng tự hào góp phần xứng đáng cùng cả nước làm nên kỳ tích mùa xuân 1975 - Bài 14
Bài 14: Thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo những năm 1986 - 2000
Từ ngày 15 - 18/12/1986, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng, nhiệm kỳ 1986 - 1990 được triệu tập tại Thủ đô Hà Nội. Với tinh thần tôn trọng khách quan, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật; quyết tâm đổi mới công tác lãnh đạo của Đảng một cách khoa học, sáng tạo.
Trên cơ sở phân tích tình hình đất nước, tự phê bình về những sai lầm, khuyết điểm, Đại hội nhất trí thông qua đường lối đổi mới của Đảng bao gồm nhiều lĩnh vực về cơ cấu kinh tế các ngành, kết cấu hạ tầng, cơ cấu kinh tế huyện. Coi trọng thực hiện ba chương trình kinh tế: Lương thực, thực phẩm; các mặt hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu. Xây dựng và củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, phát triển các thành phần kinh tế, tạo ra nguồn của cải vật chất cho chủ nghĩa xã hội. Đại hội Đảng VI có ý nghĩa vô cùng to lớn, tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội kéo dài hơn chục năm và đặt nền móng cho công cuộc đổi mới của đất nước, tạo nên nên bước ngoặt vĩ đại trong thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Những năm 1986 - 1990 được coi là bước ngoặt, giai đoạn đầu của công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo trong tiến trình cách mạng Việt Nam. Nền kinh tế tự cung, tự cấp, sản xuất nhỏ, manh mún, tồn tại nặng nề đã trở thành vật cản kìm hãm sự phát triển. Nhận thức tư duy về quản lý kinh tế - xã hội bấy lâu nay có mặt đã lỗi thời, thậm chí sa vào tình trạng duy ý chí. Tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, sự trợ giúp các nước xã hội chủ nghĩa giảm dần, Mỹ xiết chặt bao vây cấm vận kinh tế nước ta. Trong nước lâm vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, hàng hóa khan hiếm, lạm phát "phi mã"; đời sống nhân dân khó khăn thiếu thốn. Đổi mới là vấn đề chiến lược lâu dài, song, bước khởi đầu của công cuộc đổi mới trước hết là, đổi mới tư duy kinh tế, nhận thức đúng quy luật phát triển kinh tế - xã hội và những rào cản cần tháo gỡ để bứt phá, tiến lên. Chuyển cơ chế quản lý kế hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, coi trọng phát triển kinh tế nhiều thành phần. Chuyển sự cấp phát hiện vật bao cấp sang sử dụng quy luật giá trị sản xuất hàng hóa tự hạch toán. Phát triển kinh tế đối ngoại theo hướng mở, đa phương hóa quan hệ và đa dạng hóa hình thức.
Quán triệt, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, nhân dân các dân tộc Cao Bằng dấy lên phong trào sản xuất sôi nổi với tinh thần đổi mới.
Đảng bộ xác định trọng tâm công tác chỉ đạo của tỉnh trong kế hoạch 5 năm (1986 - 1990) là tiếp tục coi nông nghiệp làm mặt trận hàng đầu. Đẩy mạnh thâm canh tăng năng suất; coi trọng đầu tư nguồn lực trồng trọt, chăn nuôi cho các vùng trọng điểm chuyên canh và vùng sản xuất hàng xuất khẩu. Tiến hành đổi mới cơ chế khoán trong nông nghiệp, coi trọng ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, đưa thêm các giống lúa mới và màu có năng xuất cao vào sản xuất.
Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp có những chuyển biến mới, từ cơ chế bao cấp chuyển sang hạch toán kinh doanh xã hội chủ nghĩa, bước đầu thực hiện quyền chủ động sản xuất kinh doanh của cơ sở; các hợp tác xã tiểu thủ công nghiệp đã phát huy tính năng động sáng tạo cao hơn. Một số đơn vị công nghiệp hoạt động tốt như Nhà máy cơ khí, Nhà máy giấy, Xí nghiệp 212-01. Giao thông vận tải tập trung phục vụ ba chương trình kinh tế; coi trọng xúc tiến và hoàn thành các công trình trọng điểm, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa. Công tác thương nghiệp có nhiều cố gắng tiến bộ, thị trường tiếp tục được mở rộng, lưu thông thông suốt, hàng hóa phong phú đến tận cơ sở. Hệ thống thương nghiệp quốc doanh bước đầu đổi mới phương thức mua bán phù hợp với kinh tế thị trường. Công tác văn hóa xã hội có nhiều chuyển biến mới, tiến bộ trong lĩnh vực giáo dục, y tế và văn hóa thông tin. Bước đầu thực hiện công cuộc đổi mới những năm 1986 - 1990, Cao Bằng “gặt hái” được những thành quả đáng kể, kinh tế - xã hội đã chuyển mình tiến bộ trên hầu khắp các lĩnh vực; niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân được củng cố vững chắc, tạo đà thuận lợi cho sự phát triển kế theo trên con đường đổi mới.
Cầu Bằng Giang (Thành phố).
Trong giai đoạn 1991 - 2000, cùng với cả nước, Cao Bằng đẩy mạnh thực hiện công cuộc đổi mới theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và dành được những thành quả quan trọng. Được sự quan tâm, chỉ đạo của Trung ương, từ ngày 24 đến 27/4/1996, Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Cao Bằng lần thứ XIV, nhiệm kỳ 1996 - 2000 được tiến hành tại Thị xã Cao Bằng (nay là Thành phố Cao Bằng). Trên cơ sở đánh giá khách quan tình tình hình, Đại hội xác định phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ 1996 - 2000 là: "Chủ động tích cực khai thác các điều kiện thuận lợi, nỗ lực vượt qua khó khăn thử thách, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đảm bảo tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững; cải thiện đời sống nhân dân, hạ thấp tỷ lệ hộ nghèo, nâng cao một bước trình độ dân trí, chăm lo sức khỏe của nhân dân, làm lành mạnh hóa đời sống xã hội”.
Trong sản xuất nông - lâm nghiệp, thực hiện đường lối, quan điểm của Đảng về phát triển nông nghiệp, nông thôn, theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; toàn tỉnh đã có 200 máy cày bừa loại từ 15 mã lực trở lên, một số máy gặt, máy tuốt cơ giới và nửa cơ giới. Coi trọng việc áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật và công nghệ vào sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp, chăm lo công tác bảo vệ thực vật, thú y, khuyến nông - lâm - ngư cho người dân.
Trên lĩnh vực công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, UBND tỉnh chỉ đạo tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trên cơ sở khai thác tiềm năng, thế mạnh nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú của tỉnh. Đồng thời, tiếp tục củng cố sắp xếp các đơn vị doanh nghiệp, đảm bảo sản xuất hiệu quả.
Năm 1996, toàn tỉnh có 13 doanh nghiệp công nghiệp địa phương và 4 doanh nghiệp Trung ương; các huyện, thị đều có các cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp. Một số doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả khá như: Công ty khai thác và chế biến mangan, Công ty bia và chế biến hoa quả, sản xuất bia hơi, Nhà máy cơ khí, Nhà máy xi măng, Xí nghiệp chế biến trúc tre xuất khẩu, Xí nghiệp in, Xí nghiệp dược đều kinh doanh có lãi. Năm 1997, Công ty sắt Cao Bằng được thành lập, khởi công xây dựng Nhà máy nước ăn cho nhân dân tại km4 (quốc lộ 3) với công suất 5.000 m3/ngày và một số đơn vị sản xuất thiết bị, quy mô lớn như: Lò luyện gang 22 m3, dây chuyền gạch tuynen 20 triệu viên/năm, Nhà máy đường Phục Hòa công suất ép 700 tấn mía/ngày. Tháng 8/1998, hai mỏ mangan Tốc Tát và Roỏng Tháy được nhập lại thành Công ty mangan Cao Bằng trực thuộc Sở Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp. Tỉnh xuất khẩu được 4 mặt hàng là thiếc thỏi, quặng sắt, quặng mangan và mành trúc, đưa giá trị kim ngạch xuất khẩu trong năm lên 2.151.710 USD.
Năm 1999, trên địa bàn tỉnh hình thành 3 cụm công nghiệp rõ rệt phân bố ở 3 khu vực là: Trung tâm thị xã Cao Bằng, huyện Hòa An, cụm công nghiệp miền tây (Nguyên Bình, Bảo Lạc). Giá trị tổng sản lượng năm 1999 đạt 147,5 tỷ đồng, tăng 44% so với năm 1998. Công nghiệp Cao Bằng những năm 1996 - 2000 có bước phát triển nhảy vọt, cùng với công nghiệp quốc doanh đã xuất hiện công nghiệp ngoài quốc doanh, bước đầu làm ăn có hiệu quả, tạo đà cho kinh tế của tỉnh phát triển. Công tác văn hóa - xã hội, luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo sát sao trong các hoạt động văn hóa xã hội, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, coi văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển.
Những năm 1986 - 2000, từ đổi mới nhận thức tư duy, Đảng bộ tỉnh lãnh đạo đẩy mạnh thực hiện công cuộc đổi mới theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên phạm vi toàn tỉnh. Coi trọng chuyển đổi cơ cấu kinh tế, hình thành cơ cấu kinh tế nông - lâm, công nghiệp, dịch vụ; tỷ trọng công nghiệp ngày càng tăng trong cơ cấu kinh tế, góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển.
