Cao tốc Bắc - Nam và những điều chưa có tiền lệ

Thông thường, với các dự án giao thông lớn, sau khi báo cáo nghiên cứu khả thi được phê duyệt, công tác bàn giao hồ sơ cắm cọc GPMB mới được bàn giao cho địa phương.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ kiểm tra hướng tuyến dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông qua địa phận Quảng Ngãi đầu tháng 2/2022. Ảnh: Đại Thắng

Thậm chí, để đảm bảo tính chính xác, nhiều dự án làm xong bước tiếp theo là thiết kế kỹ thuật thì mới thực hiện bàn giao. Quãng thời gian này thường kéo dài đến 6 tháng.

Tuy nhiên, tại dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, công tác bàn giao hồ sơ cọc GPMB thực hiện theo giai đoạn, chỉ 2 tháng kể từ ngày Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, Bộ GTVT đã chỉ đạo các Ban QLDA bàn giao dần hồ sơ cắm cọc. Đây là một trong những khác biệt lớn từ trước đến nay.

Một điều cũng chưa từng có tiền lệ, kể cả ở dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 là không dự án nào làm hướng dẫn thiết kế chung. Song, đối với dự án giai đoạn 2, sau khi ban hành hướng dẫn tổng thể, Bộ GTVT đã yêu cầu tư vấn xây dựng hướng dẫn hồ sơ, dự toán mẫu chi tiết nhằm thống nhất, tránh phát sinh tình trạng mỗi nơi làm một kiểu.

Từ Nghị quyết số 44 được Quốc hội thông qua, Bộ GTVT đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết 18. Đây là nghị quyết chưa có tiền lệ khi phân giao tất cả các bộ, ngành phối hợp; giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương với mốc thời gian cụ thể.

Một điều chưa có tiền lệ khác là việc lập văn phòng điều hành dự án tại hiện trường ngay từ khâu khảo sát. Việc này giúp đơn vị khảo sát thực hiện chuyên môn sớm ngay khi chưa GPMB.

Với nhiều dự án giao thông, kể cả dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, việc thành lập văn phòng hiện trường chỉ được thực hiện khi giải phóng mặt bằng.

Sự vào cuộc của địa phương từ khâu khảo sát cũng là việc chưa từng xảy ra ở các dự án giao thông từ trước đến nay.

Điển hình với hai dự án thành phần Ban QLDA Thăng Long được giao làm chủ đầu tư, khi dự án được thông qua chủ trương, tỉnh Hà Tĩnh đã thành lập ngay Ban chỉ đạo của tỉnh, yêu cầu các huyện vào cuộc thỏa thuận hướng tuyến, cung cấp thông tin quy hoạch, thống nhất công trình kết nối, tuyên truyền cho người dân biết và ủng hộ dự án.

Khi làm việc thỏa thuận hướng tuyến với huyện, xã, Sở GTVT Hà Tĩnh cũng cử cán bộ đi cùng, có vướng mắc gì sẽ tiếp nhận, giải quyết ngay.

Nhờ đó, việc bàn giao hồ sơ cọc GPMB hai dự án của đơn vị đã được thực hiện sớm hơn thời gian yêu cầu (15/3) hai ngày với 17km được bàn giao đợt đầu tiên.

Bên cạnh đó, nếu trước đây, tư vấn phải độc lập khảo sát hoặc đề nghị địa phương cung cấp thông tin về quy hoạch các mỏ vật liệu trên địa bàn thì tại dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ GTVT đã chỉ đạo tư vấn làm việc ngay với địa phương, đề nghị địa phương cung cấp thông tin chi tiết các mỏ để lường trước và triển khai dần các thủ tục.

Tính đến nay, công tác khảo sát dự án đã cơ bản hoàn thành, rút ngắn một nửa thời gian so với dự án có quy mô tương tự (thường mất khoảng 3 tháng).

Với sự vào cuộc đồng bộ của các Bộ, ngành, địa phương, việc rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục, từ khảo sát đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng và đất trồng lúa nước hai vụ trở lên, đánh giá tác động môi trường, khung chính sách GPMB... thời gian từ khi bắt đầu triển khai đến khi trình duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 chỉ khoảng 5 tháng.

Trong khi đó, ở dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, thời gian mất khoảng 11 - 12 tháng.

Nam Khánh

.