Câu lạc bộ nuôi dưỡng kỹ năng và tinh thần lãnh đạo cho học sinh vùng cao

Không chỉ chuyển tải kiến thức, mô hình này còn khuyến khích các em rèn luyện kỹ năng sống, tự tin thể hiện bản thân và tích cực tham gia vào các hoạt động cộng đồng. Thông qua nhiều hình thức sinh hoạt phong phú, câu lạc bộ góp phần xây dựng môi trường an toàn, lành mạnh và bình đẳng cho trẻ em vùng cao.

Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Dế Xu Phình (xã Púng Luông) có gần 400 học sinh với đa số là người dân tộc Mông. Từ năm học 2024 - 2025, nhà trường đã được Dự án 8 tập huấn và hỗ trợ xây dựng mô hình câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” cho học sinh.

Dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ của các chuyên gia, nội dung sinh hoạt được xây dựng khá bài bản và thực tiễn, trong đó, tập trung vào quyền trẻ em, bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản và tình dục, phòng chống xâm hại tình dục trẻ em, bạo lực trên không gian mạng, phòng chống tảo hôn, phòng chống lao động trẻ em, phòng chống tai nạn thương tích và giáo dục hướng nghiệp.

Điểm nổi bật, câu lạc bộ kết hợp truyền thông kiến thức với rèn luyện kỹ năng sống, bao gồm: kỹ năng tự bảo vệ, quản lý cảm xúc, làm việc nhóm và giao tiếp - những kỹ năng quan trọng để học sinh ứng phó với thách thức trong đời sống.

Em Hảng Thị Dinh, lớp 9A1 - một thủ lĩnh chia sẻ: Trước đây em rất ngại nói về những điều riêng tư hay các vấn đề liên quan tới cơ thể. Khi gia nhập câu lạc bộ, em học cách phân biệt hành vi đúng - sai, biết khi nào cần nói với thầy cô hoặc người lớn tin cậy. Em và bạn bè cũng có những buổi diễn kịch, thảo luận và làm video ngắn để tuyên truyền cho các em nhỏ hơn. Em thấy tự tin hơn và mong câu lạc bộ sẽ có nhiều hoạt động hơn nữa.

Dinh còn chia sẻ rằng, từ câu lạc bộ đi vào hoạt động, nhiều bạn nữ ở trường đã mạnh dạn tham gia ban chủ nhiệm, làm thủ lĩnh, điều trước đây ít khi xảy ra.

Các buổi sinh hoạt của câu lạc bộ thu hút sự chú ý và tham gia của các em học sinh.

Cô giáo Lò Thị Thúy Uyên, tham gia Dự án 8 với vai trò chuyên gia hướng dẫn xây dựng và duy trì câu lạc bộ, chia sẻ: Khi mới thành lập, nhiều học sinh và phụ huynh còn e dè vì các chủ đề như xâm hại hay sức khỏe sinh sản vẫn được coi là nhạy cảm trong cộng đồng. Chúng tôi lựa chọn cách đi từng bước: khởi đầu bằng những trò chơi vui nhộn, lồng ghép các câu chuyện thực tế, rồi mời phụ huynh tham gia các buổi sinh hoạt mở. Nhờ vậy, dần dần các em trở nên tự tin hơn, biết đặt câu hỏi khi chưa hiểu và chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần. Đó chính là điều khiến tôi cảm thấy tâm đắc nhất.

Cô Uyên nhấn mạnh rằng, vai trò của giáo viên không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là người tạo niềm tin, hướng dẫn học sinh trao đổi an toàn và tôn trọng nhau.

Học sinh Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Dế Xu Phình hào hứng tham gia câu lạc bộ.

Năm học 2024 - 2025, các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Mù Cang Chải (cũ) thành lập được 26 câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi”, trong đó, mỗi trường thành lập hai câu lạc bộ để phù hợp với đặc thù địa phương. Sau khi được thành lập, các câu lạc bộ trở thành nơi truyền đạt kiến thức, diễn đàn để học sinh thực hành tổ chức buổi sinh hoạt, dẫn dắt thảo luận, vận hành các chiến dịch truyền thông nhỏ trong trường và kết nối với gia đình, cộng đồng. Người dẫn dắt thường là giáo viên tổng phụ trách, nhân viên tư vấn học đường hoặc giáo viên có năng lực truyền cảm hứng; họ được tập huấn để hướng dẫn thảo luận an toàn và xử lý tình huống nhạy cảm. Mặt khác, câu lạc bộ trở thành kênh cung cấp thông tin thực tế, giúp ban giám hiệu kịp thời phát hiện vấn đề và phối hợp can thiệp.

Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, song câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” tại các địa bàn vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh vẫn còn gặp nhiều thách thức, khó khăn. Một bộ phận phụ huynh vẫn bày tỏ lo ngại khi con em được tiếp cận với các chủ đề về giới tính và sức khỏe sinh sản. Bên cạnh đó, kỹ năng của một số trình dẫn viên cần tiếp tục được bồi dưỡng để có thể xử lý linh hoạt các tình huống nhạy cảm và kịp thời hỗ trợ tâm lý cho học sinh.

Để câu lạc bộ phát triển bền vững, rất cần bổ sung nguồn lực cho hoạt động tập huấn thường xuyên, cung cấp tài liệu chuyên sâu, dịch vụ tư vấn tâm lý cũng như tổ chức các hoạt động giao lưu giữa các câu lạc bộ. Đồng thời, việc tăng cường kết nối với các tổ chức xã hội, chương trình y tế trường học và những dự án dành cho trẻ em sẽ góp phần mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng hoạt động của câu lạc bộ.

Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” đang dần chứng minh giá trị của một mô hình giáo dục mang tính cộng đồng, không chỉ trang bị kiến thức mà còn nuôi dưỡng tinh thần lãnh đạo, ý thức trách nhiệm và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh, góp phần hình thành một thế hệ trẻ an toàn, tự tin và biết bảo vệ bản thân cũng như cộng đồng.

Nguyễn Thị Thanh Ba