Câu chuyện phá thai của một thiếu nữ

Hình ảnh trong phim chuyển thể L'événement. Ảnh: France 3 Cinéma.

Mình bắt đầu đọc Ernaux từ năm ngoái, sau khi biết bà đoạt Nobel nên tò mò tìm đọc. Đầu tiên là đọc Hồi ức thiếu nữ, thấy phong cách viết cũng thú vị, sau Một chỗ trong đời được tái bản liền mua đọc và đọc xong thì thành fan hâm mộ của Ernaux luôn.

Xem trên Goodreads thì thấy L'événement có vẻ là cuốn nổi nhất của bà, nên mình cũng đặt sách về đọc (chứ chờ dịch thì không biết đến bao giờ). Tổng quan thì L'événement vẫn là một tác phẩm ấn tượng. Vẫn văn phong gãy gọn, không hoa mỹ, câu chuyện cô đọng nhưng lại gợi nhiều suy niệm. Gài cắm tuyên ngôn chính trị dường như là sở trường của Ernaux. Dù vậy, với mình, đây cũng chính là điểm mình không thích ở cuốn sách này.

Mình cảm thấy L'événement được viết ra để nêu quan điểm nhiều hơn là để phân tích, bóc tách một trải nghiệm trong đời như ở 2 tác phẩm trước mình đọc được của tác giả. Câu chuyện cũng có phần đơn giản quá - chỉ là về Annie năm 23 tuổi phát hiện mình có thai và tìm cách phá thai. Hết.

Tất nhiên, Annie Ernaux vẫn lồng ghép những bình luận, những phân tích và góc nhìn về thân phận con người, quyền con người, nạn phân biệt giới tính, phân biệt biệt giai cấp.

Yếu tố giai cấp trong cuốn này cũng dày đặc như ở Một chỗ trong đời. Tác giả viết là lúc biết mình có thai, bà sợ mình bị mất địa vị xã hội, mất đi cái danh "người tri thức" hơn tất thảy.

L'événement là cuốn sách thứ ba của nhà văn Annie Ernaux mình đọc. Ảnh: An Đỗ.

Mình không thích cuốn này không phải vì mình không thích hay không đồng tình với các quan điểm chính trị của Annie Ernaux, mà vì mình cảm thấy Ernaux đã để cho phần chính trị lấn át phần nghệ thuật. Từ trước khi viết sách, Ernaux đã vững lập trường của mình và bà viết như để củng cố lập trường ấy.

Điểm mình thích ở văn Ernaux (ít nhất là trong Hồi ức thiếu nữ và Một chỗ trong đời) là mình có thể chứng kiến quá trình vật lộn để viết, để thấu hiểu. Cảm giác như mình được đồng hành cùng bà trong quá trình giải mã cuộc đời. Cuốn này không cho mình cảm giác ấy.

Kết lại thì mình thấy L'événement không phải là một tác phẩm tệ (năm nay mình đã đọc được nhiều cuốn tệ hơn nhiều rồi). Phân đoạn cao trào của L'événement, Annie Ernaux xử lý rất khéo.

Sự thẳng thắn của bà tạo ra những trang sách chân thật đến kinh dị. Những chi tiết đau lòng được kể với giọng văn chừng mực, chân thực khiến độc giả đọc những lời văn tưởng chừng nhẹ bẫng mà cảm nhận nỗi đau nặng trĩu.

Ngoài ra, một số phân tích hay, như đoạn bà nói trải nghiệm này biến đổi bà, khiến bà cảm nhận rõ hơn về thân phận phụ nữ trong cuộc đời siêu thực; bà thấy như mình nằm trong một chuỗi những thế hệ phụ nữ, lơ lửng trong vùng sáng giữa thế giới. Mình cũng thích một số phân đoạn tác giả nói nửa chừng rồi thú nhận là bà không giải thích được hơn rồi bỏ lửng. Với mình, chính những chỗ bỏ dở ấy tạo ra những khoảng lặng để độc giả tự cảm nhận, tự suy ngẫm.

Gấp sách lại, mình cho L'événement 3/5 sao trên Goodreads. Dù sao sách đọc cũng nhanh, văn cũng hay. Sẽ còn đọc thêm Ernaux.

An Đỗ